Sámediggi lágida ovttasbarggus Mánáid-, nuoraid- ja bearašdirektoráhtain (Bufdir), Mentála dearvvašvuohta nuorain, gealboguovddážiin KUN ja sámi nationála gealboguovddážiin – psykalaš dearvvašvuođa suodjaleapmi (SANAG) fágabeaivvi man fáddán lea ihbtiq (lesbbat, homofiillat, bifiillat, transolbmot, sohkabealáhis olbmot ja queer-olbmot), ja mentála dearvvašvuohta sámi servodagas gaskavahkku skábmamánu 28. b. Sámedikkis Kárášjogas.
Fágabeaivái searvan lea nuvttá buohkaide.
– Deaŧalaš lea hállat seksuála soju ja sohkabealidentitehta birra Sámis, danne go ollugat vásihit jaskesvuođa go lea sáhka fáttá birra. Oppalaččat lea leamaš unnán rabasvuohta eará seksuála sojuid birra go heterofiillaid birra sámi servodagas, muhto buot olbmuin lea dárbu dohkkehuvvot nugo leat. Mun doaivvun ahte nu ollugat go vejolaš bohtet gullat sámi bonjuolbmuid vásihusaid birra, dadjá sámediggeráđđi Mikkel Eskil Mikkelsen.
Vásihit vealaheami
Nationála iskkadeamit čájehit ahte lhbtiq-olbmot vásihit vealaheami eanet go earát. Dán vuođul lea sivva jáhkkit ahte lhbtiq-olbmot geain lea sámi duogáš vásihit eanet vealaheami go muđui sámi álbmot, muhto fáttá birra lea unnán dutkojuvvon ja lea unnán máhttu sámi perspektiivvas. Nationála dutkan čujuha maiddái ahte lhbtiq-olbmuin leat gaskamearálaččat heajut eallineavttut ja lea ain fuolastuhtti iešsorbmenstatistihkka. Olles servodat berre dovdat dihtomielalašvuođa, oaivvilda sámediggeráđđi.
– Eallin sáhttá leat hui čaffat jos dovdá ahte ii leat dohkkehuvvon ja searvvahuvvon iežas servodagas sojus geažil. Dát guoská midjiide buohkaide oktan servodahkan. Mis buohkain lea mielde ovddasvástádus gudnejahttimis ja dohkkeheames guđet guimmiideamet, dadjá Mikkel Eskil Mikkelsen.
Historjjálaš sámediggedieđáhus
Ollu sámit eai vel ge duostta leat rahpasat iežaset soju birra, ja ollugat vásihit ahte lea ja lea leamaš leat váttis leat minoritehta minoritehta gaskkas. Sámediggeráđđi Mikkel Eskil Mikkelsen, guhte ieš lea rabas homofiila, lea ilus go Sámediggi dál lea álgán ráhkadit ođđa sámediggedieđáhusa earret eará mii vuosttaš gearddi fokusere bonjusápmelašolbmuid. Sámediggeráđi dásseárvopolitihkalaš čilgehus seksuála soju birra ja sohkabealidentitehta birra galgá vuos ovddiduvvot Sámedikki dievasčoahkkimii dál juovlamánus.
– Mii diehtit ahte ollu sámit eai dovdda buresboahtima dahje leat oadjebasat sámi oktasašvuođas sin sohkabealidentitehta dahje seksuála soji geažil, ja ahte olbmot čájehit dan jaskesvuođain. Mii diehtit áššečuolmmaid birra mat čatnasit identitehtii ja mo lea eallit smávva servodagas, ja várra erenoamáš deaŧalaš sidjiide geat barget sámi servodaga gaskkas, ovdamearkka dihtii dearvvašvuođabálvalus, fálaldat nuoraid várás, skuvlajođiheaddjit ja politihkkarat, dadjá sámediggeráđđi Mikkel Eskil Mikkelsen.
Fágabeaivvi galgá earret eará ráđđehusa lhbtiq-doaibmaplána ovddiduvvot, ja raporta prošeavttas «The Only Gay in the village» birra, leat dutkit jearahallan dearvvašvuođa bargiid ollu gielddain sámegiela hálddašanguovllus, iskan dihtii movt lhbtiq-perspektiiva gozihuvvo bálvalusain.
Seminára álgá dii. 0900 ja lea Sámedikki auditorias.
Eanet dieđut fágabeaivvi birra ja prográmma
Eanet dieđuid dahje jearahallama addá sámediggeráđđi Mikkel Eskil Mikkelsen, tlf. 917 42 161