Ođđa válgaortnet

Sámediggi lea bajimus válgaeiseváldi Sámediggeválggain. Sámediggi lea ođasmahttán iežas válgaortnega. Ođđa válgaortnet gusto 2009 sámediggeválgga rájes. Sámedikki válgaortnega rievdadusaid duogáš lea ahte válgaortnet ii doaibman ollásit.  Láve váldit menddo guhkes áiggi dan rájes go jienasteapmi lea čađahuvvon dassážiigo loahpalaš válgaboađus gárvána, ja leat leamaš eahpegorálaš stuorra erohusat jienastagaid gaskka ja gii duođai beassá Sámediggái.

Maŋumustá rievdaduvvon 03.07.2009

Ođđa válgaortnega geažil unnu earret eará áirraslohku ja 43 áirasa sadjái bohtet 39 áirasa (dássenmandáhtat loahpahuvvojit) ja 13 válgabiirre sadjái bohtet 7 válgabiirre. Jienasteaddjit besset rievdadit jienastanlihpu  ja doaba sámi jienastuslohku rievdaduvvo Sámedikki jienastuslohkun.

Ođđa válgabiiret leat

Nuortaguovllu válgabiire/Østre valgkrets: Mátta-Várjjat, Unjárgga, Čáhcesullo, Várggáid, Báhcavuona, Deanu, Bearalvági, Davvisiidda ja Gáŋgaviika gielddat

2. Ávjovári válgabiire/Ávjovári valgkrets: Kárášjoga ja Porsáŋggu gielddat ja Guovdageainnu suohkan

3. Davveguovllu válgabiire/Nordre valgkrets: Davvisiidda ja Muosát gielddat, Fálesnuori, Hammerfesta, Álttá, Ákŋoluovtta, Láhpi, Skiervvá, Návuona ja Ráissa suohkanat

4. Gáiseguovllu válgabiire/Gáisi valgkrets: Gáivuona, Omasvuona, Ivgu, Gálssa, Romssa, Báhccavuona, Málatvuomi, Beardu, Leaŋgáviika, Birggi, Doaskku, Ránáidsullo ja Ráisavuona suohkanat

5. Viestarmera válggabijrra/Viesttarrmeara válgabiire/Vesthavet valgkrets: Divrráid, Siellaga, Loabága, Rivttaga, Skániid, Ivvárstáđiid, Harstad, Bjarkøy, Giehtavuona, Ánddasullo, Ikšnášši, Bieváid, Suortta, Válafierdda, Voagaj, Vestvågøy, Flakstad, Moskenes, Værøy, Røst, Lodegiid, Dielddanuori, Evenášši, Narvik, Bálága, Divttasvuona, Hápmira, Stájgo, Oarjjelij Foalda, Bådådjo, Fuosku, Sáláda, Oarjelij Bájddára, Bájddára ja Meløy gielddat

6. Åarjel-Saepmie veeljemegievlie/Sørsamisk valgkrets: Nordlándda fylkka gielddat Ruovada ja Raavta rájes luksa, Davvi-Trøndelag ja Lulli-Trøndelag fylkkat ja Surnadal, Rindal ja Sunndal gielddat Møre- ja Romsdal fylkkas ja Engerdal, Rendalen, Os, Tolga, Tynset ja Folldal gielddat Hedmark fylkkas

7. Lulli-Norgga válgabiire/Sør-Norge valgkrets: fylkkat Møre ja Romsdal (earret Surnadal ja Rindal gielddat), Sogn ja Fjordane, Hordaland, Rogaland, Vest-Agder, Aust-Agder, Telemark, Buskerud, Vestfold, Akershus, Østfold, Oppland, Hedmark (earret Engerdal, Rendalen, Os, Tolga, Tynset ja Folldal gielddat) ja Oslo).

