SPR bovde oppasámi čoahkkimii

ON máilmmikonferánsa álgoálbmogiid birra dollo 2014:s. Dát konferánsa lea dehálaš  dan dihte vai sihkarastit ahte álgoálbmogiid rievttit čađahuvvojit bures ja sohpet oktii guoskevaš internašunála konvenšuvnnaiguin ja šiehtadusaiguin, ja sihkarastit positiivalaš politihkalaš joatkaga ja lágalaš ovdáneami áššiide mat leat dehálaččat máilmmi álgoálbmogiidda.  

Goalmmát Sámi parlamentáralaš konferánsa mii dollui Girkonjárggas (Norggas) skábmamánu 2011, lea mearridan ahte sámedikkit aktiivvalaččat galget leat mielde ráhkkaneame ja maid leat mielde iežas dan máilmmikonferánssas 2014, ovddidan dihte sámiid ja eará álbmogiid vuoigatvuođaid.

Dan vuođul mun bovden oppasámi čoahkkimii ON álgoálbmogiid máilmmikonferánsa birra Anárii (Suomas)  geassemánu 27. – 28. 2012. Čoahkkin dollojuvvo Sámi kultursiiddas Sajosis.

Oppasámi čoahkkima ulbmil

Ulbmil oppasámi čoahkkimiin ON álgoálbmogiid máilmmikonferánssa birra lea juohkit dieđuid sámi organisašuvnnaide, ásahusaide ja ovddasteddjiide máilmmikonferánssa proseassa birra, mii lea geavvan dássážii globálalaš álgoálbmotovttasbarggus ja maid siskkobealde ON-vuogádaga, ja maid makkár vuordámušat dán joatkkaprosessii leat.    

Viidásit lea oppasámi čoahkkin dehálaš forum digaštallamii sámi politihkalaš ja temáhtalaš sámi   vuoruhemiid birra ovdal máilmmikonferánsa 2014. Dát čoahkkin šaddá dehálaš láidesteapmi viidásit sámi bargui máilmmikonferánssa guvlui. Sámi parlamenttalaš ráđđi atná dehálažžan ahte leat nanu čanastumit sámi servodagas posišuvnnaid ja beroštumiid ektui joatkkaproseassas. Jus lea vejolaš , lea dasto sávahahtti ahte oppasámi čoahkkin buktá soabahuvvon rávvagiid  mat fertejit leat sámi vuoruheamit ja posišuvnnat joatkka proseassas. Dákkár dokumeanta bidjá dehálaš rámmaid   Sámi parlamenttalaš ráđi globála álgoálbmotovttasbarggu ja ovttastuvvan nášuvnna rámmaid joatkkabarggu siskkobealde.

Duogášdieđut máilmmikonferánssa birra

ON váldočoahkkin mearridii iežas skábmamánu 12. b. 2010 resolušuvnna bokte lágidit sierra máilmmikonferánssa álgoálbmogiid birra. Konferánsa galgá lágiduvvot 2014:s, jáhkkimis čakčamánus 2014. Máilmmikonferánssa mihttomearri lea lonohallat perspektiivvaid ja vásáhusaid álgoálbmogiid vuoigatvuođaid čađaheamis, das maiddái vuoigatvuođat mat leat ON julggaštusas álgoálbmotvuoigatvuođaid birra.

ON váldočoahkkin bivddii váldočoahkkima presideantta čađahit rabas konsultašuvnnaid ON miellahttostáhtaiguin ja álgoálbmogiid ovddasteddjiiguin, ON álgoálbmotáššiid bistevaš foruma rámmaid siskkobealde, ja ON álgoálbmotvuoigatvuođaid fágadovdimekanismmain ja ON álgoálbmotvuoigatvuođaid Earenoamášdieđiheddjiin, mearridan dihte mot konferánsa galgá lágiduvvot, ja makkár oassálastin álgoálbmogiin galgá leat máilmmikonferánssas. 

