Bajit njuolggadusat daid doarjagiid hálddašeami odasmahttin maid Sámedikkis sáhttá ohcat

Almmuhan Kuhmunen, John-Marcus. Maŋumustá rievdaduvvon 27.08.2010

Maid Sámediggi mearridii čakčamanu 27. b. 2007, ja mat bohte fápmui ođđajagimánu 1. b. 2008.

Njuolggadusat daid Sámedikki ortnegiid várás main sáhttá ohcat doarjaga

1. Doarjjaortnegiid ulbmil
Doarjjaortnegat galget leat veahkkin láhčit dilálašvuođaid dasa ahte sámi álbmotjoavkkut Norggas sáhttet sihkkarastit, nannet ja ovddidit sámi servodaga máŋggabealatvuhtii, dásseárvui ja ollislašvuhtii. Sámediggi galgá ulbmillaš doarjjortnetgeavahemiin fuolahit ahte dat váikkuhusat geavaheaddjái ja servodahkii, mat leat mearriduvvon jahkásaš bušeahttamearrádusain sierranas surggiid várás, ollašuhttojuvvojit dohkálaččat. Sámedikki jahkásaš bušeahttamearrádusain leat juohke ulbmilii várrejuvvon ruđat. Bušeahttamearrádusas galget leat doarjjaortnetulbmilat, juolludaneavttut, ulmiljuksaneavttut, doarjjavuoruheamit, juolludaneavttut mat leat biddjojuvvon ulbmiljoavkkuid ja eará formáliagáibádusaid vuođul ja eará njuolggadusat maid vuođul sáhttá meroštallat doarjjameriid ja ruhtasturrodagaid.

2. Almmuhanmearrádusat
Ortnegat galget almmuhuvvot nu ahte guovdilis ulbmiljoavkkuid juksá mediaid ja Sámedikki ruovttusiiddu bokte. Almmuhus galgá válddahallat doarjjaortnega ulbmila ja juolludaneavttuid. Viidáseappot galget gáibádusat ohcamii ja ohcanáigemearri almmuhuvvot ja gosa ohcan galgá sáddejuvvot.

3. Ulbmiljuksama mihtut ja eavttut
Ortnegiid ulbmiljuksama mihtut ja eavttut mearriduvvojit Sámedikki jahkásaš bušeahttamearrádusain.

4. Gáibádusat ohcama sisdollui ja hápmái
Doarjja addojuvvo vuolláičállojuvvon ohcama vuođul, mas lea ohcci namma ja poastačujuhus, telefon- ja fáksanummir, fitnodaga, ealáhusdoalli ja searvvi organisašuvdnanummir, ovttaskas olbmo persovdnanummir, báŋkokontonummir, čilgehus masa doarjja ohccojuvvo, čilgehus manne ohcá doarjaga, ohcci vásáhusat ja duogáš, prošeaktačilgehus, ohcansubmi ja bušeahtta, guovdilis ovttasbargobealit, áigeplána man mielde prošeakta galggašii ovdánit dahje plána mo ruđat galget geavahuvvot, goluid merošteapmi ja ruhtadanplána. Eanet gáibádusat ohcamii sáhttet biddjojuvvot iešguđet doarjjaortnega várás. Ohcan galgá sáddejuvvot almmuhuvvon ohcanáigemeriid siskkobealde. Doarjjaohcamat álggahuvvon ja čađahuvvon doaibmabijuide eai meannuduvvo. Ohccit geat leat logahallojuvvon fitnodatregistarii, galget álo bidjat mielddusin duođaštusa mii čájeha vearrovealggi, vearrogessosa ja lasseárvodivada mii ii leat boarráset go 2 mánu. Ohcci doaibma galgá doaimmahuvvot gustojeaddji lágaid ja njuolggadusaid vuođul, dás maiddái vearro- ja divat- ja rehkedoallolágaid vuođul. Ovttaskas olbmot galget duođaštit vearrovealggi.

5. Ohcamiid meannudeapmi
Buot áššemeannudeapmái gustojit Hálddašanlága mearrádusat, erenoamážit kapihttalaš bealátkeahtesvuođa, bagadangeatnegasvuođa, áššemeannudanáiggi ja jávohisvuođabákku birra, ja maiddái eaŋkilmearrádusaid vuođustangeatnegasvuohta. Dorjjajuolludanmearrádusat galget leat čálalaččat duođaštuvvon. Doarjjaohcamat galget leat Sámedikkis ovdalgo plánejuvvon doaibmabidju álggahuvvo. Doarjjaohcamat čađahuvvon doaibmabijuide eai meannuduvvo. Doarjjaohcamat álggahuvvon doaibmabijuide sáhttet meannuduvvot jus Sámediggi lea ožžon ohcama ovdalgo doaibmabidju álggahuvvui. Dattetge ohcan meannuduvvo dušše go ortnega ulbmil lea nannet gánnáheami dainna lágiin ahte dat veahkeha fidnet buoret ruhtadeami.

