St.dieđ. nr. 28 (2007-2008)

Sámepolitihkka

1.3.1 Konsultašuvnnat

Eamiálbmogin lea sámiin vuoigatvuohta konsultašuvnnaide dain áššiin, main sáhttá leat njuolgga mearkkašupmi sidjiide. Dát vuoigat­vuohta boahtá ovdan ILO-konvenšuvnnas nr. 169 eamiálbmogiid ja čearddalaš álbmogiid hárrái iešmearrideaddji riikkain, guđát kapihttalis. Geassemánu 1. b. 2005 dohkkehii Sámediggi prosedyraid stáhta eiseválddiid ja Sámedikki gaskasaš konsultašuvnnaid várás (konsultašuvdnašiehtadus) ja stáhtaráđđi mearridii daid suoidnemánu 1. b. 2005. Konsultašuvdnašiehtadus lea deaŧalaš lávki čalmmustuhttimis Sámedikki saji riikka stivrenvuogádagas. Konsultašuvdnageatnegasvuohta čalmmustuhttá ahte stáhta eiseválddit duođaid galget oččodit ovttamielalašvuođa Sámedikkiin. Šiehtadus lea deaŧalaš reaidu mii lea mielde sihkkarastimin ahte mearrádusain lea lobálašvuohta sámi ál-bmogis dan álbmotválljen orgána bokte.

Sámediggi lea 2006 čađahan konsultašuvnnaid stáhtaeiseváldiiguin ollu áššiin. Konsultašuvdnašiehtadus lea vuođđuduvvon Sáme­dikki ja stáhta eiseválddiid gaskasaš searvevuođaperspektiivii. Jus Sámediggi duođaid galgá doaibmat dássásaš guoibmin konsultašuvnnain, de dat ferte oažžut eanet resurssaid. Sámedikki resurssat eai leat nannejuvvon konsultašuvdnašiehtadusa geažil, juoga mii ferte dáhpáhuvvat guhkit áiggi vuollái.

Sámedikki sajádat lea oppalaččat nannejuvvon dakko bokte ahte máŋga departemeantta leat šaddan dihtomielaleabbun searvadahttit Sáme­dikki deaŧalaš proseassaide. Sámedikkis leat leamaš máŋga buori konsultašuvdnaproseassa ja máŋga departemeantta leat maŋŋá konsultašuvdnašiehtadusa dovddastan ahte ferte konsultašuvnnaid bokte Sámedikkiin juksat ovttamielalašvuođa. Dattetge dát ii leat ollásit čađahuvvon ja Sámediggi lea mannan jagi vásihan máŋgii ahte stáhta eiseválddit leat rihkkon sihke konsultašuvdnašiehtadusa ja konsultašuvdnageatnegasvuođa ILO bokte. Sámediggi mihttii maiddái ahte eai dollon konsultašuvnnat earret eará nášuvnnalaš dearvvašvuođaplána ja Barentsábi hálddašanplána birra. Viidáseappot lea dáhpáhuvvan ahte ráđđehus ovttabeallásaččat lea rievdadan juoidá mas lea leamaš ovttamielalašvuohta, ja máŋgii leat stáhta bealis gohčodan čielga diehtojuohkinčoahkkimiid konsultašuvdnan.

Konsultašuvdnaprosedyraide ii gula bušeahttamearrideapmi. Ráđđehusas ja Sámedikkis lea dat oktasaš áddejupmi ahte bušeahttamearrideapmi Sámediggái galgá čielggaduvvot sierra proseassas. 2006 nammaduvvui departemeanttaid gaskasaš bargojoavku máŋggain sámediggelahtuiguin mii galgá árvvoštallat Sámedikki formálalaš rolla ja buktit bušeahttaprosedyraevttohusa. Bargojoavku áigu buktit evttohusas njukčamánus 2007. Konsultašuvdnašiehtadus lea Sámedikki mielas lunddolaš vuođđun Sámedikki ja stáhta eiseválddiid gaskasaš bušeahttaprosedyraid ráhkadealpmái.