St.dieđ. nr. 28 (2007-2008)

Sámepolitihkka

20.3.2 Mo Norgga goalmmát raporta Eurohparáđđái galgá čuovvoluvvot

Norga bijai ovdan golmmát raporttas njukčamánu 2005. Dás čielggaduvvui bargu mii dahkko ollu surggiid siskkobealde gáhtten ja ovdánahttin dihte sámegiela, ee. Sis-Finnmárkku diggegotti ásahemiin (gč. kap. 5.3.2), Divttasvuona gieldda searvamiin sámegiela hálddašanguvlui, ja Elgå-prošeavttain (kap. 11.3.).

áššedovdilávdegoddi rámida raporttastis barggu maid Norgga eiseválddit dahket joatkin dihte soahpamuša čađaheami Norggas ja čujuhit ahte Norga lea guorrasan ministtarlávdegotti ávžžuhusaide Norgga vuosttaš ja nuppi raportta oktavuođas. áššedovdilávdegoddi oaivvilda ollašuhttindási leame čielgasit buorránan.

áššedovdilávdegoddi dadjá ahte Divttasvuona gieldda searvan lahttun hálddašanguvlui lea lávki rievttes guvlui seailluhit ja ovddidit julevsámegiela. Giella lea dattetge hearkkes dilis. áššedovdilávdegoddi oaidná dárbbu dakk viđe čađahit doaimmaid seailluhan dihte giela, erenoamážit dakkár surggiin go oahpahusas, oahpaheddjiid háhkamis ja heivehuvvon oahpponeavvuid ovdánahttimis.

áššedovdilávdegoddi lea maiddái heađis go lullisámegiella lea erenoamáš rašis dilis. Lea dárbu čađahit dakká viđe doaimmaid mat sihkkarastet ahte lullisámegiella šaddá ealli giellan Norggas, erenoamážit oahpposuorggis. áššedovdilávdegoddi ávžžuha Norgga ja Ruoŧa eiseválddiid bargat eambbo veahkkálagaid.

Boahtá ovdan áššedovdilávdegotti raporttas ahte lea dahkkojuvvon stuorra bargu gáhttet ja ovddidit davvisámegiela, erenoamážit Sis-Finnmárkku diggegotti ásahemiin. Norga ollašuhttá artihkkaliid mat geatnegahttet eiseválddiid dakkár surggiin go oahpus, mediain ja kultuvrralaš doaimmain. Lea velá báhcán muhtun suorggit mainguin ferte bargat viidáseappot. Dát guoská erenoamážit sámegielat bargiide ja váilevaš dulkkaide dearvvašvuođasuorggis. Dasa lassin ii leat vejolaš čállit sámi nama riekta nationála registariin, ovdamearkka dihte álbmotregistaris.

Ministtarlávdegotti čoahkkimis miessemánu 16. beaivvi 2007 gieđahallui áššedovdilávdegotti raporta ja Eurohparáđđeresolušuvdna Norgga unnitlohkosoahpamuša čuovvoleami birra mearriduvvui. Mearrádusas ledje konkrehta ávžžuhusat čuovvovaš čuoggain:

  • Norga ferte leat áŋgireabbot bidjat searaid oahpponeavvuid ja oahpahusa fállamii oahpaheddjiide julev- ja lullisámegielas (gč. kap. 11).

  • Norga ferte sihkkarastit ahte sosiála- ja dearvvašvuođaásahusat sámi hálddašanguovl-lu siskkobealde fállet bálvalusaid sámegillii (gč. kap. 8).

  • Norga ferte sihkkarastit ahte álbmotregisttar ja eará almmolaš registarat ja ásahusat dorjot sámegiela čállinmearkkaid geavaheami (gč. kap. 19.5.1).

Ráđđehusa Eurohparáđi áššedovdilávdegotti ávžžuhusaid čuovvoleapmi boahtá ovdan sektorkapihttaliin.

Norgga njealját raporta gárvána geassemánus 2008.