ON bistevaš forum ávžžuhii váldočoahkkima presideantta nammadit heiveheaddji dán prosessii (miessemánu 2011). Maŋŋel leat álgoálbmogat ávžžuhan nammadit vel guokte veahkke- heiveheaddji, stáhta ovddasteaddji ja álgoálbmotovddasteaddji. Álgoálbmogat leat nammadan Sámi parlamentáralaš ráđi áirasa, John B. Henriksen veahkke-heiveheaddjin (ođđajagimánu 2012). ON váldočoahkkima presideanta, ambassadevra Al-Nassar (Qatar), lea mearridan bivdit John B. Henriksen ja Mexico ON-ambassadevrra Luis Alfonso de Alba čađahit konsultašuvnnaid su ovddas ON miellahttostáhtaiguin ja álgoálbmogiiguin, ON álgoálbmogiid máilmmikonferánssa čađaheami birra (cuoŋománu 2012). Soai leaba goappašagat miehtan dasa. Daid konsultašuvnnaid vuođul dahkko sierra resolušuvdna máilmmikonferánssa birra ON váldočoahkkimis.  

Máilmmiviidosaš ovttasbarggu bokte leat álgoálbmogat mearridan ásahit globála koordinerenjoavkku máilmmikonferánssa várás, mas dain čieža álgoálbmotregiovnnain,[1] lea okta lahttu ja okta várrelahttu guđesge, ja okta lahttu álgoálbmot nissonolbmuid olis ja nuoraid olis. Joavkkus leat de ovcci lahtu. Hjalmar Dahl, Ruonáeatnama Inuihtta, gii ovddasta organisašuvnna Inuit Circumpolar Council (ICC), lea Árktalaš bistevašlahttu globála koordinerenjoavkkus. Dan ovddit SPR stivračoahkkimis guovvamánu 28.-29.b.2012 de nammaduvvui Ruoŧa sámediggeáirras Sara Larsson várrelahttun Árktalaš globála koordinerenjovkui[2].

Bistevaš foruma 10. sešuvnnas bovdii Norgga Sámediggi máilmmi álgoálbmogiid globála ráhkkanahtti álgoálbmotkonferánsii 2013:s, gos galgat digaštallat vejolaš oktasaš strategiijaid ja vuoruhemiid máilmmikonferánsii. Dán bovdehusa leat máilmmi álgoálbmogat bures váldán vuostá. Maiddái ON bistevaš forum ja ON áššedovdimekanismma álgoálbmogiid rivttiid várás, ledje illosat dainna vuolggahemiin.  

Ráhkkaneaddji álgoálbmotkonferánsa lágiduvvo Álttás (Norggas) geassemánu 8.b. - 13. b. 2013.  Vuordit sullii 400 delegáhta dain čieža álgoálbmotregiovnnain searvat konferánsii. Dasa lassin leat konferánssas maiddái áicit (observatorat). Konferánssa sturrodat šaddá vuordimis sullii 700 oasseváldi.   

Suoma, Norgga ja Ruoŧa sámedikkit leat 2011 Sámeparlamentarihkkárkonferánssa (skábmamánu 2011) julggaštusa bokte cealkán ahte sámedikkiin lea sihke iehčanassii ja maiddái ovttas ovddasvástádus bargat riikkaidgaskasaččat ovddidan dihte ja várjalan dihte álgoálbmogiid vuoigatvuođaid ja beroštusaid. Dasto daddjo dán julggaštusas ahte sámedikkit áigot veahkkin ráhkkanit máilmmikonferánsii ja lágidit máilmmikonferánssa 2014, ovddidan dihte sámi álbmoga ja eará álgoálbmogiid vuoigatvuođaid. Sámedikkit dadjet maiddái ahte áigot ovttasráđiid geahččalit buoremus lági mielde čađahit ráhkkanahtti konferánssa álgoálbmogiidda Álttás 2013:s. 

Oppasámi čoahkkin Anáris lea dehálaš oassin sámedikkiid ja Sámi parlamentáralaš ráđi barggus ráhkkanit globála ráhkkanahtti álgoálbmotkonferánsii Álttás 2013:s, ja ieš dan máilmmikonferánsii 2014:s. 

Gaskaboddosaš prográmma oppasámi čoahkkimii Anáris

Vuollelis oainnát váldoosiid Anára oppasámi čoahkkima prográmmas. Dárkileabbo čoahkkinprográmma ráhkaduvvo maŋŋel.

