Sámepolitihkka

20.2 Sámegiela ovddideaddji barggu organiseren

Kultur- ja girkodepartemeanttas lea fágalaš ovddasvástádus sámilága giellakahpittala hárrái. Go giellamearrádusat doaibmagohte ásahuvvui maiddái Sámi giellaráđđi. Sámediggi nammadii Giellaráđi ja das lei sierra hálddahus. Organiserennuppástuhttima oktavuođas Sámedikkis heaittihuvvui Sámi giellaráđđi jagi 2001. Sámi giellaráđi hálddahus šattai Sámedikki hálddahusa oassin , gč. kap. 7.1. Sámi giellaráđi heaittiheapmi gáibidii ­rievdadusaid sámilágas, gč. Od.prp. nr. 114 (2001 – 2002) ja árv.O. nr. 13 (2002 – 2003).

Sámilága § 3 – 12 mielde lea Sámedikki bargu suodjalit ja viidáseappot ovddidit sámegiela Norggas. Sámediggi galgá juohke njealját jagi ráhkadit raportta sámegiela dili birra Norggas. Sámediggi ráhkadii dakkár raportta maŋimustá jagi 2004.

Sámediggeráđđi lea nammadan Sámedikki giellastivrra mii lea fágaorgána. Mii guoská giellafágalaš áššiide, lea Sámi giellalávdegoddi, mas leat Suoma, Ruoŧa, Ruošša ja Norgga lahtut mii áimmahuššá dán barggu, gč. kap. 19.6. Terminologiijaovdánahttin ja kap. 19.7.5 Sámi giellalávdegoddi.

Sámediggi hálddaša muhtin ruhtadoarjagiid gielladoaimmaide, ee. guovttegielalašvuođaruđa sámegiela hálddašanguovllu gielddaide ja fylkkagielddaide, gč. kap. 19.7.

Sámedikkis lea guovddaš rolla sámegielbarggus. Norgga eiseválddit eai sáhte dattetge válddi sirddihemiin addit Sámediggái ovddasvástádusa sámegiela hárrái. Lea álo stáhta ovddasvástádus fuolahit ahte sámegiella gáhttejuvvo ja ovdánahtto viidáseappot. Sámedikkis leat gáržžes váikkuhangaskaoamit ja resurssat ja iige sáhte okto leat ovddasvástideaddjin das láhččojuvvo go dilli ovddidit sámegiela, ovdamearkka dihte IKT dáfus. Sámegiela ovdánahttin viidáseappot lea sorjavaš ollu doaimmaheddjiid árjjas.

Buot stáhta doaimmahusain lea ovddasvástádus vuhtiiváldit sámegiela geavaheddjiid, gč. kap. 19.4.1 Sámilága giellanjuolggadusat. Oahpahus-suorgi lea mearrida sámegiela ovdánahttima. Máhttodepartemeanttas lea danne guovddáš rolla barggus sámegiela várás, gč. kap. 11 ja 12. Sáme­giella lea maiddái hui deaŧalaš elemeanta dearvvašvuođa- ja sosialsuorggis, gč. kap. 8.

Bargo- ja searvadahttindepartemeantta ovddasvástádus lea vuosttažettiin ovttastahttit ráđđehusa sámepolitihka. Bargo- ja searvadahttindeparte­meanta lea almmatge álggahan ollu doaimmaid sámegiela ovddas, vuosttažettiin čadnon IKT’ii (jf. kap. 19.5) ja ásahii 2002 sierra doarjjapoastta sámegiela ja diehtojuohkima várás. Ruhta lea earret eará geavahuvvon IKT-doaimmaide ja terminologiijaprošeavttaide.