Sámepolitihkka

2.5.3 Boazodoalu riikkaidgaskasaš fága- ja gaskkustanguovddáš

Nannen dihte riikkaidgaskasaš ovttasbarggu boazodoalu dáfus de ásahuvvui Boazodoalu riikkaidgaskasaš fága- ja gaskkustanguovddáš Guovdageidnui jagi 2005. Guovddáš galgá lonohallat máhtu ja dieđuid boazodolliid, dutkiid ja iešguđet riikkaid hálddašeami gaskkas ja ovddidit boazo­doalloovttasbarggu riikkaid gaskkas. Deattuhuvvo ahte boazodoalu olbmuin ja sin organisašuvnnain galgá leat lagaš oktavuohta guovddážii, ja dat galgá doaimmahuvvot ovttasráđiid Máilmmi boazoál­bmogiid servviin (Association of World Reindeer Herders – WRH). WRH lea sirkumpolára organisašuvdna mii ovddasta buot máilmmi boazoál­bmogiid.

Guovddáš lea fágalaččat iešbirgejeaddji ásahus mii eanaš bidjá iežas mihttomeriid ja boađusgáibádusaid. Guovddáža bajimus orgána lea stivra. Stiv-ra speadjalastá dan rájiid rasttideaddji boazodoalloovttasbarggu mii dál lea, mas leat Ruošša, Ruoŧa, Suoma ja Norgga ovddasteaddjit. Guovddáš deavdá deaŧalaš doaimma sirkumpolára boazodoalloovttasbarggus ja áimmahuššá sihke fágalaš dárbbuid ja koordinerendárbbuid guovddáža ulbmil­joavkkuide.

Guovddáš lea WRH bokte viiddis báikkálaš fierpmádat álgoálbmotservodagaid ja davviguovl-luid ásahusaid várás, maiddái Ruoššas. Guovd-dážis vurdojuvvo leat eambbo aktiiva rolla ovdánahttin dihte báikkálaš máhttohuksema ja dutkama davviguovlluid álgoálbmotservodagain ja sin servodagaid birra, erenoamážit go lea sáhka Ruoššas. Dat heive oktii dainna sisdoaluin mii lea ráđđehusa davviguovlostrategiijas.

Dan rájes go guovddáš ásahuvvui, de lea dat álggahan ovttasbarggu muhtin ráje ásahusaiguin, organisašuvnnaiguin ja eará aktevrraiguin árktalaš guovlluin go lea sáhka das ahte ásahit fierpmádagaid ja fágalaš lonohallama, ee. de leat čađahuvvon čoahkkimat, prošeavttat ja fágalaš lonohallamat boazodoalloorganisašuvnnaiguin, almmolaš boazodoalloeiseválddiiguin ja Ruošša ja Aláskka fágaásahusaiguin ja davviriikkaid ásahusaiguin.

Guovddáš lea álggahan ja bidjan johtui máŋga prošeavtta mat váikkuhit guovddáža doibmii boahttevuođas. Daid prošeavttaid gaskkas maid leat vuoruhan, deattuhit erenoamážit EALáT-prográmma, gč. kap. 12.5. Guovddáš lea ráhkadeame web ja boazodoalloportála máilmmi boazoálbmo­giidda – www.reindeercentre.org, www.ealat.org, www.reindeerblog.org.

Boazodoalu riikkaidgaskasaš fága- ja gaskkkustanguovddáža lea Agderforskning evalueren giđđat 2007. Evalueren čájeha ahte guovddáš lea leamaš mielde ovddideamen ja čađaheamen prošeavttaid guovddáža ulbmiliid ja mandáhta siskkobealde. Guovddáš lea ásahan alcces ovttasbargooktavuođaid ja fierpmádagaid relevánta fága- ja dutkanbirrasiiguin. Daid áige- ja resursarámmaid siskkobealde mat leat leamaš guovddážis, lea leamaš alla aktivitehtadássi.

Bargo- ja searvadahttindepartemeanta juolluda ruđaid guovddážii kap. 684, poastta 01 bokte. Gitta bušeahttajagi 2007 rádjái leat maid leamaš juolluduvvon ruđat guovddážii Olgoriikadepartemeantta ja Eanandoallo- ja biebmodepartemeantta bušeah-taid bokte.