Gaskavahkku geassemánu 27.b. 2012

Dii. 12:00 – 17:00

• Rahpan
• Diehtojuohkin máilmmikonferánssa proseassa birra, das maiddái mii lea dahkkon dán rádjái globála álgoálbmotovttasbarggus ja ON-vuogádagas, ja makkár vuordámušat leat viidásit prosessii. Gažaldagat, kommentárat ja debáhtta.
• Sámi ovddasteddjiid, organisašuvnnaid ja ásahusaid cealkámušat ja evttohusat politihkalaš ja temáhtalaš vuoruhemiide máilmmikonferánsii.
• Kommentárat, gažaldagat ja debáhtta.

Dii. 19:00

• Mállásat

Duorastaga geassemánu 28. b. 2012

Dii. 09:00 – 13:00

• Oppasámi čoahkkima ávžžuhusat Sámi parlamentáralaš ráđđái.
• Loahppadokumeantta dohkkeheapmi, jus olahit soabahuvvon temáhtalaš ja politihkalaš konklušuvnnaid ja ávžžuhusaid. Dát ávžžuhusat galget ásahit nanu láidestemiid ja rámmaid Sámi parlamentáralaš ráđi viidásit bargui 2014 máilmmikonferánssa guvlui.

Praktihkalaš dieđut

Ráhkkanandokumeanttat biddjojit Norgga Sámedikki neahttasiidduide 

Váldde oktavuođa Inger Johanne Mudenia:in dahje Trine Guttorm Anti:in jos háliidat dokumeanttaid sáddejuvvot e-poastta bokte dahje poastta mielde. Vuolábealde gávnnat sudno gulahallandieđuid.

Mátkefitnodat Via Travel Alta fuolaha dieđihemiid ja registreremiid oppasámi čoahkkimii neahttasiiddus.

Registreren oppasámi čoahkkimii ferte dahkkojuvvot maŋimuštá miessemánu 25. b. 2012.

Jurdda lea gokčat mátkki ja orruma 4000 NRU rádjái ovtta delegáhttii juohke sámi organisašuvnnas/ásahusas.

Gulahallanolbmot:

John B. Henriksen

 Telefovdna +1 917 915 9564 (maŋŋel dii. 15:00 áigeerohusaid dihte)

 E- boasta čujuhus  john.henriksen@samediggi.no

Inger Johanne Mudenia

Telefovdna +47 78 47 40 20

E-boasta čujuhus  inger.johanne.mudenia@samediggi.no

Trine Anti Guttorm 

Telefovdna +47 78 47 41 41

E-boasta čujuhus trine.guttorm.anti@samediggi.no

Märja Männistö

Telefovdna +358 50 3641 378

E-boasta čujuhus  marja.mannisto@samediggi.fi

Dearvvuođaiguin/ Vennlig hilsen

Egil Olli

Sámi parlamentáralaš ráđi presideanta/President i Samisk parlamentarisk råd

[1] Afrika, Arktis, Asia, Guovddáš- ja Lulli Amerika ja Kariban, Guovddáš ja Nuorta Europa, Guovddáš Asia ja Trans Kaukasia, Ruošša Federašuvdna, Davvi Amerika, ja Jaskesmearraguovlu.

[2] Lahtut: (1) Afrika: Joseph Ole Simmel ja Saoudata Aboubacrine (lahtut); (2) Arktis: Hjalmar Dahl (lahttu), Sara Larsson (várrelahttu); (3) Asia: Joan Carling (lahttu), Ang Kaji Sherpa (várrelahttu); (4) Guovddáš- ja Lulli Amerika ja Kariban: Gilbert Solano (lahttu), Ivan Escobar Diego Guzman (várrelahttu); (5) Jaskesmearraguovlu: Tracey Castro Whare (lahttun dassážii go loahpalaš nammadeapmi gárvána); (6) Guovddáš ja Nuorta Europa, Guovddáš Asia ja Trans Kaukasia: Rodion Sulyandziga (lahttu), Dmitry Berezhkov (várrelahttu); (7) Davvi Amerika: Kenneth Deer ja Randy Kapashesit (lahtut), Jessica Danford (várrelahttu); (8) álgoálbmotnissonat: Tarcila Rivera (gaskaboddosaš lahttu dassážii go loahpalaš nammadeapmi gárvána); (9) álgoálbmotnuorat: Jocelyn Hung Chien ja Alancay Morales (gaskaboddosaš lahtut dassážii go loahpalaš nammadeapmi gárvána).