Girjemeassut Frankfurttas, mat lágiduvvojit golggotmánus, lea máilmmi deaŧaleamos deaivvadanbáiki riikkaidgaskasaš girjesuorgái. Dohko lávejit boahtit badjel 300.000 guossi badjel 100 riikkas, 7000 lágádusa ja 10.000 journalistta.
2019:s lea Norga ožžon rolla guosseriikan girjemeassuin Frankfurttas, mii mearkkaša dan ahte Norga beassá čalmmustit iežas girjjálašvuođa ja kultuvrra girjemeassuin. Dan oktavuođas lea sierra guossesadji gos bovdejuvvon girječállit Norggas galget beassat oainnusmahttit sin girjjálašvuođa.
Sámi lágádus- ja aviisasearvi (SÁLAS) ja Sámi Girječálliid Searvi (SGS) servet oainnusmahttin dihtii sámi girjjálašvuođa ja sámi girječálliid.
Addá doarjaga searvamii
Ollu sámi girječállit leat bovdejuvvon guossesadjái, ja SGS:s lea jerrojuvvon searvat eará doaluide girjemeassuid oktavuođas. Sámediggeráđđi juolludii 166 000 ru doarjjan SGS searvamii girjemeassuin.
– Sámi girječálliide lea deaŧalaš beassat searvat dán muttos stuorra riikkaidgaskasaš girjjálašvuođa arenai, erenoamážit dál dán jagi go Norga lea guosseriika. Dát addá buori vejolašvuođa gaskkustit sámi girječálliid ja sámi girjjálašvuođa, dadjá sámediggeráđđi Henrik Olsen.
Sámediggeráđđi Henrik Olsen lea girjemeassuin golggotmánu 13.- 17. b. ja searvá earret eará rahpandoaluide maŋŋebárgga golggotmánu 15. b.
– Áidnalunddot vejolašvuohta oainnusmahttit sámi girjjálašvuođa
Sámediggeráđđi lea maiddái addán doarjaga sámi Sámi lágádus- ja aviisasearvái 200 000 ru. SÁLAS lea ovttasbargguin NORLA:in, mii organiseren Norgga searvama Frankfurttas 2019:s, sihkkarasttii ahte maiddái sámi girjjit ja girječállit leat ovddastuvvon. Girjemeassuid oktavuođas jorgaluvvojit muhtun sámi girjjit eaŋgalasgillii nu gohčoduvvon geahččalanjorgaleamit oainnusmahttin dihtii sámi girjjálašvuođa máilmmiviidosaččat.
– Sámi girjjálašvuohta lea oassin norgga girjjálašvuođa árbbis. Dát lea áidnalunddot vejolašvuohta gaskkustit ja oainnusmahttit sámi girjjálašvuođa ja servodatdigaštallama miehtá máilmmi, dadjá sámediggeráđđi Henrik Olsen.
Doarjja 23 000 ru lea addojuvvon maiddái sámi lágádussii mas ii leat oktavuohta SÁLAS:ii, ja Susanne Hætta vuolgá dohko. Olsena mielas lea deaŧalaš go sámi lágádusat besset searvat dárbbašlaš deattuin dán muttos stuorra riikkaidgaskasaš girjjálašvuođa arenas.
– Doppe lea stuorra vejolašvuohta čájehit sámi girjjálašvuođa ja mun lean hui ilus dan geažil, dadjá sámediggeráđđi.
Doarjja teáhterbihtá čájáhussii
Sámi girjjálašvuohta ja kultuvra leat oidnosis čađa gaskka girjemeassuin máŋggalágan hámiiguin.
Sámediggeráđđi lea addán doarjaga maiddái Beaivváš sámi našunála teáhterii 150 000 ru. Dat galgá mannat girjemeassuide bihtáin Johan Turi birra, ja galget lea máŋga čájáhusa dán vahkus.
– Dat lea heivvolaš bihtá dainna mannat dohko, danne go Johan Turi lohkkojuvvo vuosttaš sámi girječálli girjjiin “Muitalus sámiid birra”, mii almmuhuvvui 1910:s. Mun illudan go beasan dan vásihit Frankfurttas. Šaddá gelddolaš vuolgit Frankfurtii čuovvut min čeahpes dáidda- ja kulturbargiid ja oaidnit movt dát sáhtášii loktet sámi girjjálašvuođa gaskkusteami stuorát márkanii, dadjá sámediggeráđđi Henrik Olsen loahpas.
Jos leat jearaldagat dahje gažaldagat, de váldde oktavuođa sámediggeráđiin Henrik Olsen, tel: +47 907 75 219 ja/dahje henrik.olsen@samediggi.no