St.dieđ. nr. 28 (2007-2008)

Sámepolitihkka

21.3.2 Hástalusat

Boazodoalu hástalusat leat ollu ja seagážat. Ain lea muhtin sajiin Finnmárkkus viehka stuorra hástalus gaskavuođas gaskal dan maid guohtumat girdet ja resursavuođu. Dasto váilot dán guovddáš boazo­doalloguovllus moanat rámmaeavttut boazodoalu hárrái. Stáđis rámmaeavttut boazoealáhussii lea dárbbašlaš eaktun jus galggaš sáhttit ásahit oadjebasvuođa ja einnostanvuođa boazodilis, ja juridih­kalaš gaskaomiide beaktilis čuovvoleami. Dán oktavuođas gullet rámmaeavttut guovllu-, orohat- ja siidarájáide, guohtonáiggiide ja boazolohkui. Romssa boazoguvlui lea váldohástalussan unnán dálveguohtun, stuorra massimat boraspiriid geažil ja oppalaš heajos ekonomiija. Nordlándda ja Davvi-Trøndelága boazoguovlluide lea váldohástalussan sihkarastit areálaid ja go leat stuorra massimat boraspiriid geažil. Mátta-Trøndelága/Hedmárkku boazoguvlui lea váldohástalussan sihkarastit buriid doaibmalaš diliid, ja doarvái areálaid maŋŋil go boazodoallu máŋggaid vuoigatvuođanákkuid čađa eanaeaiggádiiguin, lea guovllus massán guohton­eatnamiid. Dasto lea visot guovlluid hástalussan ealáhusdoalliide lasihit árvoháhkama ja buoridit buvttadan- ja gálvojohtolađđasiid gaskasaš oktiiordnema.

Sihkarastit, ovddidit ja nannet boazoealáhusa mearkkaša gáibideaddji hástalusaid sihke ealáhussii ja hálddašeapmái. Resurssalaš hástalusaid ferte johtilit čoavdit. Dán barggus lea iešguđet doaimmaheaddjiid gaskasaš oktasaš duohtavuohtaáddejupmi ja ovttasdoaibma mearrideaddji eaktun. Dát gáibida nana diehtodási politihkkáriid ja eiseválddiid gaskkas, boazodoalu iešguđet beliid birra ja nuppástuhttinproseassaid ja sivvadilálašvuođaid ektui. Dušše oktasaš rahčamušaid ja ovttasbarggu bokte lea vejolašvuohta juksat daid mihtuid mat leat biddjon.