Earenoamášpedagogihka oahppostipeanddaid njuolggadusat

Dát njuolggadusat doaibmagohtet ođđajagimánu 1. b. 2004 rájes, ja buhttejit ođđajagimánu 1. b. 2002 njuolggadusaid.

Njuolggadusat leat juhkkon guovtti oassái. I. oasis leat Stáhta ekonomiijastivrenmearrádusaid ođđa ”galget-gáibádusat”. II. oasis leat eará bealit.
I OASSI

1 Ruhtageavaheami ulbmilat

Váldoulbmil lea buoridit earenoamášpedagogalaš fálaldaga sámi mánáide, geat dárbbašit earenoamášpedagogalaš heiveheami. Váikkuhangaskaoapmin lea váikkuhit sámegielat fágaolbmuid váldit vuođđo- ja joatkkaoahpu earenoamášpedagogihkas.

2 Gáibádusat ulbmiliid juksamii

Sámediggi áigu iskat leat go doarjjaoažžut čađahan daid doaibmabijuid, maidda sii leat ožžon doarjjaruđaid. Sámediggi dieđiha raporterengáibádusaid birra juolludusreivves.

3 Juolludaneavttut

Sámediggi mearrida jahkásaččat ulbmiliid, strategiija ja doaibmabijuid bušeahtastis. Bušeahttamearrádus mearrida doarjjaortnega bajimuš vuoruhemiid. Sámedikki deaŧalaš vuođđoprinsihppan galget leat máŋggabealatvuohta, dásseárvu ja ollislaš perspektiiva.

Stipeandda váldoulbmiljoavkun leat sámegielat fágaolbmot Norggas, geat váldet earenoamášpedagogalaš oahpu ja barget sámegielat mánáiguin, nuoraiguin ja rávesolbmuiguin, geat dárbbašit earenoamášpedagogalaš heiveheami. Giellagáibádusas sáhttá spiehkastit, jus ohcci boahtá dakkár guovllus gos leat uhccán mánát, nuorat ja rávesolbmot geain lea sámegiella vuosttašgiellan.

Sámediggi vuoruha ohcciid, geat váldet oahpu Sámedikki vuoruhan ulbmáluššansurggiin. Almmuhusas bohtet ovdan jahkásaš gelbbolašvuođaloktema ulbmáluššansuorggit.

Earenoamášpedagogalaš oahppu ferte leat allaskuvlla dahje universitehta dásis. Jus lea joatkkaoahppu, de ferte leat unnimusat 30 čuoggá čiekŋudeapmi earenoamášpedagogihkas. Jus lea vuođđooahppu de ferte leat unnimusat bachelorgrádadásis, 180 čuoggá. Davvisámi guovlluin vuoruhuvvojit ohcamat 2. ossodagas ja bajás.

Stipeandda sáhttá ohcat bachelorgrádii (180 čuoggá), 1. ossodahkii (30 čuoggá) og 2. ossodahkii (60 čuoggá), mastergrádii (120 čuoggá) dahje ámmátohppui. Sámediggi ii juoge stipeandda eambbo go oktii juohke dásis, muhto seamma ohcci sáhttá oažžut stipeandda guovtti sierranas dásis. Seamma gusto ohcciide, geat váldet earenoamášpedagogihka vuođđooahppun.

Sámedikki doarjjastivra sáhttá mearridit lassi doarjjaeavttuid. Eavttut galget dávistit ruhtageavaheami ulbmilii.

4 Čuovvoleapmi ja dárkkisteapmi

Stipeandaoažžut galget oahppoáiggis sáddet raportta Sámediggái juohke jagi. Dán raporttas galgá oidnot mo ruđat leat geavahuvvon ja mielddusin galgá leat duođaštus oahppoásahusas ahte stipeandaoažžu lea skuvlla oahppi.

Sámedikki raporttaid dárkkisteami vuođđun lea riska- ja mávssolašvuođaárvvoštallan.

5 Árvvoštallan

Doarjjaruđaid deaŧaleamos boađusdárkkástus čađahuvvo árvvoštallamiin. Doarjjaortnegat galget árvvoštallot jeavddalaččat ja galget heivehuvvot iešguđet doarjjaortnegii. Departemeanta ja doarjjahálddašeaddji galgá bearráigeahččat ahte čađahuvvojit árvvoštallamat vai oaidná leat go doarjjaortnegat bevttolaččat resursageavaheami, organiserema ja mearriduvvon ulbmiliid ektui, geahča Stáhta ekonomiijastivrenmearrádusaid 6.5. kap.

Dásseárvolága 1 a § Plikt til å arbeide for likestilling (geatnegasvuohta ovddidit dásseárvvu), geatnegahttá almmolaš eiseválddiid árjjalaččat ja ulbmillaččat ovddidit dásseárvvu sohkabeliid gaskkas buot servodatsurggiin. Árvvoštallan galgá čilget lea go dahje man muddui lea vealaheapmi ja vejolaš vealaheamit almmáiolbmuid ja nissonolbmuid gaskkas.

