Juolluda ruđaid báikkálaš njuorjju-prošektii

Sámediggeráđđi juolluda 300.000 ru Mearrasámi gelbbolašvuođaguovddážii Porsáŋggu gielddas, prošektii njuorjju báikkálaš kultur- ja vuotnaovddideamis.

Mearrasámi gelbbolašvuođaguovddáš Porsáŋggus háliida bivdit njurjuid ja ávkkástallan daiguin ovddidan dihte Finnmárkku vuotnaservodaga.

-Prošeakta sáhttá buvttihit ođđa doaimmaid ja optimismma vuonain gos guollebivdu lea vátnon. Mii fertet atnit njurjuid deaŧalaš resursan, ii ge dušše guoržžoeallin, dadjá várrepresideanta Laila Susanne Vars.

Ollugat leat mielde prošeavttas.

Njuorjju-prošeakta álggahuvvui 2009:s ja Sámediggi attii dalle doarjaga prošektii 204 000 ru. Prošeakta lei álggos ráddjejuvvon Porsáŋgguvutnii. Dál háliida Mearrasámi gelbbolašvuođaguovddáš ovddidit prošeavtta nu ahte eanet gielddat livčče mielde.

Porsáŋggu gielda, Davvisiidda gielda, Gáŋgaviikka gielda, Deanu gielda, Bearalvági gielda, Unjárgga gielda ja Mátta-Várjjaga gielda servet prošektii.

Čuovvovaš váldočuoggát leat mielde prošeavttas:

•·         Čatnat prošeavtta dan čieža gildii mat servet, politihkalaččat ja hálddahuslaččat.

•·         Álggahit njuorjjobivddu vuonain ja oktiiortnet dan báikkálaš gielddalaš doaibmabijuiguin nugo addit njuorjjobáhčinbálkká. Dievasmahttit doaibmabijuiguin dakkár vuonain gos eai leat gielddalaš doaibmabijut.

•·         Kártet vejolaš vuostáiváldinbáikkiid gáttis ja dahkat šiehtadusaid vuostáiváldimis ja vurkemis.

•·         Kártet ja viidásit gaskkustit gáibádusaid maid njuorjjobivdit fertejit jeagadit, nugo mat movt meannudit njurjuiguin dan rájes go dat leat báhččojuvvon dan rádjai go dat buktojuvvojit vuostáiváldin báikkiide.

•·         Ásahit dakkár fierpmádaga mas leat mielde njuorjjoaktevrrat, nugo bivdit, duojárat ja aktevrrat mat reidejit njuorjjobierggu biebmun.

•·         Kártet ulbmillaš vugiid movt reidet náhki, lávga ovttasbargguin báikkálaš duojáriiguin..

•·         Movttiidahttit geavahit njuorjjonáhki giehtaduodjeávnnasin.

•·         Čađahit geavatlaš kurssaid namuhuvvon čieža gielddas duojáriidda ja eará berošteddjiide, buoridan dihte máhtolašvuođa náhki birra ja beroštumi dasa.

•·         Buoridit máhtolašvuođa njuorjjobierggu birra biebmun, ja čađahit geavatlaš kurssaid gos oahppat ráhkadit biepmu njurjos, njuovvat dan ja reidet náhkiid ja bivdokurssa.

•·         Gieddebargu/duođašteapmi mii čatnasa njuorjjonáliid registreremii gielddain mat servet prošektii.

•·         Diehtojuohkinbargu mii čatnasa njuorjjonáliid kultiverendárbui, ja daid báikkálaš árbevieruide dan ektui. Duođaštanreaiddu ásaheapmi báikkálaš ekologalaš máhtolašvuođa várás árbedieđuid vuođul.

•·         Movttidahttit geavahit njurjuid resursan mearrasámi turismmas, njuorjjosafári ja čájáhusaid oktavuođas.

•·         Doaibmabijut guovddáš eiseválddiid ja dutkanbirrasiid várás oažžun dihte sin buorebut dohkkehit báikkálaš máhtolašvuođa dan áddejumi ektui makkár rolla njurjuin lea vuotnaekologiijas. Ásahit ovttasbarggu Mearradutkaninstituhta dutkanstašuvnnain mii lea Čuolovuonas.  

•·         Ásahit ovttasbarggu Romssa universitehta guolledutkanfierpmádagain "Fávllis", duođaštan dihte báikkálaš máhtolašvuođa dutkanoktavuođas.

•·         Prošeavtta vásihusaid vuođul ráhkadit evttohusa movt báikkálaš/guovlulaš riddonjuorjjohálddašeapmi galggašii doaibmat boahtteáiggis.

-Čájeha ahte guollebivdu Finnmárkku vuonain lea geahppáneamen. Ollugat atnet dán ovdáneami áittan danne go vuotna lea ássama resursavuođđun vuonain. Dát áitta lea hui suorggahahtti danne go boahtteáigi riddo- ja vuotnaguovlluid nuorra olbmuide šaddá eahpesihkar. Ovdal lea njurjuiguin ávkkástallojuvvon árbevirolaš resursan, muhto ođđaset áiggis lea ávkkástallan nohkan. Njuorjjoprošeakta sáhttá movttiidahttit fas ávkkástallagoahtit njurguiguin deaŧalaš resursan ollu ealáhusaid siskkobealde, nugo ovdamearkka dihte turismma oktavuođas, ja dasto buvttadišgoahtit njuorjjobuktagiin biebmu ja biktasiid, dadjá várrepresideanta Laila Susanne Vars.

 

 

Almmuhan Østby, Jan Roger. Maŋumustá rievdaduvvon 24.06.2010
*Várrepresideanta Laila Susanne Vars
TelefovdnaMobiilaE-paosta
+47 78 47 40 00+47 977 54 102 laila.susanne.vars@samediggi.no