Sámediggi lea maŋemus jagiid earenoamážiid áŋgiruššan bihtánsámi kultuvrrain ja kulturárbbiin, maiddái doarjjaortnegiid bokte. Sámediggi lea ovttas Bådåddjo suohkaniin ja Nordlándda museain ruhtadan vistesuodjalusa virggi. Áŋgiruššan lea oassin Bådåddjo suohkana ja Sámedikki ovttasbargošiehtadusas.
Bihtánsámi visteárbbiid divvunbargui lea biddjon ruhta máŋgga prošeavttas. Bihtánsámi báikenamat Sáltoduoddaris galget maiddái registrerejuvvot.
– Bihtánsámi visteárbi lea mávssolaš danne go dáppe gávdnojit muhtun sámi boarráseamos visttiin. Go visttit šaddet dovddusin de dat nanne bihtánsámi identitehta, dadjá Keskitalo, gii mannan duorastaga rabai konferánssa juste jur bihtánsámi historjjá ja huksendábiid birra Sáltoduoddaris.
Čájeha sámi kulturárbbi
Keskitalo ja kultursuodjalusáššiid sámediggeráđđi Berit Marie E. Eira leaba maid movttegat go beassaba juolludit doarjaga prošektii mii dahká min rikkis sámi kulturhistorjjá olámuddui álbmogii. Danne leat máŋga heivehallandoaimma ožžon doarjaga galbemii.
Vuoris, Årøyholmenis Ivgus galget muitalit mearrasámi historjjá ja dološ sámi osku birra. Porsáŋggus galget heivehallat daid fiinna kultureatnamiid main leat muitalusat stáluid birra. Gahpervákkis Sáččás galget čájehit dološ márkosámi ássansajiid. Leat maiddái dorjon kulturmuittuid heivehallamiidda Guittanasas ja Guolleveaigohpis Bearalvákkis.
Olu guovllut eai leat kártejuvvon sámi kulturárbbi ektui. Registrerenprošeavttat leat dehálaččat čájehan dihte sámi geavaheami ja ássama. Okta prošeakta mii lea ožžon doarjaga dán jagi, leat registreremat Návetvuomis ja Návuonbađas. Boazodoallu ja báikkálaš olbmot galget oassálastit dán bargui.
– Prošeakta addá midjiide olu kulturmuittuid ja historjjá, boahttevaš buolvvaide illun, dadjá sámediggeráđđi Eira.
Doarjja divodit ráfáiduhtton sámi visttiid
Sámediggi lea 2012 rájes registreren ráfáiduhtton sámi visttiid, mat leat huksejuvvon 1917:s dahje ovdal. Dál leat registreren birrasiid 900 vistti. Oallugat leat ožžon diehtit ahte eaiggádit automáhtalaččat ráfáiduhtton visttiid ja leat ožžon doarjaga visttiid divvunbargui.
Eaiggádat miehtá sámi ássanguovllu leat ožžon doarjaga. Sámediggi hálddaša sierra ortnega ráfáiduhtton sámi visttiid várás maid priváhta olbmot eaiggádit. Guhtta miljovnna ruvnno leat juolluduvvon dan ulbmilii.
Jearahallamiid addá dahje gažaldagaid vástida sámediggepresideanta Aili Keskitalo, tel. +47 971 29 305.