Sámediggeráđi bargu iešsoardimiid eastademiin
Ráđđelahttu Ellinor Marita Jåma
Maŋimuš áiggis lea medias beaggán Sámediggeráđi barggu birra iešsoardimiid eastademiin. Sámedikki áirras Miriam Paulsen lea cuiggodan Sámediggeráđi go dat ii leat vuoruhan juolludemiid iešsoardimiid eastadandoaibmabijuide.
Mun áiggun vuos deattastit ahte Sámediggeráđđi lea fuolas daid iešsoardimiid geažil mat dáhpáhuvvet sámi álbmoga gaskkas. Juohke iešsoardin lea okta menddo ollu, ja buktá morraša lagamuččaide. Sámi álbmoga sáhkaguoddin dovdá Sámediggeráđđi alddis leat ovddasvástádusa ovddidit dáid áššečuolmmaid politihkalaš beaiveortnegii. Áigi goas lei tabu-ášši hállat iešsoardimiid birra lea meaddel, ja rabasvuođain dán fáttás sáhttit mii leat mielde eastadeamen dáid surgadis dáhpáhusaid.
Dasto lea dát fáddá maiddái dakkár fádda maid ferte gieđahallat hui vuollegisvuođain ja gudnejahttimiin. Dás lea sáhka ovttaskas olbmo eallima birra ja movt sii sáhtášedje oažžut veahki beassat eret dan váttis dilis. Danne lea Sámediggeráđđi váldán oktavuođa SANKS:in, Sámi našuvnnalaš gealboguovddážiin mii bargá psykálaš dearvvašvuođain, oažžun dihte rávvagiid ja bagadusa movt Sámediggeráđi lahtut ja hálddahus, buoremus vuogi mielde sáhtášedje bargat dán lágan fáttáiguin. Mii dárbbašit oahppat, mii politihkkárat ja lagamuččat mainna lágiin mii buoremusat sáhtášeimmet gieđahallat dáid áššiid. Dasto oaidnit mii ahte mii sáhttit oažžut ávkki das jos bargat Ruoŧa beale sámi politihkkariiguin ovttas. Danne lea Sámediggeráđđi ásahan oktavuođa Sámedikkiin Ruoŧa bealde geahčadan dihte movt mii ovttas sáhtášeimmet váikkuhit dáid áššiid.
Áirras Miriam Paulsen celkkii Ságat áviissas duorastaga golggotmánu 14. b. ahte lea ahkit ja imaš go Sámediggeráđđi biehttalii addimis prošeaktadoarjaga Sijti Jarngei. Galggašii beanta jáhkkit ahte áššis lea leamaš sáhka árvofámu birra. Dat go ráđđi lea lohpidan atnit guovddážis iešsoardimiid eastadeami, ii leat šat jáhkehahtti dán maŋŋá.
Mun áiggun vuosttažettiin muittuhit ahte ohcan lea meannuduvvon daid eavttuid ja vuoruhemiid mielde mat leat biddjojuvvon Sámedikki bušeahtas, ja maid Sámedikki iežas politihkkárat leat mearridan, maiddái áirras Miriam Paulsen. Maŋŋá go Sámediggeráđđi lei geahčadan ohcama, čielggai midjiide ahte dát ohcan ii gullan vuoruhemiide maid Sámedikki dievasčoahkkin lei mearridan jahkái 2010. Sitji Jarnge prošeakta lea árvvoštallojuvvon leat buorre doaibmabidju, muhto mihttomearri skuvlet boazodolliid sierra surggiin nu ahte sii álkibut sáhtášedje deaivvadit daiguin hástalusaiguin mat leat boazodolliin ii gula prošeaktaruđaid mihttomearrái dábálaš dearvvašvuođabálvalusaid láhčima hárrái. Ohcamis válddahallojuvvui boazodolliid gelbbolašvuođa lokten media gieđahallamis, šiehtadallantaktihkas ja vuostálasvuođaid gieđahallamis. Dát ii leat dat seamma go čuoččuhit ahte dát kursa lea iešsoardimiid eastadanbargu.
Maŋŋá go Doarjjastivra geassemánus biehttalii addimis doarjaga Sijti Jarnge ohcamii, de lea mus leamaš oktavuohta Sijti Jarngein dán ášši birra. Sii leat vuhtii váldán ahte Sámediggeráđđi ii áigon miehtan sin váidagii, ja sii leat go leat geahčadan iežaset prošeaktaválddahallama ollásit ádden dan. Mu oaivvildan ahte gulahallan Sámediggeráđi ja Sijti Jarnge gaskka lea leamaš buorre dán áššis, ja doaivvun ahte lea nu maiddái boahtteáiggis.
Loahpas áiggun vel lohpidit ahte Sámediggeráđđi áigu ain bargat dáid áššiiguin maiddái guovddáš dearvvašvuođaeiseválddiid ektui ja váikkuhit dan ahte dát fáddá váldojuvvo duođas.