Hohpolaš ášši guoskkai sámedikki oassálastima Giellagáldu-prošektii.  Suoma sámediggi oaččui guovvamánu beallemuttus váilu dieđuid oktasašbargopartneriin ruhtadanohcamuššii. Sáfá2-prošeakta lei jođus 1.1.2013-30.6.2014, man áigge doaibman Sámi Giellagáldu lei golmma riikka sámedikkiid oktasaš sámegielaid fidno- ja resursaguovddáš. SPR:a stivra mearridii, ahte Suoma sámediggi válmmaštallá ruhtadanohcamuša Giellagáldu joatkkaprošeaktan. Prošeavtta dárkkuhussan lea álggahit Interreg-ruđaiguin prošeavtta Giellagáldu, vuoi  Sámi Giellagáldu doaimma sáhtášii álggahit ođđasit ja man áigge  resursa- ja fidnoguovddáža bissovaš ruhtadeapmi boađášii sihkkarastot. Giellagáldu barggut leat giellagáhtten, giela ovddideapmi, terminologiijabargu, normerenbargu ja nammabálvalus. Prošeavttas barggašedje lullisáme-, juliv-, anáraš-, nuortalaš- ja davvisámegiela bargit. 

Suoma sámediggi lea prošeavttas váldoprošeaktapartner ja prošeaktapartnerat leat Norgga ja Ruoŧa sámedikkit. Prošeavtta bistu lea 34 mánotbaji ja dat lea plánejuvvon álgit 1.8.2015 ja nohkat 31.5.2018. Prošeavttas barggašedje 12 bargi. Suomas barggašedje prošeaktahoavda, prošeaktačálli ja  giellabargit davvisáme-, anáraš- ja nuortalašgielas.  Prošeavtta ollesbušeahtta lea 3 170 927 €, mas Suoma sámedikki oassi lea 238 000 euro (7,5 %). Suoma sámedikki ruhtadanoassi čohkiida vuoigatvuohtaministeriija sámediggái jahkásaččat mieđihan stáhtadoarjagis oktasaš giellaoktasašbargui. Sámedikki  dievasčoahkkima dohkkehan bušeahtta- doaibmaplánas dán jahkái oktan ulbmilin lei ásahuvvon ruhtadeami ohcan Sámi Giellagáldui ja doaimma ovddideapmi bissovažžan.

Sámedikki stivra mearridii  oassálastit Giellagáldu-prošektii ja sádde ruhtadanohcamuša Lappi Lihttui ja Eurohpa guovloovddidanfoandda Interreg Nord prográmmai.

Stivra dohkkehii vástádusa ON:id olmmošvuoigatvuohtaáittardeaddji doaimmahahkii ON:id eamiálbmotjulggaštusa ollašuhttimis. Mearriduvvui, ahte vástádus sáddejuvvo diehtun maiddái SPR:i, ovttaveardásašvuohtaáittardeaddjái ja ee. sierra ministeriijaidda. ON:id olmmošvuoigatvuohtaráđđi lea bivdán loahppaárvalusas 27/13 (Human Rights and indigenous people) ON:id eamiálbmotáššiid áššedovdimekanismma (EMRIP) ON:id olmmošvuoigatvuohtaáittardeaddji (OHCHR) doarjagiin ráhkadit čilgehusa, mas čielggaduvvojit stáhtaid ja eamiálbmogiid oainnut buoremus vugiin ollašuhttit ON:id eamiálbmotjulggaštusa geatnegasvuođaid. EMRIP ovdanbuktá raportta ON:id olmmošvuoigatvuohtaráđi 13 čoahkkimis čakčamánu 30. beaivve 2015.  Sámediggi gieđahalai vástádusas eamiálbmotjulggaštusa ollašuhttima Suomas ja maiddái Eurohpa Uniovnnas. 

 

Sámediggi gávnnahii, ahte stuorámus váttisvuohta eamiálbmotjulggaštusa geatnegasvuođaid ollašuhttimis lea stáhtaid hálo leat čatnaskeahttá julggaštussii doallamiin dan dušše morálalaččat geatnegahttin. Maiddái Suomas tulkojuvvo, ahte eamiálbmotjulggaštus ii geatnegahte Suoma juridihkalaččat. Julggaštus dollo dehálažžan dušše riikkaidgaskasaš eamiálbmotčoahkkimiin.  Stuorámus problema julggaštusa geatnegasvuođaid ollašuhttimis lea dáhtu váilun.  Sámediggi deattuhii, ahte Suomas leat buorit vejolašvuođat ovddidit eamiálbmotjulggaštusa geatnegasvuođaid ollašuhttima, juos riikkabeaivvit dohkkehit sámedikki stivrra evttohusaid sámediggeláhkan ja ILO 169-soahpamuša ratifiserema evttohusaid mielde.  

 

Sámedikki oainnu mielde eamiálbmotjulggaštusa geatnegasvuođaid ollašuhttima galggašii čuovvut jeavddalaččat.  Čuovvun galggašii leat stáhtaid mielde ja čuovvumis galggašii gullat maiddái stáhtas ássi eamiálbmogiid. Stáhtai galggašii sáhttit addit ávžžuhusaid beavttálmahttit julggaštusa ollašuhttima. Vuoi stáhtat ollašuhtašedje eamiálbmotjulggaštusa geatnegasvuođaid, lea vealtameahttun, ahte stáhtaide biddjo riikkaidgaskasaš deaddu ollašuhttit geatnegasvuođaid.  

 

Sámediggi doalašii oalle dehalažžan ahte olmmošvuoigatvuohtaáittardeaddji doaimmahat ja EMRIP dutkkašedje erenomážit Ruošša eamiálbmogiid dili.

Sámedikki oainnu mielde EU:a galgá ovddidit doaimma eamiálbmotvuoigatvuođaid ovddideami várás maiddái sispolitihkas. EU:a galgá systemáhtalaččat deaivvadit ja gullat sihke ráđđádallat sámedikki ja SPR:a áššiin, mat váikkuhit sámiid oažžumii, erenomážit eamiálbmogiid ja sin vuoigatvuođaid guoski mearrádusbargamii friija, dihtui vuođđudeaddji ovdamiehtama. Sámediggi bivdá, ahte EMRIP gidde fuopmášumi EU:a rollai eamiálbmotjulggaštusa ja eamiálbmogiid máilmmikonfereanssa loahppaáššebáhpára geatnegasvuođaid ollašuhttimis. 

 

Sámedikki stivrra čuovvovaš čoahkkin dollo njukčamánu álggus.