Lohkanválgastivrrat

  1. Nuortaguovllu válgabiire/Østre valgkrets: Deanu gielda
  2. Ávjovári válgabiire/Ávjovári valgkrets: Kárášjoga gielda
  3. Davveguovllu válgabiire/Nordre valgkrets: Álttá suohkan
  4. Gáiseguovllu válgabiire/Gáisi valgkrets: Romssa suohkan
  5. Viestarmera válggabijrra/Viesttarmeara válgabiire/Vesthavet valgkrets: Narviikka suohkan
  6. Åarjel-Saepmie veeljemegievlie/Sørsamisk valgkrets: Steinkjera suohkan
  7. Lulli-Norgga válgabiire/Sør-Norge valgkrets: Oslo suohkan

Áirasiid juohkin

Áirasiid juohkin guđege válgabiirii galgá čadnojuvvot dasa man ollu olbmot leat jienastuslogus ja dat mearriduvvo juohke njealját jagi ovddalgihtii meroštallojuvvon vuogi mielde ja matematihkalaš hámu bokte (St. Lagüe vuogi mielde).Válgabiire 7 Lulli-Norgga válgabiire/Sør-Norge valgkrets ii sáhte dattetge oažžut eanet mandáhtaid go dan maid dat livččii oažžut go juogadeapmi čađahuvvošii buhtes leaskalohkovuogi mielde. Válgga oktavuođas juogaduvvojit áirasat iešguđet politihkalaš bellodagaide muddejuvvon St. Lagüe vuogi mielde.

Jagi 2009 sámediggeválgga mandáhtajuohku válgabiirriide lea ná: válgabiire 1: 6 mandáhta, válgabiire 2: 9 mandáhta, válgabiire 3: 6 mandáhta, válgabiire 4: 6 mandáhta, válgabiire 5: 5 mandáhta, válgabiire 6: 3 mandáhta ja válgabiire 7: 4 mandáhta.

Válgaloahpparehkenastin johtileappot

Dan geažil vai válgaloahpparehkenastima livččii vejolaš čađahit johtileappot, lea Sámediggi evttohan ahte gielddain gos leat unnit go 30 olbmo jienastuslogus, beassá dušše ovddalgihtii jienastit, ja gielddain main leat 30 olbmo dahje eanet go 30 olbmo jienastuslogus, beassá maiddái jienastit válgabeaivvi. Juohke gielddas galgá leat sámeválgastivra. Dain gielddain mat ieža dan háliidit, sáhttá dábálaš válgastivra  geavahuvvot maiddái sámeválgastivran. Juohke válgabiires galgá leat lohkanválgastivra. Sámediggi lea bajimus válgaeiseváldi Sámediggeválggain.

 

Ådå válggaårnik

Sámedigge le ådåstuhttám ietjas válggaårnigav. Ådå válggaårnik doajmmaj boahtá 2009 válgajda. Sámedikke válggaårniga rievdadusáj duogásj le gå ieme válggaårnik ittjij buoragit dåjma. Ilá guhkes ájgge manáj válgas dallutjij desik válggabåhtusa gárvvánin, ja lij stuorra sieradus Sámedikke válljiduvvam ájrrasij jienaj duogen.

Ådå válggaårniga baktu unnu ájrrasij låhko 43 ájrrasijs 39:sij (4 dássádim mándáhta gáhtu) ja 13 válggabijraj sadjáj båhti 7 válggabijra. Jienastiddje bessi rievddadit jienastimlistav ja sáme jienastuslåhko gåhtjoduvvá Sámedikke jienastusåhkon.

Ådå válggabijra li

1  Nuortaguovllu válgabiire/Østre valgkrets: Davvisiida válgabiire 5 Porsáŋgerin, válggabiire 1 Várjjat ja válgabiire 2 Deatnu válgabiire aktijduvvi ja dahki ådå válggabijrav 1 Nuortaguovllu válgabiire.

2  Ávjovári válgabiire/Avjovári valgkrets: Válgabiire 3 Kárášjohka, válgabiire 4 Guovdageaidnu ja Porsáŋger suohkanij válgabiire 5 aktijduvvi ja dahki ådå válggabijrav 2 Ávjovári válgabiire.

3  Davveguovllu válgabiire/Nordre valgkrets: Davvisiidda ja Muosát gielddat Porsáŋggu válgabiire 5, válgabiire 6 Áltá/Fálesnuorri ja Skiervvá, Návuona ja Ráissa suohkana Davvi-Romssa válgabiire 7 aktijduvvi ja dahki ådå válggabijrav 3 Davveguovllu válgabiire.

