15.14 Prošeaktadoarjja
Jus galggaš leat ođđasa
gulvui jurddašeaddji ja
máŋggabealát kultureallin,
de lea eaktun ahte eiseválddit fuolahit
máŋggaid
ovttaskas prošeavttaid,
friddjajoavkkuid ja eará doaimmaid
mat eai leat institušunaliserejuvvon.
Prošeaktadoarjaga juolludeapmi
dasa maid gohčodit friddja
suorgin juolluduvvo eanemustá Norgga
kulturfoandda ja eará Norgga
kulturráđi
ortnegiid bokte. Maiddái
Kultur- ja girkodepartemeanta, eará vuollásaš instánssat
ja dakkár doaimmat ja organisašuvnnat
mat eai leat stáhtalaččat,
juolludit dakkár doarjagiid.
15.14.1 Norgga kulturfoanda
Norgga kulturfoandda ulbmil lea movttidahttit duddjojeaddji doaimmaide
olbmuid, girjjálašvuođas
ja dáidagis, suodjalit kulturárbbi
ja gaskkustit kulturburiid nu máŋgasiidda
go vejolaš. 2008:s galgá juolluduvvot
oktiibuot sullii 340 milj. ruvnno dan foandda bokte. Norgga kulturfoandda hálddašanbarggus
deattuhuvvo dat ahte doarjut ođđasa
gulvui jurddašeaddji dáidaga
ja movttidahttit olbmuid atnit ođđa
dáiddalaš ovdanbuktinvugiid,
ođđa
gaskkustanvugiid ja kultuvrralaš máŋggabealatvuođa.
1992 lei maŋimus jahki
go Norgga kulturráđis
lei sierra biddjojuvvon ruhta sámi
kultuvrii ja go lei sierra fágalávdegoddi
sámi kultuvrii. 1993s sirdojuvvui
Sámediggái
sihke foanda- ja doaibmaruhta hálddašeami ovddasvástádus.
Dat ruhta lei lagabui 5 milj, ruvnno. Sámediggi ásahii
Sámi kulturráđi
1 ja Sámi
kulturfoandda (gč. kap.
14.14.2). álgoáiggi maŋŋil
dan sirdima lei Kulturráđi
oaidnu dat ahte ohcamušat maid
ovdal livčče
mearridan daid ruđaid ektui
mat ledje biddjojuvvon sámi kultuvrii,
galge sáddejuvvot Sámediggái/Sámi
kulturráđđái.
Duohta dilis lea baicca leamaš nu
ahte olbmot ain ohcet doarjaga sámi
dáidagii kultuvrii/kulturgáhttemii
ja ohcamušat árvvoštallojuvvojit
ja Kulturfoanda juolluda daidda ruđa.
Ohcamušaid Norgga kulturráđđái
sámi dáidagii
ja kultuvrii/kulturgáhttemii árvvoštallet
daid eavttuid ektui mat leat jus galgá oažžut
doarjaga Norgga kulturfoanddas, ja dain erenoamáš ortnegiin
maid ráđđi
hálddaša. Buot
prošeaktaohcamušain árvvoštallet
ovddimustá sisdoalu, fáttá ja
fágalaš čanastumi ektui.
Leažžá go
prošeakta ožžon
doarjaga Sámedikkis dahje
ii, ii deattuhuvvo duođi
eambbo go Kulturráđđi árvvoštallá ohcamušaid.
Sisaboahtán ohcamušaid
sámi dáiddabirrasiin dáiddasuorgái árvvoštallojuvvojit
seamma dáiddafágalaš eavttuid vuođul
go muđui ge eará ohcamušat.
Norgga kulturráđđi
juolluda doarjaga olles kultursuorggi prošeavttaide. Maŋimus
jagiid lea Kulturráđđi addán
doarjaga sámi musihkka-, girjjálašvuođa-,
govvadáidda-, lávdedáidda-
ja kultursuodjalansuorggi prošeavttaide.
Tabealla 15.2 Sámedikki juolludeapmi kulturovdáneapmái
(ovdalaš Sámi
kulturfoanda) (1000 ruvnnuiguin)
Ulbmil | 2006 | 2007 | 2008 |
---|
Girjjálašvuohta | 3 008 | 3 386 | 3 586 |
Musihkka | 1 416 | 1 550 | 1 900 |
Govvadáidda/duodji | 589 | 670 | 670 |
Teáhterbarggut | 298 | 500 | 600 |
Mánáid bajásšaddandilli | 2 024 | 1 900 | 1 900 |
Sámegiel
govvaráiddut | 0 | 460 | 460 |
Eará doaibmabijut | 2
093 | 2
001 | 2
500 |
Submi | 9 428 | 10 467 | 11 616 |
15.14.2 Sámedikki kulturovddideaddji doarjagat
mat leat ohcamassii
Go Sámi kulturráđđi ásahuvvui
1993:s de sirdojuvvui Norgga kulturráđi
sámi kultuvrii várrejuvvon
ruhta Sámediggái.
Dál lea Sámi
kulturráđđi
heaittihuvvon. Sámediggi
juolluda doarjaga ohcciide čieža
doarjjaortnega bokte mat leat jurddašuvvon
girjjálašvuhtii,
musihkkii, govvadáidagii/duodjái, teáhterbargguide,
mánáid bajásšaddandillái,
eará kulturdoaimmaide ja
sámegiel govvaráidduide. Sámedikki
doarjjastivra hálddaša daid
ortnegiid, ja dat lea addán
fápmudusa Sámedikki
hálddahussii muhtin ovttaskas áššiid
meannudit. Sámedikki iešguđet
fágajoavkkut árvvoštallet
fágalaččat daid
prošeavttaid mat doarjjastivrras
meannuduvvojit. Sámediggeráđđi
lea váidalanorgána.