Čálus Silje Karine Muotkas
Lea veaháš jáhkkemeahttun lohkat stáhtaráđi Røe Isaksen čállosa go nu duođas dadjá ahte mearrádus veaikeruvkkes ja bázahusaid merrii luoitimis Riehpovuonas lea “buorre davviguvlui, dálkkádahkii ja máilbmái”. Dat mii ferte leat čábučielggas buohkaide geat čuvvot veahášge dálkkádatáššiid ahte máilmmi dálkkádatváttisvuohta II čovdojuvvo veaikeruvkke rahpamiin. Dáinna lágiin ákkastallan lea dovddus ságastallanteknihkas mas strategiijan lea ahte “maid mii ihkinassii dahkat lea ceavzil ja birasáddjái”. Dađi bahábut čiehká dát eanet go muitala. Soaitá leat dat juste dat maid son háliida? Go sus lea eahpedábálaš fuones ášši.
Stáhtaráđđi Røe Isaksen ii dieđe buktá go ruvkeprošeakta servodatekonomalaš ahtanuššama. Dán lea Vista Analyse čielggadan Sámedikki ovddas. Raporta čájeha ahte ii leat sivva dadjat ahte servodatekonomalaš vuoitu doaimmas livččii stuorát dahje unnit go servodatekonomalaš golut, ja ahte dát eahpesihkarvuohta ferte mearkkašit dan ahte deattuhit ovdagihtii várrugas prinsihpa.
Ii leat duohta ahte prošeakta mii duolbmá birrasa ja álgoálbmogiid ferte vihkkejuvvot ekonomalaš ahtanuššama ektui. Dán prošeavttas lea minimála mearkkašupmi nationála ekonomiijai. Eanemus ávki dán prošeavttas lea investevrraide maid eat dieđe geat leat ja mat sirdet árvvuid vearroparadiisaide. Minerálaindustriijas ii leat vearro- ja divatpolitihkka mii sihkkarasttášii ahte oktasašvuođa árvvut boađášedje ruovttoluotta oktasašvuhtii, nugo mis lea petroleuma-, rávdnje- ja fargga guollebiebmansuorggis.
Dat go Røe Isaksen áigá juo lei mearridan miehtat prošektii lea okta bealli, muhto ahte Gurutbellodat ja Risttalaš álbmotbellodat sáhttet čohkkát ráđđehusas ja leat mielde dás lea imaš. Mearrádusa ruvkedoaibmalobi birra ferte dalle ráđđehus mearridit fárrolaga Gurutbellodaga ja Risttalaš álbmotbellodaga stáhtaráđiiguin, mat leat ministarat váidaga meannudeames gonagassii stáhtaráđis.
Gažaldat bargosajiid logu birra lea eahpečielggas ja molsašuddá dađi mielde gii hállá prošeavtta birra. Ii leat makkárge sivva luohttit sávaldatloguide. Mii diehtit ahte gielddas masa dát guoská aiddo dal de lea bargguhisvuohta. Olles Davvi Norggas lea dilli nu ahte dárbbašuvvo sakka gelbbolaš bargofápmu, ja dalle lea sáhka ámmáhiid birra mat hálddašit min deaŧaleamos resurssa – olbmuid – earret eará dárbbašit oahpaheddjiid ja buohccidivššáriid. Danne šaddá retorihkka bargosajiid birra ja erenoamážit birasákkat heajut ja sadjásaš ákkat dasa ahte duolbmat álgoálbmotberoštumiid ja birrasa vuhtiiváldima.