St.dieđ. nr. 28 (2007-2008)

Sámepolitihkka

2.2.2 Sámi ovttasbargu

Sámi parlamentáralaš ráđđi (SPR) lea institušuvnnalaš ovttasbargu Suoma, Ruoŧa ja Norgga sáme­dikkiid gaskka áššiin mat gusket sámiide máŋgga riikkas dahje sámiide go lea sierra álbmot. Ruošša beale sámit leat bissovaš searvit. SPR lea sámi jietna riikkaidgaskasaččat.

Norgga beale Sámediggi lea 2007:s váldán b­adjelasas SPR presideantaámmáha. SPR lea bargan ON álgoálbmotjulggaštusain ja davviriikkalaš sámekonvenšuvnnain.

Bissovaš foruma sešuvnnas miessemánus 2007 lágidii SPR sierra doaluid mas bargu davviriikkalaš sámekonvenšuvnnain váldojuvvui ovdan. Ovdal sešuvnna válddii SPR álgaga lágidit árktalaš workshop mas ledje mielde stáhta eiseválddiid, sámedikkiid, álgoálbmotorganisašuvnnaid ja áššedovdiid ovddasteaddjit. Bissovaš foruma workshopas ráhkaduvvui raporta.

SPR atná dásseárvobarggu hui deaŧalažžan sámi servodahkii ja lea danne vuosttaš gearddi addán davviriikkalaš dásseárvobálkkašumi njukčamánus 2007. Bálkkašupmi addojuvvui Ristenrauna Maggai go son lea bargan sámi giela, sámi dearvvašvuođabálvalusaid ja gárrenávdnasiid boastutgeavaheaddjiid ektui.

Davviriikkaid ráđi rahpansešuvnnas Oslos golggotmánus deattuhii SPR presideanta ahte giella, biras ja árbevirolaš máhtolašvuođat leat deaŧalaš fáttát sámi álbmogii. Dasto ávžžuhuvvojedje davviriikkaid stáhtat sihkkarastit dan ahte boahtteáiggi davviriikkalaš sámekonvenšuvdna šaddá duohtan.

2.2.2.1 Jahkásaš čoahkkimat sámeministariid ja sámedikkiid presideanttaid gaskka

Davviriikkaid ministariin geain lea ovddasvástádus sámi áššiin ja sámedikkiid presideanttain lea leamaš čoahkkin Stockholmmas skábmamánus. Dán čoahkkimis almmai ahte Sámi parlamentáralaš ráđi ruhtadeapmi dál orru ortnašuvvan, go bušeahttaruđat leat addojuvvon geavahussii buot golmma riikkas. Dasto mearriduvvui ahte sámi giellabálkkašumi «Gollegiella» árvvoštallanlávdegotti lahttolohku unniduvvo nu ahte čieža lahtu sajis leat dál vihtta lahtu. Lahtut geahpeduvvojit dainna lágiin ahte dušše dan ráđđehusas mas lea ovdagoddi lea ovddasteaddji árvvoštallanlávdegottis.

Ministarat ja sámedikkiid presideanttat leat duhtavaččat go ON váldočoahkkin lea mearridan álgoálbmotjulggaštusa. álgoálbmotjulggaštus lea deaŧalaš sámepolitihka hábmemii Suomas, Norggas ja Ruoŧas. Ruoŧŧa lea lohpidan jorgalahttit julggaštusa davvisámegillii ja ruoŧagillii. Mearrádus lea historjálaččat deaŧalaš álgoálbmogiid olmmošvuoigatvuođaid ja friijavuođaid dohkkehanbarggus. Julggaštusain nannejuvvo ahte álgoálbmogiin lea seamma árvu ja sis leat seamma vuoigatvuođat «álbmogin» go muđui eará álbmogiin.

2.2.2.2 Interreg IV A Davvi ja oasseprográmma Interreg IV A Sápmi

Dan ođđa Interregprográmma prográmmaáigodagas 2007 – 2013, áigu Sámediggi ain searvat sámi prográmmii. Interreg IV A Sápmi galgá guoskat olles sámi ássanguvlui. Sámediggi Sámi parlamentáralaš ráđi norgga delegašuvnna bokte galgá ain evttohit ovddasteaddjiid sámi mearridanjovkui ja bearráigeahččanlávdegoddái.