Diehtovuođđu lea dárkkuhuvvon dutkiide, virgeoapmahaččaide, siviilaservviide ja buot áššeberošteaddjiide sihke olbmuide, geaid vuoigatvuođat leat loavkiduvvon.   Diehtovuođđu doallá sisttis ON:id olmmošvuoigatvuohtaorgánaid dahkan mearrádusaid eaŋkalolbmuid váidalusain. Diehtovuođus sáhttá ohcat dieđuid ee. stáhtaid dahje soahpamušaid vuođul. 

Čuovvovaš ON:id olmmošvuoigatvuohtaorgánat vuostáiváldet eaŋkalolbmuid váidalusaid ja daid čovdosat leat fárus diehtovuođus:

- Olmmošvuoigatvuohtakomitea (CCPR)

- Biinnideami vuostásaš komitea (CAT)

- Nissoniid vealaheami vuostásaš komitea (CEDAW)

- Nállevealahankomitea (CERD)

- Ekonomalaš, sosiálalaš ja kultuvrralaš vuoigatvuođaid komitea (CESCR)

- Mánáid vuoigatvuođaid komitea (CRC)

- ON:id dáhtuvuostásaš jávkamiid gieđahalli komitea (CED)

Suomas eaŋkalolbmuid váidalusaid sáhttá bargat olmmošvuoigatvuohtakomiteai, nissoniid vealaheami vuostásaš komiteai, ekonomalaš, sosiálalaš ja kultuvrralaš vuoigatvuođaid gieđahalli komiteai, biinnideami vuostásaš komiteai ja nállevealahankomiteai. Ráđđehusa evttohus mánáid vuoigatvuođaid oktasašsoahpamuša lassibeavdegirjji ratifiseremis lea bárrásiin riikkabeivviid gieđahallamis ( HE 285/2014 vp). Lassibeavdegirjji ratifiseren dagašii vejolažžan eaŋkalolbmuid váidalusaid dahkama jogo eaŋkalolmmožin dahje joavkun mánáid vuoigatvuođaid komiteai. 

Lassidieđut Suoma riikkaidgaskasaš sámiid guoskevaš olmmošvuoigatvuohtageatnegasvuođain  ja olmmošvuoigatvuohtaorgánaid ávžžuhusain  gávdnojit sámedikki ruoktosiidduin.