Gažaldagat Vánheniskkadeamis 1. Merke guđe jahkeceahki mánná vázzá: 2. Goabbá vánhen/ovddasteaddji deavdá skovi? 3. Diehtu skuvlii/skuvllas Dás vuolábealde leat guokte čuoččuhusa das movt doai vánhemin/ovddasteaddjin árvvoštallabeahtti diehtojuohkima gaskal skuvlla ja ruovttu. Merke guđege čuoččuhussii dan mielde man ovttaoaivilis dahje sierraoaivilis leat/leahppi. a) Skuvla addá dieđuid munnuide máná ovdáneami birra á) Moai adde dieđuid skuvlii máná ovdáneami birra 4. Dialoga ja mieldeváikkuheapmi Dás oainnát muhtin čuoččuhusaid das movt doai vánhemin/ovddasteaddjin árvvoštallabeahtti iešguđet beliid ovttasbarggus skuvllain. Merke guđege čuoččuhussii dan mielde man ovttaoaivilis leat/leahppi. a) Gulahallamiin gaskal ruovttu ja skuvlla. á) Beroštumiin maid oahpaheaddjit čájehit mu/munno oaiviliidda máná oahppama ja ovdáneami birra. b) Man dávjá don/doai oažžubeahtti vejolašvuođa digaštallat oahpaheddjiiguin oahpahanvugiid birra. c) Vejolašvuođaiguin váikkuhit máná oahppofálaldagaide. č) Vugiin movt don/doai vuostáiváldot/- beahtti jus dus/dudnos lea dárbu oažžut oktavuođa skuvllain. d) Man jođánit sáhtát/sáhttibeahtti oažžut čoahkkima gulahallanoahpahed djiin. đ) Man jođánit sáhtát/sáhttibeahtti oažžut čoahkkima skuvlla jođiheddjiin. 5. Merke dása goabbá vánhen/ovddasteaddji searvá eanemus ovttasbargui skuvllain, vai searvabeahttigo liikká ollu 6. Diehtu ja vuordámušat Dás oainnát muhtin čuoččuhusaid das movt don vánhemin/ovddasteaddjin árvvoštallabeahtti iežade dieđu lágaid ja njuolggadusaid birra ja skuvlla vuordámušaid dudnuide. Merke guđege čuoččuhussii dan mielde man ovttaoaivilis leahppi. a) Mun/moai dieđán/dihte mu/munno vuoigatvuođaid ja geatnegasvuođaid vánhemin lága ja skuvlla oahppoplána ektui á) Skuvla lea muitalan maid heivehuvvon oahpahus mearkkaša mu/munno mánnái b) Mun/moai dieđán/dihte movt mun/moai sáhtán/sáhtte váidit ja movt váiddaáššiid meannudeapmi lea c) Mun/moai lean/letne eahpesihkkarat das makkár vuordámušat skuvllas leat munnje/munnuide das mii guoská ovttasbargui skuvllain č) Vánhemin/ovddasteaddji n mun/moai in/ean duostta dadjat mu/munno oaivila oahpaheaddji ja skuvlla birra go balan/balle ahte dat čuohcá mu/munno mánnái 7. Vánhemiid/ovddasteddjiid doarjja Dás oainnát muhtin čuoččuhusaid das movt doai vánhemin/ovddasteaddjin árvvoštallabeahtti iežade čuovvoleami máná skuvlavázzima ektui. Merke guđege čuoččuhussii dan mielde man ovttaoaivilis leahppi čuoččuhusain. a) Mun/moai veahkehan/veahkehetn e mu/munno máná máŋgga geardde vahkus skuvlabargguin á) Mun/moai oaččun/ožžo bagadallama skuvllas das movt sáhtán/sáhtte veahkehit máná skuvlavázzimiin b) Mun/moai human/hupme máŋgga geardde vahkkus mánáin movt son loaktá skuvllas 8. Ovdánahttinságastallan/ságastallandiibmu Dás oainnát muhtin čuoččuhusaid das movt doai vánhemin/ovddasteaddjin árvvoštallabeahtti skuvlla ságastallandiimmuid iešguđet beliid. Merke guđege čuoččuhussii dan mielde man ovttaoaivilis leat/leahppi. a) Mun/moai lean/letne ožžon dieđuid das