Sámepolitihkka

18.3 Oskkuoahpahus

Oskkuoahpahusođastus mearriduvvui Stuoradikkis 2003:s. Ulbmilin das lea sihkkarastit ahte Norgga Girkus galgá leat dakkár fálaldat mas buot miellahtut gaskal 0 ja 18 jagi ožžot oahpahusa iežaset oskkus. Oskkuoahpahus galgá movttidahttit olbmuid hukset iežaset identitehta ja movttidahttit olbmuid oažžut ipmárdusa iežas kultuvrras ja árbevierus dakkár servodagas mas lea girjái­vuohta kultuvrralaččat ja gos eallinoainnut maid leat máŋggat.

Ođastus álggahuvvui 2004:s ja vuosttaš oassi lea viđajagát guhkkosaš áigodat gos leat geahčča-leamit mat leat prošeaktahámis. Dat vásáhusat mat bohtet prošeaktaáigodagas galget leat vuođđun ráhkadit systemáhtalaš oskkuoahpahusa buoh­kaide geat leat gásttašuvvon. Sámi oskkuoahpahusa viidáset ovdáneapmi lea ođastusa vuoruhuvvon surggiid gaskkas.

Muhtin searvegottit doaimmahit oskkuoahpahus geahččalemiid prošeaktaáigodagas ja dat leat Kárášjohka, Guovdageaidnu, Deatnu, Unjárga ja Porsáŋgu Sis-Finnmárkku proavásgottis. Geahččaleami ulbmilin lea ásahit dakkár oskkuoah-pahusa mii lea vuođđuduvvon sámi kristtalaš árbevirrui ja mii lea mánáid eatnigillii. Oarjelsámi guovllus, Davvi-Ránus maid álggahuvvui geahččaleapmi oskkuoahpahusas.

Olavstipeanda, maid Kultur- ja girkodepartemeanta juohke jagi geige ovtta báhppii Norgga girkus, geigejuvvui 2006:s Tore Johnsenii, gii maŋŋil maid válljejuvvui Sámi girkoráđi jođiheaddjin. Stipeandaáigodagas lea son ráhkadan giehtačállosa sámi katekismusii Máilmmi mánát, beaivváža mánát, biekka mánát.

Girku nationála dásis lea ovddasmanniprošeaktan go ásahedje neahttabáikki sámi oskkuoahpahussii ja das leat stuora ovdánahttinvejolašvuođat. Materiealla sidjiide geat leat 6 – 18 jagi boarrásat, almmuhuvvojit neahtas oarjelsámegillii, julevsámegillii, davvisámegillii ja dárogillii ja dat lea ge oskkuoahpahusođastusa áigumuša mielde.