6. Juolludusreive
Juolluduvvon ohcan galgá duođaštuvvot doarjjareivviin mii sáddejuvvo juohke ovtta vuostáiváldái. Doarjjareive galgá válddahallat: • vuostáiváldi nama, poastačujuhusa, organisašuvdnanummira ja kontonummira mii geavahuvvo doarjjamáksimii • ulbmila ja guđe doaibmabijuide doarjja galgá geavahuvvot • doarjjasupmi • máksinvuogi • dorjjageavahaneavttuid mat leat mearriduvvon Sámedikki bušeahttamearrádusas ja vuostáiváldi áigemeari dohkkehit eavttuid • raporterengáibádusa • bearráigeahččandoaimmat mat sáhttet čađahuvvot, čujuhettiin juolludannjuolggadusaid § 10 nuppi lađđasii • dávistanvugiid jus vuostáiváldi ii meannut doarjjaeavttuid vuođul, dás maiddái ruovttoluottamáksinnjuolggadusaid.

7. Máksindagaldumit Máksindagaldumit bohtet ovdan Sámedikki ekonomiijanjuolggadusain ja iešguđet ortnega sierra eavttuin.

8. Váidinvejolašvuohta Váidaga oktavuođas gusto guovvamánu 10. b. 1967-mannosaš Hálddašanláhka. Eaŋkilmearrádusaid sáhttá váidit Sámedikki váiddaorgánii Hálddašanlága vuođul; sierranas ortnegiid váiddaorgána boahtá ovdan Sámedikki jahkásaš bušeahttamearrádusas.

9. Raporterengáibádus Doarjjavuostáiváldi galgá dieđihit Sámediggái man muddui doaibmabiju ulbmilat leat ollašuhttojuvvon. Dat galgá dahkkojuvvot daid doarjjareivve gáibádusaid mielde ja biddjojuvvon áigemeriid siste.

10. Čuovvoleapmi ja dárkkisteapmi Sihkkarastin dihtii rivttes áššemeannudeami doarjjajuolludeami ja -máksima oktavuođas galgá Sámediggi ásahit vuogádagaid, dagaldumiid ja doaibmabijuid mat earret eará galget eastadit, oainnihit ja njulget boasttuvuođaid ja váilevašvuođaid, gč. Stáhta ekonomiijastivrema mearrádusaid čuoggá 2.4 siskkáldas bearráigeahču birra. Doaibmabijut galget veahkehit sihkkarastit rivttes: • bistevaš dieđuid logahallama • ohcanmeannudeami, dás maiddá meroštallanbohtosiid duođašteami • doarjjalohpádusaid logahallama • doarjjamáksima rivttes olbmui ja rivttes áigái • logahallama rehketdollui • duođaštusgieđahallama doarjjavuostáiváldis. Doarjjavuostáiváldi dieđuid dárkkisteapmi Sámediggi galgá dárkkistit daid dieđuid vuostáiváldis, main lea mearkkašupmi Sámedikki doarjjasupmi ja juolludeami merošteapmái. Čađahuvvon dárkkistandoaimmat galget duođaštuvvot dohkálaččat. Viidáseappot galgá Sámediggi dárkkistit daid raporttaid ulbmiljuksama birra, maid doarjjavuostáiváldi sádde Sámediggái, gč. Stáhta ekonomiijastivrema mearrádusaid čuoggá 6.3.6. Dárkkisteapmi galgá heivehuvvot iešguđet doarjjaortnegii ja galgá árvvoštallojuvvot ortnega ulbmila ektui. Dárkkisteapmi galgá leat govttolaš viiddis dárkkisteami ávkki ja goluid ektui. Sámediggi galgá kártet sihke dan riskka mii sáhttá čuožžilit go boastut dulko doarjjaeavttuid ja dan riskka mii čuožžila go njuolggadusaid eai čuvvojuvvo. Ollislaš riskadási árvvoštallama vuođul ja dan vuođul mat dat leat dat deaŧaleamos riskkat, galget mearriduvvot guđe čuoggát leat áigeguovdilepmosat, ja gii dat galgá čađahit bearráigeahču. Sámediggi sáhttá mearridit man muddui doarjjavuostáiváldi raportadieđuid galgá stáhtafápmuduvvon dahje registrerejuvvon dárkkisteaddji leat duođaštan, vejolaččat galgá go viežžat eará dárkkistandieđuid.

11. Ruovttoluottamáksinnjuolggadusat
Sáhttá gáibiduvvot ahte doarjagat galget máksojuvvot ruovttoluotta Sámediggái jus vuostáiváldi ii ollašuhte daid eavttuid mat leat mearriduvvon doarjjareivves, jus son addá boasttu dieđuid dahje jus doarjja ii geavahuvvo juolludeami ulbmiliid mielde dahje jus lea máksojuvvon menddo ollu doarjja. Jus vuostáiváldi ii mávsse ruovttoluotta dakkár diliin, de sáhttá Sámediggi rievtti bokte gáibidit oažžut ruovttoluotta dan mii lea buorrin.

12. Árvvoštallan Sámediggi galgá fuolahit jeavddalaš árvvoštallamiid oaidnin dihtii leat go doarjjaortnegat bevttolaččat resursageavaheami, organiserema ja mearriduvvon ulbmiliid ektui.

13. Eará mearrádusat Eará mearrádusat bohtet ovdan Sámedikki jahkásaš bušeahttamearrádusas ja Stáhta ekonomiijastivrema njuolggadusain. Stuorradikki juolludannjuolggadusaid § 10 vuođul sáhttá Sámediddi dárkkistit ahte ruđat geavahuvvojit eavttuid mielde. 14. Fápmuiboahtin ja fámohuhttin Dát njuolggadusat bohtet fápmui 01.01.2008, ja daid sáhttá dušše Sámedikki dievasčoahkkin rievdadit dahje fámohuhttit.