10.6.2 Strategiijat ja doaibmabijut
Ráđđehusas
lea oppalaččat luohttámuš dasa
ahte mánáidsuodjalus
rahčá mearridit mearrádusaid
buori fágalaš ja
juridihkalaš vuođu
alde, ja ahte mánáidsuodjalus
ipmirda man mávssolaš lea
buorre máŋggakultuvrrat
gelbbolašvuohta. Muhto ain
lea dárbu nannet ja integreret
máŋggakultuvrrat
gelbbolašvuođa
ja sámi perspektiivva sihke
stáhta ja suohkan mánáidsuodjalussii.
Muhto vel buoremus diliin nai dáidet
leat hástalusat ja váttis
válljemat ee. danne go mánáidsuodjalusáššit dávjá leat
máŋggabealagat
ja váddásat,
ja danne go soitet leat iešguđetlágan
oaivilat das mii lea buoremussan mánnái.
Dien hástalusa maid lea
deaŧalaš bidjat dohko
gosa dat gullá.
Mánáid-,
nuoraid- ja bearašetáhta
galgá ain čalmmustahttit
oččodit
dakkár mánáidsuodjalusa
mas lea máhttu ja mii váldá vuhtii
kultuvrra. Galgá maid čalmmustahttit
dan ahte addit sámi álbmogii buori
mánáidsuodjalusfálaldaga
ee. lágaid ja politihkalaš neavvagiid
mielde. Olles riikkas ferte deaŧalažžan
atnit gelbbolašvuođa
ovdánahttima go sámi álbmot
orru miehtá riikka. Go lea
dárbu ságastallat
ja nevvojuvvot sámi mánáid
oktavuođas, de sáhttá Bufetáhta
davvi regiuvdna veahkehit eará regiuvnnaid. áigot
maid guorahallat lagabui ahte váldojuvvojit
go dálá organiseremiin
doarvái bures vuhtii dat
erenoamáš dárbbut
mat leat julev- ja lullisámiguovlluin.
Mánáid-
ja dásseárvodepartemeanta áigu
máŋggajagát máhtto-
ja gelbbolašvuođaprográmma
bokte, mii álggahuvvui 2007:s,
leat mielde nanneme suohkaniid gelbbolašvuođa
ee. Sámi guovlluid mánáidsuodjalusas.
Raporta «Norgga sámiid
guovlluid mánáidsuodjalusa
máhttostatus ja máhttodárbu»,
gárvejuvvo 2008 njukčamánu,
ja dat galgá adnojuvvot oassin
máhttovuođus
ráhkadit implementerema
muhtin kulturhearkkes metodain. Mánáid-,
nuoraid- ja bearašdirektoráhta áigu čuovvolit
dan. 2008 čavčča álggahuvvo
lassioahppofálaldat
mas lea namman «Mánáidsuodjalus
unnitloguálbmotperspektiivvas» ja
lea Mánáid-
ja dásseárvodepartemeanta
mii dan lea álggahan. Diet
fálaldat álggahuvvo
Lillehammer, Finnmárkku, Oslo
ja Telemárkku allaskuvllain,
ja lohkama sisdoallu lea huksejuvvon NIBR raportii 2007:10 «Máŋggakultuvrrat
mánáidsuodjalus – máhttolistu».
Bearašráđđi
lea modealla maid leat viežžan
das go barge Ođđa Zealándda álgoálbmogiin,
maoriiguin. Dan modealla sáhttá atnit
máŋggalágan áššiin,
ja dat álkit heivehuvvo iešguđetlágan
kultuvrralaš referánsarámmaide.
Modealla atná ávkin
fierpmádaga go mánáidsuodjalusas
galget dahkkojuvvot mearrádusat. Modealla
lea hui áigeguovdil implementeret, ja
leat juo leamaš čađahuvvon máŋga
bearašráđi sámi
bearrašiin. Modellii lea
ráhkaduvvon implementerenmodealla,
ja máŋga
sámi suohkana galget 2008:s oažžut
fálaldaga beassat oahppat bearašráđi
geavahemiin. Modealla maid heive go galgá gávdnat
biebmoruovttuid mánáid
fierpmádagas. Gihppagiid
leat jorgalahttán davvisámegillii.
Mánáid-
ja dásseárvodepartemeanta áigu
ságastallat Sámedikkiin
boahttevaš strategiijaid
birra nannen várás
mánáidsuodjalusa
gelbbolašvuođa
sámi mánáidsuodjalusas.