Raporttas, mas lea mielde áigodat 2011- 2017, boahtá ovdan ahte sámiid dilli olmmošvuoigatvuođaid ja álgoálbmotvuoigatvuođaid ektui addá siva fuolastuvvat fáttáid siskkobealde nugo veahkaváldi nissonolbmuid ja nieiddaid vuostá, vaššicealkámušat ja vašširihkkosat earret eará interneahtas sámiid vuostá, sámiid vealaheapmi, sámegielat oahpaheddjiid váilun, ja go ollu sámi mánát eai beasa geavahit sámegiela mánáidgárddiin. Dasto leat ollu rávvagat mat čatnasit sámi álbmoga riektái eatnamiidda ja resursavuoigatvuođaide. Erenoamážit lea komitea fuolas go Sámi vuoigatvuođalávdegotti čielggadeami 2007 čuovvuleapmi lea váilevaš sámi guovlluid ektui olggobealde Finnmárkku.
Sámediggeráđđi ráhkadii árat dan jagi molssaevttolaš raporttas ON konvenšuvnna siviila ja politihkalaš vuoigatvuođaid Norgga čuovvuleami ektui. Ráđđelahttu Silje Karine Muotka gulahalai viidáseappot ON olmmošvuoigatvuođakomiteain rabas gulaskuddamis dan oktavuođas go Norga gažaduvvui Genèvas njukčamánu 14. -15. b.
– Mun lean seamma oaivilis ON olmmošvuoigatvuođakomiteain ja lean balus sámiid riektedili ektui Norggas. Dasto lean duhtavaš go komitea nu čielgasit rávve. Dát dilli lea oahpis midjiide. Dán lea Sámediggi oktilaččat cuiggodan molsašuddi ráđđehusaide, dadjá presideanta Aili Keskitalo.
– Mus lea buorre doaivva ahte ráđđehus váldá rávvagiid ON olmmošvuoigatvuođakomiteas duođalaččat, ja ahte sii dahket dan mii dárbbašuvvo min vuoigatvuođaid ollašuhttima ja heiveheami sihkkarastima ektui politihka hábmemis ja láhkadahkosiin. Dálá ráđđehus dadjá Jeløya-prisihppaprográmmas ahte sii áigot nannet barggu olmmošvuoigatvuođaiguin ja bidjat eanet fuomášumi siviila ja politihkalaš vuoigatvuođaide. Sámedikki bealis áigut mii bargat ulbmillaččat ráđđehus guovdu guoskevaš stáhta eiseválddiiguin ahte ON olmmošvuoigatvuođakomitea rávvagat čuovvuluvvojit geavatlaš politihkas, dadjá Keskitalo.
Gulahallanolbmot: Presideanta Aili Keskitalo, tel 971 29 305, ráđđelahttu Silje Karine Muotka, tel 984 87 576
Govat presideanttas ja ráđđelahtus
Raportta paragráfas 37 addá ON olmmošvuoigatvuođakomitea konkrehta rávvagiid Norgii ahte stáhta berre:
(a) Dáistalit eanet stereotypia ja vealaheaddji miellaguottuid ja vealaheaddji geavahusa vuostá sámiid ektui indiviidan ja álbmogin;
(b) Sihkkarastit ulbmillaš konsultašuvnnaid sámi álbmogiin geavahusas ja mearridit lága konsultašuvnnaide áiggi mielde juksan dihtii friija ja ovdagihtii sohppojuvvon miehtama sámiid beales konsultašuvnnaid maŋŋá sámi álbmogiin;
(c) Bidjat čujuhusa buot sierramielalašvuođaide ja láhčit dili vai davviriikkalaš sámekonvenšuvdna johtilit heivehuvvošii;
(d) Ráhkkanahttit juridihkalaš rámmaid sámi eana-, guolástus- ja boazodoallovuoigatvuođaide, erenoamážit sihkkarastit guolástusvuoigatvuođaid lága bokte;
(e) Sihkkarastit ahte Sámi vuoigatvuođalávdegotti 2007 evttohusat árjjalaččat ja johtilit čuovvuluvvojit sámi guovlluid ektui olggobealde Finnmárkku;
(f) Buoridit rekrutterema ja hárjehit oahpaheddjiid sámi gielain ja buoredit sámegielaid geavaheami vejolašvuođaid sámi mánáid ektui mánáidgárddis buot guovlluin.