Finnmárkkuláhka

Go Finnmárkkuláhka bođii fápmui suoidnemánu 1. beaivvi 2006, de sirdojuvvui 95% Finnmárkku eanaviidodagas báikkálaš eaiggáduššamii Finnmárkkuopmodaga bokte. Ná leat fylkka ássit ožžon eaiggáduššanrievtti daidda eatnamiidda ja čáziide maid Statsskog ovdal hálddašii. Dás sáhtát lohkat eanet Finnmárkkulága birra. Válddahallama leat Justiisadepartemeanta ja Gielda- ja guovlodepartemeanta ráhkadan. Dát válddahallan lea dárogillii ge.

Finnmárkkuláhka – vástádusat muhtun dábálaš gažaldagaide

Dáppe gávnnat vástádusaid muhtun dábálaš gažaldagaide Finnmárkkulága birra. Siidu ođasmahttojuvvo jotkkolaččat.

Finnmárkkulága váldosisdoallu

Finnmárkkulága ulbmil lea lágidit diliid nu, ahte Finnmárkku eatnamat ja luondduvalljodagat hálddahuvvojit dássedis ja ekologalaččat suvdinnnávccalaš vuogi mielde fylkka ássiide buorrin ja earenoamážit sámi kultuvrii, boazodollui, meahcásteapmái, ealáhusdoaimmaheapmái ja servodateallimii vuođusin.

Ođasmuvvi valljodagaid hálddaheapmi

Lága deaŧalaččamus ulbmiliid gaskkas lea addit Finnmárkku veahkadahkii stuorát váikkuhanfámu fylkka eatnamiid hálddaheapmái. Finnmárkkulága kapihtal 3 addá njuolggadusaid Finnmárkkuopmodaga eatnamiid ođasmuvvi luondduvalljodagaid hálddaheapmái.

Leahkki vuoigatvuođaid gárten

Leahkki vuoigatvuođaid gárten ja dohkkeheapmi lea deaŧalaš oassi Finnmárkkulágas. Galgá ásahuvvot komišuvdna ja sierraduopmostuollu dán ulbmilii. Vuoigatvuođat galget gártejuvvot beroškeahttá čearddalaš gullevašvuođas. Sullasaš gártenproseassat leat ovdal čađahuvvon meahcceguovlluin eará osiin riikkas.

Leahkki vuoigatvuođat eai lihkahallojuvvo

Finnmárkkuláhka ii nuppástuhte geavahan- ja oamastanvuoigatvuođaid Finnmárkku eatnamiidda (earret opmodagaid sirdima Statskog SFas Finnmárkkuopmodahkii). Juos oktage lea rábidan geavahan dahje oamastanvuoigatvuođa muhtun guovllu bistilis geavaheami (oamastusa dahje dološ áiggi rájes geavaheami) bokte, de ii nuppástuhte Finnmárkkuláhka dán.

Finnmárkkuopmodat

Go Finnmárkkuláhka boahtá fápmui, de sirdojuvvojit buot Finnmárkku eatnamat, maid Statskog SF dál hálddaha, ođđa orgánii mii gohčoduvvo Finnmárkkuopmodahkan (Finnmarkseiendommen). Ráđđehus lea mearridan ahte Statskog SF galgá váldit ođđa namman Norsk Utmark SF. Dát nammamolsun ii mearkkaš maidege Finnmárkku eanaarealaid sirdimii Finnmárkkuopmodahkii.

Nuppástusat eará lágain

Finnmárkkuláhka dahká muhtun nuppástusaid eará lágaide, main lea mearkkašupmi Finnmárkkuopmodaga vuoigatvuhtii ráđđet daid eatnamiid maid váldá badjelasas.

Lága fápmuiboahtin

Lága njuolggadusat eai gusto ovdal go biddjojuvvojit fápmui. Dat ferte dahkkojuvvot Gonagasa mearrádusain stáhtaráđis. Lága eaŋkiloasit sáhttet biddjojuvvot fápmui iešguđe áigái. Sihke ráđđehusa, Sámedikki ja Finnmárkku fylkkadikki ulbmil lea ahte Finnmárkkuláhka galgá boahtit fápmui nu fargga go vejolaš. Almmatge fertejit vuos muhtun válmmaštallanbarggut dahkkojuvvot ovdal go dát sáhttá dáhpáhuvvat.

Finnmárkkulága ovdahistorjjá dáhpáhusat

Finnmárkkulága barggu duogážin lea dárbu čielggadit stáhta gaskavuođa sámi álbmogii, ja dohkkehit sámiid vuoigatvuođa geavahit ja ávkkástallat luondduvalljodagaid sin iežaset kultuvrra mielde.