Sámepolitihkka

6.3.2 Bargo-ja čálgohálddašeami bálvalusfálaldagat sámiide

NAV-ođastusa oktavuođas álggaha Bargo- ja searvadahttindepartementa oktasaš báikkálaš kántuvrraid, bargo-ja čálgokántuvrraid; NáV-kántuvrraid. NAV-kántuvrraide galget čohkkejuvvot bálvalusat mat ovdal ledje Aetáhtta ja oadjokántuvrrat. Suohkanat galget juobe dan meare ge searvat dán doi-bmii ahte leat mielde bálvalusain mat gusket sosiála ruhtaveahki doaimmaheapmái ja gealbudanprográmmii masa gullá gealbudandoarjja. Kántuvrrat ásahuvvojit šiehtadusa vuođul gaskal Bargo- ja čálgoetáhta ja guđege suohkana. NAV-nuppástusa ulbmil lea:

• Oažžut eanebuid bargui ja doaimmaide, unnit oadjovuostáiváldit.

• álkit geavaheddjiide ja heivehuvvon juohke-hačča dárbbuide.

• Ollislaš ja ábas bargo- ja čálgohálddašeapmi.

NAV-nuppástus lea dehálaš nuppástus mas lea mearkkašupmi sámegielat olbmuide geat dien kántuvrras dárbbašit veahki. Sámegiel gelbbolašvuohta mii lei ovdalaš stáhta etáhtain galgá bisuhuvvot maiddái NAV-kántuvrrain. Dasa lassin ožžot NAV-kántuvrrat viidát sámegielgelbbolašvuođa go suohkaniid sámi gelbbolašvuohta čuovvu NAV-kántuvrraide.

Bargo- ja searvadahttindepartementa hálida leat njunnošis geahččaladdat movt buoremus lági mielde sáhtášii sihkkarastit ahte stáhtii gullevaš etáhtat vuhtiiváldet sápmelaččaid dilálašvuođaid go plánejit doaimmaid ja go hábmejit praktihkalaš bargguid. Danin lea departemeanta čállán láidestemiid 2008 juolludanreivves Bargo- ja čálgodirektoráhttii, ahte movt etáhtta galggašii čuovvolit sámi geavaheddjiid. Láidesteamit leat čuovvovaččat:

• Bargo- ja čálgoetáhtta galgá vuhtiiváldit sámi ja sámegielagiid beroštumiid sihke sámi giellalága hálddašanguovllu siskkobealde ja olggobealde.

• Sámi giellalága hálddašanguovllus galgá čuovvut sámi giellalága njuolggadusaid.

• Etáhtta galgá bargat dan badjelii ahte dieđut maid olbmot dávjá ohcalit, leat gávdnamis s��megillii interneahttasiidduin www.nav.no, mat gusket etáhta doarjagiidda ja geavaheddjiid vuoigatvuođaide. Seammás galgá etáhtta maid gozihit ahte čađat lea dárbu jorgalit lágaid ja láhkanjuolggadusaid sámegillii.

• Go ásahuvvojit ođđa NAV-kántuvrrat suohka­niidda gos ásset sápmelaččat, de galgá erenoa-mážit árvvoštallat makkár dárbu sis lea háhkat sámi giella- ja kulturmáhtu.

• Bargo- ja čálgoetáhtta galgá čađahit systemáhtalaš geavaheddjiid iskkadeami gos maiddái galget gávdnot dieđut geavaheddjiid birra geain lea sámi duogáš.

• Etáhtta galgá čađat raporteret iežas bargguid birra mat gusket sámi doaimmaide.

Etáhtta áigu bearráigeahččat ahte sámi gelbbolašvuhtii gullevaš gažaldagaid digaštallet ja čuovvolit go suohkaniidda ain ásahit kántuvrraid. Jagi 2007 mielde leat NAV-kántuvrrat ásahuvvon Guovdageidnui, Kárášjohkii ja Porsáŋgui. Dáidda kántuvrraide leat biddjojuvvon bargui olbmot geaid máhttu galgá sihkkarastit sámi dilálašvuo-đaid kántuvrra bálvalusain.

Sd.prp. nr. 12 (2007 – 08) meannudeamis Stuoradikkis mearriduvvui heaittihit Luonddu- ja boazo­doalobálvalusaid resursaguovddáža Guovdageain­nus. Guovddáža bajimus ulbmil lei veahkehit ol­bmuid geat hálidit heaitit boazodoaluin ja áiggoše eará dienasbargui gos sáhttet atnit ávkin dan máhtu mii sis lea boazodoalus. Barggut maid diet guovddáš galggai bearráigeahččat, leat dál sirdojuvvon Guovdageainnu NAV-kántuvrii. NAV-Finnmárku lea dan oktavuođas ožžon eanet ruhtajuolludeami.