Sámediggi doallá stivraseminára Álttás skábmamánu 28. – 29. b. 2013 daid sámi kultur- ja ealáhusásahusaid stivralahtuide ja beaivválaš jođiheddjiide, maidda Sámediggi addá njuolggo doarjaga. Stivrasemináras fokuserejuvvo vuođđogelbbolašvuohta maid lea deaŧalaš máhttit go nammaduvvo stivrraide, beroškeahttá fitnodathámis. Kurssa lágideaddji lea revisorafitnodat PriceWaterhouseCoopers AS ja kurssa jođiheigga Juha Seppola ja Kristin Wangsbro.
Badjel 30 sámi ásahusa ja organisašuvnna beaivválaš jođiheaddji, stivralahtu dahje eará bargit serve seminárii. Semináras leat mielde maiddái Sámedikki politihkkarat ja ráđđelahttu geas lea ovddasvástádus kulturáššiin, várrepresideanta Henrik Olsen.
Henrik Olsen sávai sámi ásahusaide buresboahtima Áltái ja rabai seminára. Sáhkavuorustis muitalii son lagabuidda makkár vuordámušat Sámediggeráđis leat ásahusaide organiserema, aktivitehtaid, fágalaš sisdoalu ja ovddideami ektui. Sámediggeráđđi háliida hukset eanet sámi ásahusaid nu ahte dain ii leat nu guhkes gaska, sihke geográfalaččat ja fágalaččat.
Sámediggeráđi mihttomearrin lea ahte sámi ásahusat galget leat deaŧalaš arenat olbmuide, mas guovddážis leat vásihusat, searvan ja dieđuid gaskkusteapmi. Ásahusaid ovddideami oktavuođas lea deaŧalaš fuomášit ásahusaid aktivitehtaid ja fágalaš sisdoalu. Sámi ásahusat leat deaŧalaš aktevrrat ja ovttasbargooasálaččat sámi dáidda- ja kultureallima ovddideamis, ja maiddái deaŧalaš infrastruktuvra sámi kulturbargiide. Dat galget leat arenan ođđaháhkamii, gaskkusteapmái ja ovddideapmái, gos sámi giella ja kultuvra leat guovddážis, ja stivrejuvvo buriin fágamáhtuin ja nannejuvvojit gievrras organisašuvdnan.
Sámediggái leat deaŧalaš ahte ásahusat oainnusmahttet makkár mihttomearit ja plánat dain leat boahtteáiggi várás. Beassat árvvoštallat plánaid min iežamet váikkuhangaskaomiid ektui, muhto maiddái ahte mis galgá leat buoremus vejolaš vuođđu ákkastallat Norgga eiseválddiide ahtanuššama birra sámi kultursuorggi siskkobealde. Dasto lea min mielas deaŧalaš ahte gielddat ja fylkkagielddat leat mielde ruhtadeamen sámi kulturásahusaid doaimma. Sámediggi oaidná dávjá ahte dat geahččalit beasadit ruhtadeamis. Ásahusat berrejit boahtteáiggis geahčadit maiddái vejolašvuođaid háhkat dietnasiid ieža. Go jearaldat vásihusaid ja máhtu ektui lassána sámi kultuvrii, de berre dat leat vuođđun ásahusaide ieža háhkat dietnasiid.
Ollu sámi ásahusain leat nationála doaimmat. Erenoamážit dáidda ja valáštallanorganisašuvnnain. Ollu ásahusat leat regionála ásahusat, muhto leat liikká čeahpit ollu erenoamáš áššesurggiin. Sámediggi oaidná ahte muhtun ásahusat sáhttet oažžut ođđa doaimmaid boahtteáiggis. Dan birra makkár hástalusat dain leat boahtteáiggi ektui sáhttá ságastallat Sámedikkiin ovttas, ja makkár hástalusat Sámis leat boahtteáigái, go guoská doaimmaide, gaskkusteapmái, ovddasvástádus- ja fágajuhkui, resursaávkkástallamii ja investeremiidda.
Sámediggeráđis lea boahtte jagi áigumuššan ráhkadit ođđa dieđáhusa sámi ásahusaid birra. Dan dieđáhusas áigu Sámediggi fokuseret bajimuš mihttomeriid, eaiggátvuođa, doaibmajuogu, gelbbolašvuođa, ekonomiija, ođđa vistti, kulturviessomálliid, ruhtadanvuođu ja vistti buorideami. Dán bargui áigut searvvahit maiddái sámi ásahusaid.
Sámediggái lea deaŧalaš buoridit gulahallama sámi ásahusaiguin, ja láhčit diliid nu ahte ásahusat ožžot vejolašvuođaid ovddidit iežaset nana fágalaš ásahussan. Stivraseminára lea okta dáin doaibmabijuin gievrras sámi ásahusaid nannemis, gelbbolašvuođa bajideami bokte stivrabarggus. Jagi 2014 Sámedikki bušeahtas signalisere Sámediggeráđđi ahte álggahuvvo sámi ásahusaid ovddidanprográmma, man oktavuođas ásahusat ožžot fálaldaga nannet iežaset gelbbolašvuođa jođiheamis, ekonomiijas, kvalitehtavuogádagain ja prošeaktastivrenvugiin.