Sámepolitihkka

2.3.3 Sámedikki formalalaš sajádat

Hálddahuslaš bargojoavku mas ledje lahtut Bargo- ja searvadahttindepartemeanttas, Justiisadepartemeanttas ja Sámedikkis geigii raporttas cuoŋománus Sámedikki formalalaš sajádaga ja bušeahttaprosedyraid birra. Raportta jurddaboađus lea ahte berrejit čađahuvvot máŋga lágalaš doaibmabiju maiguin sihkkarastojuvvošii Sámedikki eanet sorj­jasmeahttun sajádat ráđđehusa ektui, ja maiddái ahte sámelágas nannejuvvo Sámediggi sierra riektesubjeaktan.

Sámediggi mearridii ovttajienalaččat ahte sámepolitihkalaš ja sámerievttálaš ovdáneami geažil sámelága mearrideami rájes 1987:s lea dárbbašlaš formalalaččat ja lága hámis čilget Sámedikki iešheanalisvuođa ja sorjjasmeahttunvuođa ráđđehusa ektui. Sámedikki mearrideapmi sierra riektesubjeaktan lea áidna duohta molssa­eaktu dán juksamis. Ráđđehus ii leat čuovvolan dán go ii leat váldán álgaga konsultašuvnnaid ektui Sámedikkiin rievdadit sámelága 2007:s, muhto lea dovddahan ahte dat 2008:s áigu álggahit láhkabarggu dainna áigumušain ahte čielggasmahttit ja láhkakodifiseret gustovaš rievtti Sámedikki formalalaš sajádaga ektui. Sámediggi vuordá mielas dan ahte bargu boahtá johtui johtilit dainna ulbmilin ahte 2008:s boađášii láhkaproposišuvdna.

Sámedikki hálddašanváldi kulturmuitolága mielde lea leamaš geahččalanortnet 2001 rájes. Cuoŋománus 2005 ásahuvvui hálddahuslaš bargojoavku mas ledje lahtut Bargo- ja searvadahttindepartemeanttas, Birasgáhttendepartemeanttas, Riikaantikváras ja Sámedikkis. Bargojoavku gárvvistii raporttas borgemánus 2007. Bargo- ja searvadahttindepartemeantta ja Sámedikki lahtut leat ovttaoaivilis das ahte Sámedikki váldi kulturmuitolága mielde galgá nannejuvvot lága bokte, muhto Birasgáhttendepartemeantta ja Riikaantikvára lahtut oaivvildit ahte dákkáraš válddi berrejit departemeanttat fápmudit Sámediggái.

Gažaldat movt váldi sámi kulturárbbi hálddašeamis sirdojuvvo Sámediggái guoskkaha máŋgga dáfus Sámedikki formalalaš sajádaga lagabuidda čilgema ráđđehusa ektui. Danne lea Birasgáhttendepartemeanta háliidan maŋidit konsulteremiid das movt sámi kulturmuittut galget hálddašuvvot boahtteáiggis, dassážii go diet bealli lea čilgejuvvon.

Sámediggi lea ovttajienalaččat mearridan ahte dat vuordá ahte Sámediggái nu johtilit go lea vejolaš addojuvvo váldi kulturmuitolágas hálddašit sámi kulturmuittuid, áibbas guovddáš oassin sámi kulturárbbis. Dasto vuordá Sámediggi ahte addojuvvojit dárbbašlaš bušeahttaresurssat maiguin nannet sámi kulturmuittuid hálddašeami dohkálaččat boahtteáiggis, ja ahte ii leat vuođđu bidjat sámi kulturmuitohálddašeami Sámediggái jos dát vuordámušat eai čuovvoluvvo dohkálaš vugiin. Danne vuordá Sámediggi ahte johtilit čilgejuvvo makkár váldi Sámedikkis galgá leat sámi kulturmuittuide boahtteáiggis.