Sámekonferánssat leat doaibman digaštallan- ja diehtojuohkinbáikin badjel 50 jagi, gos oktasaš sámepolitihkalaš ja kultuvrralaš mihttomearit ja strategiijat leat hábmejuvvon. Vuosttaš sámekonferánsa lágiduvvui 31.8-3.9.1953:s Johkamohkis (Ruoŧas). Dáppe vuođđudedje earret eará lávdegotti mii ráhkkanahtti Sámiráđi ásaheami, mii dasto ásahuvvui nuppi Sámekonferánssas Kárášjogas, borgemánu 18.b. 1956:s. Jagi 2053:s, 40 jagi geahčen, boahtá leat čuođi jagi áige gollan dan rájes go vuosttaš Sámekonferánsa lágiduvvui. Vuosttaš Sámekonferánssas lei fáddán sápmelaččaid dahkat aktiivan. Konferánsa gávnnahii earret eará čuovvovaččat:
"gažaldat mot sápmelaččat galggaše sáhttit sihkkarastit iežaset vuoigatvuođaid luondduresurssaid ávkkástallamii iežaset ássanguovllus lea dasto mearrideaddjin sin boahtteáigái. Dat gullá lávgalagaid oktii sápmelaččaid aktiivvalaš heiveheapmái min áigái."
Dát šattai álgun sápmelaččaid háliidussii vuođđudit ja organiseret ovttasbarggu riikkarájiid rastá. Davviriikkalaš Sámiráđđi vuođđuduvvui, ja mearrádusat dohkkehuvvojedje Sámiid nuppi konferánssas Kárášjogas (Norggas) 1956:s. Sámiráđi ja sámekonferánssa bargu lea leamašan hui dehálaš sámi álbmoga stáhtusii ja organiseremii. Dárbu dakkár ovttasbargui iige leat unnon ge jagiid mielde.
Sámiráđđi lea dehálaš jietna siviila sámi servodahkii, go dat lea njealje riikka sámi organisašuvnnaid ovttasbargoforum. Sámiráđi riikkaidgaskasaš posišuvdna lea nanus. Vaikko Sámedikkit ja Sámi Parlamentáralaš Ráđđi dađistaga eanet servet ja devdet iežaset rolla riikkaidgaskasaš báikkiin, de lea ain dehálaš ahte Sámiráđi iešheanalis ja friddja jietna bissu.
Sámekonferánsa lea Sámiráđi alimus orgána ja dasto Sámiráđi deháleamos forum, ja mearrádusaid mielde galgá dat lágiduvvot juohke njealját jagi. Konferánssa virggálaš sáttagoddi leat Sámiráđi miellahttoorganisašuvnnaid ovddasteaddjit, oktiibuot 72 sáttaolbmo ruoŧa, suoma, norgga ja ruošša miellahttoorganisašuvnnain, 18 sáttaolbmo juohke riikka juhkosis. Konferánsa dohkkeha Sámiráđi doaibmačilgehusa ja njeallje ovddit jagiid rehketdoalu, vállje Sámiráđi ovddasteddjiid ja meannuda resolušuvnnaid sisaboahtán áššiide ja Sámikonferánssa julggaštusa.
