Maŋimus viđa jagis lea olmmošlohku sámi guovlluin dásáiduvvan, dasa lassin vásihit ollu mearrasámi gielddat ahte olmmošlohku lassána. Dan čájehit guorahallamat maid Telemarksforskning lea čađahan Sámedikki ovddas. sámediggeráđđi Silje Karine Muotka lea hui duhtavaš dáinna ovdánemiin.
- Go geahččat buot ealáhusaid, de lea buorre ovdáneapmi maiddái sámi guovlluid ealáhuseallimis. 2010 rájes leat ceggejuvvon eanet bargosajit go dan mii lei vurdojuvvon – nettobeaktu lea positiiva. Telemarksforskninga raporta čájeha ahte lea vejolaš váikkuhit ealáhuseallima ovdáneami sámi guovlluin. Dat čájeha ahte sámi guovllut leat geasuheaddjit ealáhusovdáneapmái, dadjá Muotka.
Negatiiva riikaoassesodju váikkuha garraseappot sámi guovlluide
- Dattetge lean fuolastuvvan go vuođđoealáhusat, industriija ja teknihkalaš bálvalusat iskkadeami mielde leat njiedjan 17 proseanttain 2000 rájes, dadjá Muotka. Mii leat fuolastuvvan erenoamážit go diehtit ahte vuođđoealáhusat leat guovddáš ja deaŧalaš oassi sámi guovlluid ealáhuseallimis. Danne geahččala Sámediggi oažžut vuođđoealáhusaid rámmaeavttuid buoriduvvot, muhto ii dárbbaš eahpidit ahte ollu báikkiin lea stuorra deaddu ja gilvvohallan daid areálaid alde, mat dárbbašuvvojit vuođđoealáhusaide, dadjá Muotka.
Fertet áŋgiruššat ođđa, ceavzilis bargosajiiguin
2000 rájes leat priváhta ealáhuseallima bargosajiid lohku njiedjan 4 proseanttain sámi guovlluin. Olles riikkas lea baicce leamaš olles 15 % lassáneapmi.
- Danne lea mis stuorra bargamuššan oččodit eanet bargosajiid mat leat heivehuvvon nuoraide main lea oahppu, ja seammás movttiidahttit vuođđudit ođđa ealáhusaid ođđa surggiin, dadjá Muotka.
Son deattuha Sámedikki áŋgiruššama kulturealáhusaiguin, mátkeealáhusaiguin designiin, dujiin, báikkálaš biepmuin ja viidáseappot ráhkademiin deaŧalaš suorgin hutkamii ja ođđaásahemiide. Máŋga dáin surggiin sáhttá doaimmahit lotnolasat vuođđoealáhusaiguin, ja mii diehtit ahte ollugat dahket dan dál juo.
Geasuheaddji sámi guovllut
Guorahallama eará boađus lea ahte lea geasuheaddjin ássat sámi guovlluin vaikke vel sámi guovlluin leat uhcit ássit, uhcit suhkkolastinvejolašvuođat ja uhcit vejolašvuođat go eará guovlluin ávkkástallat dainna ovdánemiin mii ránnjásuohkaniin lea. Hástalussan lea oažžut eanebuid fuobmát man geasuheaddjin dat lea ahte eallit sámi guovlluin, loahpaha Muotka.
Gulahalli:
Ráđđelahttu Silje K. Muotka, tel 984 87 576