II OASSI

6 Almmuheamit

Ortnega galgá almmuhit nu ahte juksá guovdilis ulbmiljoavkku (media, Sámedikki ruovttusiidu). Almmuhusat galget uhcimusat válddahallat doarjjaortnega ulbmila, vuoruhansurggiid, juolludaneavttuid, makkár dieđuid ohcci ferte almmuhit ohcamis ja ohcanáigemeari. Jahkásaš vuoruhansuorggit gelbbolašvuođa loktemis bohtet ovdan almmuhusas.

7 Gáibádusat ohcama sisdollui ja hápmái

Ohcamis galget boahtit ovdan dieđut sámegiel gelbbolašvuođa, bargosaji ja virgeeaktosoahpamuša, oahpposadjeduođaštusa, oahpposaji, ollesáigge- dahje oasseáiggeoahpu birra ja dieđut ekonomalaš diliid birra nugo oahppomáksu, mátkegolut ja golut dakkár biergasiidda, mat leat eaktun ohppooassálastimii. Ohcamis galgá almmuhit oažžu go bálkká oahppoáiggis, doarjaga almmolaš oadjoortnegiin dahje stipeandda eará sajiin go Loatnakássas. Ohccit geat váldet 2. ossodaga dahje bajit ossodaga, galget bidjat mielde duođaštusa ahte lea ceavzán 1. ossodaga dahje bachelorgráda. Ohcamis galgá maiddái almmuhit lea go ožžon stipeandda Sámedikkis seamma ohppui ovdal ja makkár dásis.

Ohcan galgá čállot sierra ohcanskovvái ja sáddejuvvot ovdal almmuhuvvon ohcanáigemeari.

Ohccis lea dieđihangeatnegasvuohta ja son lea geatnegahtton dieđihit jus gaskkalduhttá oahpu.

8 Áššemeannudeapmi ja guoddalusmeannudeapmi

Doarjja addo ohcama vuođul. Sámedikki doarjjastivra sáhttá fápmudit ohcanmeannudemiid Sámedikki hálddahussii. Juolludanmearrádusat galget leat čálalaččat duođaštuvvon. Juolludus galgá duođaštuvvot juolludusreivviin, mii sáddejuvvo iešguđet doarjjaoažžui. Juolludusreivves galget boahtit ovdan dat gáibádusat, mat bohtet ovdan Stáhta ekonomiijastivrenmearrádusaid čuoggás 6.3.3.

Guoddalusmeannudeapmái gusto guovvamánu 10. b. 1967 mannosaš hálddahusláhka. Eaŋkilmearrádusaid sáhttá guoddalit doarjjastivrii dahje dasa, geasa doarjjastivra lea fápmudan válddi. Jus doarjjastivra ii rievdat álgoálgosaš eaŋkilmearrádusa, de ášši manná Sámediggeráđđái loahpalaš guoddalusmeannudeapmái.

9 Máksin ja ruovttoluottamáksin

Stipeanda mákso jahkebeallásaččat. Jus doarjjaoažžu ii sádde raportta nugo eaktuduvvon juolludusreivves, addá boasttu dieđuid, ii čađat oahpu nugo eaktuduvvon, ohcci lea rihkkon dieđihangeaskku, doarjja ii leat geavahuvvon juolludusa áigumuša mielde, dahje jus lea mákson menddo stuorra doarjja, sáhttá Sámediggi gáibidit doarjaga ruovttoluotta máksojuvvot. Jus doarjjaoažžu dakkár oktavuođain ii mávsse ruovttoluotta ruđaid, de sáhttá Sámediggi árvvoštallat rievtti bokte gáibidit dan mii lea báhcán buorrin.

10 Bajimuš dárkkástus

Sámediggi galgá ásahit dohkálaš ja ávkkálaš doarjjahálddašanvuogádaga, mii sihkkarastá rievttes áššemeannudeami dan rájes go ohcan lea joavdan dassážiigo buot lea mákson. Riska- ja mávssolašvuođaárvvoštallamiid vuođul galgá Sámediggi dárkkistit ahte doarjjahálddašeapmi doaibmá kvalitatiivvalaččat nu go galgá.

Departemeantta ovddasvástádus lea geahččat bearrái ahte Sámedikkis lea doarjjahálddašanvuogádat, mii dávista ekonomiijanjuolggadusaide, ja ahte njuolggadusat čuvvojuvvojit.

Juolludannjuolggadusaid 17. § mielde sáhttá Sámediggi, departemeanta ja Riikkarevišuvdna dárkkistit geavahuvvojit go ruđat eavttuid mielde.
Almmuhan John-Marcus Kuhmunen. Vuosttaš geardde almmuhan 10.02.2005