4 Gáiseguovllu válgabiire/Gáisi valgkrets: Davvi-Romsa válgabiire 7 suohkanat, Gáivuotna, Omasvuotna ja Ivgu, válgabiire 8 Gaska-Romsa ja Lulli-Romsa válgabiire 9 Ráisavuona suohkan aktijduvvi ja dahki ådå válggabijrav 4 Gáiseguovllu válgabiire.

5 Viestarmera válggabijrra/Viesttarmeara válgabiire/Vesthavet valgkrets: Válggabijrra 9 Oarjje-Tråmsså, ierit Ráisavuona suohkanis, válggabijrra 10 Nuortta-Nordlánnda ja válggabijrra 11 Gasska-Nordlánnda aktijduvvi ja dahki ådå válggabijrav 5  Viestarmera válggabijrra/Viesttarmeara válgabiire/Vesthavet valgkrets

6 Åarjel-Saepmie veeljemegievlie/Sørsamisk valgkrets: Válggabijrra 12 Oarjjelsámeguovllo ja 13. Válggabijrra Oarjje-Vuona suohkana Surnadal, Rindal, Sunndal, Rendalen, Os, Tolga, Tynset ja Folldal, Oarjje-Vuona aktijduvvi ja dahki ådå válggabijrav 6 Åarjel-Saepmie Veeljemegievlie/Sørsamisk valgkrets.

7 Oarjje-Vuona válggabijrra/Sør-Norge valgkrets: Válggabijrra 13 Oarjje-Vuodna ierit suohkanijs Surnadal, Rindal, Sunndal, Rendalen, Os, Tolga, Tynset ja Folldal li válggabijrra 7 Oarjje-Vuona válggabijrra/Sør-Norge Valgkrets.

Jiednalåhkåmválggastivra li

  1. Nuortaguovllu válgabiire/Østre valgkrets: Deanu gielda
  2. Ávjovári válgabiire/Ávjovári valgkrets: Kárášjoga gielda
  3. Davveguovllu válgabiire/Nordre valgkrets: Álttá suohkan
  4. Gáiseguovllu válgabiire/Gáisi valgkrets: Romssa suohkan
  5. Viestarmera válggabijrra/Viesttarmeara válgabiire/Vesthavet valgkrets: Narvijka suohkan
  6. Åarjel-Saepmie veeljemegievlie/Sørsamisk valgkrets: Steinkjera suohkan
  7. Oarjje-Vuona válggabijrra/Sør-Norge valgkrets: Oslo suohkan

Ájrrasij juohkem

Ájrrasij juohkem iesj guhtik válggabijrraj galggá tjanáduvvat dasi man ållo ulmutja li jienastuslågon ja dat mierreduvvá juohkka nælját jage åvddågiehtaj merustallam vuoge milta ja matemahtihkalasj vuoge milta (St. Lagüe vuoge).Oarjje-Vuona vqlggabijrra/Sør-Norge valgkrets ij huoman máhte oadtjot ienep ájrrasijt gå dat majt lij oadtjot jus juohkem lij tjadáduvádum páradistállalågovuoge milta. Válga aktijvuodan juogeduvvi ájrrasa iesj guhtik politihkalasj belludagáj listajda hiebaduvvam St. Lagüe vuoge milta.

Jage 2009 sámediggeválga ájrrasij juohkem le náv: Válggabijrra 1: 6 ájrrasa, válggabijrra 2: 9 ájrrasa, válggabijrra 3: 6 ájrrasa, válggabijrra 4: 6 ájrrasa, válggabijrra 5: 5 ájrrasa, válggabijrra 6: 3 ájrrasa ja válggabijrra 7: 4 ájrrasa.

Válgga jåhtelappot loahppariekniduvvá

Dan diehti vaj válgga låhpas galggá jåhtelappot riekniduvvat, de le Sámedigge oajvvadam suohkana gånnå li binnep gå 30 jienastiddje jienastuslågon galggá dåssju liehket máhttelis åvddågiehtaj jienastit, ja dajn suohkanijn gånnå li ienep gå 30;es jienastuslågon le aj máhttelis válggabiejve jienastit. Juohkka suohkanin galggá sámeválggastivrra liehket. Juohkka válggabijran galggá jiednalåhkåmválggastivrra liehket.