Leserinnlegg av sametingsråd Henrik Olsen, 8. oktober 2014.
Norgga dearvvašvuođadoaimmahagaid dikšunfálaldat ii sirre pasieanttaid etnihkalašvuođa dahje giela vuođul. Dat lea okta vuođđoprinsihpain min čálgoservodagas mainna mii áinnas galgat čevllohallat. Dieđusge galgá buot buhcciin guovllus leat vuoigatvuohta oažžut divššu SANAG:is.
Mun vuorjašuvven go lohken artihkkala Ságahis golggotmánu 4. b. 2014 SANAG ođđa organiserema birra, mas bajilčálan lei ”Ny DPS kun for samer” (Ođđa DPS dušše sápmelaččaid várás). Veahkkeráđđealmmái Helge Nicolaisen oaivvilda ahte čoahkkimis Davvi Dearvvašvuođain daddjui ahte plánejuvvon fálaldat Kárášjogas lea dušše sámi álbmoga várás. Dát lea áddejuvvon áibbas endorii ja dan fertet njulget, go artihkkala ovttabeallásaš bajilčállagis boahtá funet ovdan dat ahte Davvin Dearvvašvuohta, direktevrra Lars Vorland bokte, biehttala ahte nu livččii čilgejuvvon Porsáŋggu gildii.
De lea nu ahte jos dikšu galggaš leat buoremus vejolaš buohccái, de lea dan dárbu heivehit gillii ja kultuvrii. Sámi buhcciid ektui lea dát guhkes áiggi leamaš hástalus. Ollu leat muitalusat sámi buhcciid birra mat deaividit dearvvašvuođadoaimmahagain gos eai ádde sámi giela eaige dovdda kultuvrra. Norgga stáhta lea dovddastan kultuvrralaččat heivehuvvon dárbbu earret eará ILO-konvenšuvnna nr 169, Buhcciidvuoigatvuođalága ja Sámelága giellanjuolggadusaid meannudeami bokte.
Dearvvašvuođa- ja fuolahusdepartemeanta lea barggahandokumeanttaid bokte regionála dearvvašvuođaguovlluide addán Davvi Dearvvašvuhtii sierra ovddasvástádusa bálvalusaid fállamis sámi álbmogii. SANAG bargun lea bargat guovllupsykiátralaš doaimmaiguin Gaska-Finnmárkku sisaváldinguovllus ja doaibmat nationála gealboguovddážin psyhkalaš dearvvašvuođa ja gárrenávdnasiid geavaheami ektui sámi álbmoga várás miehtá Norgga. Dát ii mearkkaš dan ahte galgá lágiduvvot sierra fálaldat sámi álbmoga várás SANAG:ii, muhto ahte ásahusas galgá maiddái leat fálaldat sámi álbmoga várás.
Bálvalusfálaldagaid ođđasis organiserema ságastallamis psyhkalaš dearvvašvuođa siskkobealde lea deaŧalaš ahte riekta čilgejuvvo man birra lea sáhka. Mun dieđán ahte bálvalusfálaldaga plánejuvvon rievdadeapmi psyhkalaš dearvvašvuođa ja gárrendivššu siskkobealde, guoská vuosttažettiin bálvalusa geavaheddjiide. Mis buohkain lea ovddasvástádus ahte eat jorbbodahte ja buvttit eahpesihkarvuođa plánejuvvon rievdadusaid ektui. Dan mii fertet dahkat sihke bálvalusa geavaheddjiid dihte ja sin dihte geain lea ovddasvástádus buori bálvalusfálaldaga addimis.