Mis lea leamaš erenoamáš suohttasis ávvovahkku, Tråante 2017 gosa sámit buot 4 riikkas ledje čoagganan. Mun jáhkán ahte Elsa Laula Renberg livččii lean rámis ja ilus jos son livččii beassan vásihit movt sámi kultuvra lei oidnosis Tråantes miehtá vahku.
Mun háliidan giitit din buohkaid geat searvvaidet ávvudeapmái, mii muitit dán dáhpáhusa guhkká ja vuosttaš sámi riikačoahkkima 100-jagi ávvudeami árvvolaš čalmmusteapmin. Eatnat giitu Tråante gávpogii ja buot dan ássiide geat válde min váimmolaččat vuostá, gos libardedje sámeleavggat ja olbmot moddjájedje midjiide čábbát.
Sámi álbmotbeaivvi, guovvamánu 6. b. ávvudeapmi lea midjiide hui deaŧalaš. Dán beaivvi leat mii oidnosis ja dohkkehuvvon – ja beaivi goas mii ávvudit min rájáhis oktavuođa. Midjiide lea hui deaŧalaš dat go mánáidgárddit, skuvllat ja gielddat levgejit sámeleavggain ja ávvudit beaivvi minguin ovttas. Dat ligge min váimmuid ja addá midjiide doaivaga. Dán jagi guoskkahii min hui sakka dat go oinniimet girjás olmmošvalvvi Torggas Tråantes, gos sámit buot njealji riikkas goargadit čužžo bálddalagaid ovttas majoritehta servodaga ovddasteddjiiguin.
Nana máttasámi nissonolbmot čoagganedje 100 jagi dás ovdal vuosttaš sámi riikačoahkkimii 1917:s. Ollu mii lea dáhpáhuvvan dan rájes, muhto ain lea ollu bargu ovddabealde. Ollu dat áššit maiguin Elsa Laula Renberg ja riikačoahkkin barge 100 jagi dás ovdal, leat seamma áigeguovdilat dál. Sámegielat leat áitojuvvon, sámi skuvllat heaittihuvvojit, sámi ealáhusat nugo boazodoallu ja riddobivdu geahnohuhttojuvvojit bieggafámu, ruvkedoaimma geažil, ja guollebiebmama geažil vuonain. Ain fertejit vánhemat dáistalit iežaset mánáide saji sámi mánáidgárddis dahje ahte mánat galget oažžut oahpahusa sámegielas ja sámegillii. Mánát leat min boahtteáigi. Sii dat galget guoddit giela ja kultuvrra viidáseappot.
Dán jagi čalmmustit mii sámi dáistaleami demokratiija, rievttalašvuođa ja girjáivuođa dihtii, maŋimuš čuohte jagi mielde. Mii čalmmustit min historjjá, kultuvrra ja giela, ja min oktavuođa oktan álbmogin. Ávvovahkku Tråantes lea dagahan ahte eanet olbmot leat oahpásmuvvan sámi gillii ja kultuvrii, ja mii leat ožžon ollu ođđa buriid ustibiid geat beroštit sámevuođas. Dát lea buorre vásihus váldit mielde loahppa ávvojahkái. Tråante 2017 lea addán midjiide buohkaide ođđa álggu ja doaivaga bargat sámi demokratiija ja servodatovddideami ovdii. Mii dárbbašit ain dis doarjaga nana sámi čalmmusteami sihkkarastima dihtii maiddái boahtteáiggis.
Jïjnjh heelsegh/Ustitlaš dearvuođaiguin
Vibeke Larsen, sámediggepresideanta