Sámepolitihkka

13.1.6 Fágalaš dási ovdánahttin

Sd.dieđ. nr. 34:s (2001 – 2002) sámi alit oahpu ja dutkama birra deattuhuvvui nannet sámi oahpahus- ja dutkansuorggi dainna lágiin ahte Sámi allaskuvla áiggi vuollái sáhttá dohkkehuvvot dieđalaš allaskuvlan. Guovddáš áššit dán oktavuođas ledje sámegiela ja duoji nannen dainna áigumušain ahte fágat galge sáhttit ásahuvvot alit dásis. Allaskuvllas leat odne vihtta doavttergrádavirggi mat ruhtaduvvojit vuođđobušeahtas.

Boksa 13.1 Sámi dieđavisti Guovdageidnui

Govus 13.1 Guovdageainnu suohkan Finnmárkkus

Vurdojuvvo ahte máŋga sámi ásahusa Guovdageainnus bargagohtet fágalaččat lagabut go oktasaš dieđavisti mii dál lea huksejuvvomin, gárvána. Sámi allaskuvla ja Sámi Instituhtta galget guovdduštuvvot seamma vistái nu mo earret eará Sámedikki oahpahusa, giela ja kultuvrra ossodat, Sámi arkiiva, Sia-Finnmárkku sámi erenoamášpedagogalaš doarjalus, Gáldu – álgoálbmotvuoigatvuođaid gelbbolaš­vuođa-guovd­dáš, Boazodoalu riikkaidgaskasaš fága- ja gaskkustanguovddáš ja Sis-Finnmárkku Studeanttaid Ovttastus. Dáid ásahusaid ja doaimmaid čohkken láhčet dilálašvuođaid šattolaš ovttasbargui ja das vulget dehálaš synergiijaváikkuhusat sámi gillii, kultuvrii, dutkamii ja oahpahussii. Sámi arkiivva, diehtojuohkin- ja duođaštanguovddáža oktiiordnen dagaha maiddái dieđuid eambbo olahahttin dutkamii ja oahppamii ja buoret ovttastuvvon fálaldaga geavaheaddjiide. Visti galgá plána mielde leat gárvvis jagi 2009.

Dán guokte sámi ásahusa, Sámi allaskuvlla ja Sámi instituhta oktiiorganiseren, nanne sámi akademalaš birrasa hirpmosit. Dan guovtti ásahusas lea viehka muddui ollisteaddji fágačoakkáldat, ja vurdojuvvo ahte oktiiorganiseren buvttiha fágalaš synergiijaváikkuhusaid. Lea mearriduvvon oktasaš strategalaš plána mii guoská jagiide 2006 – 2011. Plánas deattuhuvvo ovdánahttit ja nannet Sámi allaskuvlla ja Sámi instituhta oktasaš doaimmaid ovttasdoaibmi ásahussan. Okta váldoulbmil strategiijaplánas lea ahte dakkár oktasaš ásahus dohkkehuvvo dieđalaš allaskuvlan dán áigodagas. Ráđđehus lea dorjon ulbmila ahte dieđalaš gelbbolaš- vuohta galgá huksejuvvot nu ahte allaskuvla deavdá gáibádusaid dohkkehuvvot dieđalaš allaskuvlan. Dán barggu oassin lea Sámi allaskuvla bargan oažžut ásahuvvot masteroahpu sámegielas. Našunála oahppokvalitehta orgána dohkkehii oahpu guovvamánus 2008.