makkár áššiid sáhtán/sáhtte váldit ovdan ságastallandiimmus/ovdánahttinsá gastallamis iežan/iežame máná birra á) Ságastallandiibmu/ovdánahttinsága stallan orro leame ságastallan gulahallanoahpaheaddji ja mu/munno vánhemiid gaskkas b) Mun/moai ja gulahallanoahpaheaddji bohte/boahtit ovttaide das movt mu/munno máná čuovvolit oahppama ja ovdáneami ektui c) Oahpaheaddjit čuovvolit dan maid ságastallandiimmus/ovdánahttinsá gastallamis leat šiehttan č) Mun/moai čuovvolan/čuovvoletne dan maid ságastallandiimmus/ovdánahttinsá gastallamis leat šiehttan e) Mun/moai sávan/sávve eambbo dahje guhkit ságastallandiimmu/ovdánahttinság astallama gulahallanoahpaheddjiin f) Mus/munnos leat váttisvuođat boahtit ságastallamiidda beaivet. 9. Fysalaš biras ja oahpponeavvut Dás oainnát muhtin čuoččuhusaid das movt doai vánhemin/ovddasteaddjin árvvoštallabeahtti skuvlla fysalaš birrasa iešguđet beliid. Merke guđege čuoččuhussii dan mielde man ovttaoaivilis leahppi. a) Skuvlavistti standárda lea buorre á) Skuvlašilju standárda lea buorre. b) Mun/moai lean/letne duhtavaš /duhtavaččat dainna ahte mánnái leat oahpponeavvut (girjjit jnv.) skuvllas c) Mun/moai lean/letne duhtavaš/duhtavažža t dainna ahte mánnái lea dihtor/PC skuvllas 10. Loaktin, oahppan ja ovdáneapmi Dás oainnát muhtin čuoččuhusaid das movt doai vánhemin/ovddasteaddjin árvvoštallabeahtti máná ovdáneami ja loaktima skuvllas. Merke guđege čuoččuhussii dan mielde man ovttaoaivilis leahppi. a) Mu/munno mánná oažžu buot fágain heivehuvvon oahpahusa su návccaid ja attáldagaid mielde. á) Mu/munno mánná čájeha positiiva ovdáneami skuvllas. b) Mu/munno mánná čájeha beroštumi skuvlabargguide č) Mu/munno mánná loaktá ovttas eará ohppiiguin joavkkus/luohkás. d) Skuvla gieđahallá ohppiid givssideami bures 11. Oahppandilálašvuođat skuvllas Dás oainnát muhtin čuoččuhusaid das movt doai vánhemin/ovddasteaddjin árvvoštallabeahtti iešguđet beliid skuvlla oahppandilálašvuođain. Merke guđege čuoččuhussii dan mielde man ovttaoaivilis leahppi. a) Mu/munno máná joavkkus/luohkás lea bargoráfi ja čorgatvuohta á) Oahpaheaddjit bidjet gáibádusaid ja vuordámušaid mu/munno máná bargoárjii b) Oahpaheaddjit movttiidahttet mu/munno máná oahppat ja viššalit bargat c) Mu/munno mánná oažžu iežas skuvlabargguide dan veahki oahpaheddjiin maid son dárbbaša č) Vuohki, movt oahpaheaddjit láhčet dili oahppamii, doaibmá bures mu/munno máná ektui d) Bargobihtát maid mu/munno mánná oažžu leat unnán hástaleaddji barggut đ) Mu/munno mánná liiko skuvlla oahpaheddjiide 12. Bagadallanresurssat Dás oainnát muhtin čuoččuhusaid das movt don vánhemin/ovddasteaddjin árvvoštallabeahtti skuvlla ráđđeaddibálvalusa fidno- ja oahpposuorgebagadallama. Merke guđege čuoččuhussii dan mielde man ovttaoaivilis leahppi. a) Mu/munno mánná lea skuvlla fálaldaga bokte ožžon vejolašvuođa oahpásnuvvat iešguđet fitnuide/bargguide á) Mu/munno mánná lea ožžon bagadallama dain oahppogeainnuin mat gávdnojit. b) Mu/munno mánná lea ožžon veahki skuvllas válljet oahppogeainnu