Sámepolitihkka

15.8.1 Sámi arkiiva

Sámi arkiiva álggahii jagi 1988 ovttasbargoprošeavtta masa serve máŋga ásahusa, omd. Sámi Instituhta ja Arkivdoaimmahat. Ulbmilin lei sihkkarastit sámi historjjá čálalaš gálduid. 2002:s sirdojuvvui Sámi arkiiva Sámedikki hálddašeami vuollái. Sámedikki mearrádusa mielde biddjojuvvui Sámi arkiiva Riikkaarkivárii 2005:s ja lea okta ossodat Arkivdoaimmahagas, ja dat ruhtaduvvo juolludemiiguin stáhtabušeahta bokte ja Guovdageainnus suohkana ruhtadoarjagiin.

Sámi arkiiva fuolaha arkivsuorggi beroštumiid sámi servodaga ja sámi kultuvrra ovddas. Arkiivvas lea erenoamáš ovddasvástádus sámi priváhtaarkiivvain, ja depohtaovddasvástádus Guovda­geainnu suohkana historjjálaš arkiivvas. Sámi priváhta arkiivii gullet earret eará arkiivvat priváhta olbmuin, organisašuvnnain, ásahusain ja fitnodagain. Sámi arkiivva doaibma lea erenoamážit leamaš sámi dutkan- ja oahppoásahusaid ektui. Sámi arkiivva doaimma leat pláneme stuoridit, ja dat dagaha earret eará ahte doaibma gártá leat olles riikka ektui.

Sámi arkiivva bargu ii leat dušše fal arkiiva nu movt dat dábálaččat ipmirduvvo, muhto dasa gullá maid njálmmálaš árbevierru, muittuid čohkken, ja dan árgabeaivvi ja bargoproseassaid duođašteapmi mat dál leat jávkame. Arkiiva bargá maid sániid ja dadjanvugiid báddemiin vai daiguin sáhttá maŋŋil bargat.