Sámi kulturluottat muorain Báhčaveajis

Lea uhccán máhttu sámi vuovdegeavaheami birra áiggiid čađa. Árbevirolaččat leat sápmelaččat guođđán uhccán luottaid eanadahkii ja dat guoská erenoamážit vuovdeguovlluide. Muorat main lea bárku lea váldojuvvon, leat hárvves ja miellagiddevaš bázahasat, mat duođaštit sámi ovddešáiggiid beahcebárkogeavaheami.

Amas kulturmuitošládja

Bárku lea viidát geavahuvvon eanaspáppa vuovdeguovlluin ja dat vierru čađahuvvo ain dain guovlluin gos álgoálbmogat ain doalahit  boares eallinvugiid. Bárkoávkkástallan lea čađahuvvon hui guhká, muhto dattetge leat uhccán luottat registrerejuvvon. Duktasajit ja eará kulturmuittut vuovddis savvot johtilit. Dasa lassin leat stuorra vuovdeviidodagain čuhppojuvvon buot muorat maŋŋá 1950.

Sámi bárkoávkkástallan

Dán ávkkástallama boarráseamos duođaštusaid sáhttá guorrat ruovttoluotta neandertálaide palealottaáigái. Norggas álggahuvvui sámi bárkoávkkástallama dutkan 1990-jagiin, muhto fenomena lea máinnašuvvon boarrásat gálduin. Dušše smávva oassi sámi kulturluottain muorain lea identifiserejuvvon. Ollu šlájat leat ain apmasat, seamma láhkai go daid muoraid lohku ja viidodat main bárku lea váldojuvvon. Danne lea ain vejolaš čujuhit sámi kulturluottaid muorain ođđa iskkademiid bokte.

Registreremat Báhčaveajis

Rein Midteng lea muhtun prošeavttas kárten máŋga dakkár kulturmuittu Báhčaveajis. Sámediggi juolludii 2015:s ruđaid dan prošektii. Midteng lea 2017:s dieđihan hui ollu dakkár gávdnosiid. Su iskkadeamit čájehit ahte sámi bárkoávkkástallan ferte leat leamaš viiddis Báhčaveajis.

Bárkogeavaheapmi

Bárku váldojuvvui sullii 100 jahkásaš muorain. Siskkit bárkku sáhtii borrat nu mo dat lei. Dan sáhtii maid šluvgit ja mollet jáffun ja seaguhit bohccomielkái. Suotna bisui dimisin go vurkejuvvui sisbárkui. Olggut bákkus sáhtii vuoššat cohkodaga ja buhtistit háviid. Jus háliidat lohkat eanet bárkoávkkástallama birra, sáhtát lohkat earret eará Jostein Lorås ja Siw Eidissen artihkkala: Et samisk kulturlandskap i gammelskogen. Barktatte furutrær i Varnvassdalen på Helgeland. (Sámi kultureanadat boaresvuovddis. Beazit main lea váldojuvvo bárku Varnvassdalenis Helgelánddas.)

pasvik2.jpg
FOTO | Beahci Báhčaveajis mas lea váldojuvvon bárku. Govva: Rein Midteng/Barktatt furutre i Pasvik. Foto: Rein Midteng.
pasvik.png
FOTO | Olggut bárku lanjahuvvo čoarvedávttiin. Suoma nationálamuseas/Ytterbarken flekkes av med et bein fra reinhornet. Fra Finlands nasjonalmuseum.