Sámi sode-bálvalusaid lágideapmi boahttevuođa guovlluguovdasaš sode-iešstivrenráhkadusas guorahallo semináras Anáris 20.1.2016. Lappi lihtu Sote-Savotta -fidnu, Lappi buohccedikšunbiire (LSHP) ja Davvi-Suoma sosiálasuorggi máhttinguovddáža (Poske) jođihan sode-válmmaštallanproseassas beassat dál geahčadit, maid ođđa vejolašvuođaid boahttevaš sode-ođastus rahpá sámiid bálvalusaid hárrái. Boahttevaš sode-ođastusas lea áidnalunddot dilálašvuohta fuolahit das, ahte sámiid vuoigatvuođat iežasgielat bálvalusaide lágiduvvojit áššáigullevaččat.

Seminára fállá dieđu sode-válmmaštallama sierra oassebeliide ja earáide áššis beroštuvvan olbmuide láhkaásaheami geatnegasvuođain bálvalusaid lágideapmái ja buvttadeapmái laktášettiin sámiid vuođđolágalaš vuoigatvuođaide giela ja kultuvrra bajásdoallamii ja ovddideapmái. Sámi giellaláhka guoská daid gieldaovttastumiid, maid oassin lea okta dahje eanet sámiid ruovttuguovllu gielddat. Dat guoská dálážis ee. LSHP ja dainna lágiin maid boahttevuođa sode-iešstivrenguovllu. Giellaláhka dorvvasta sámiide vuoigatvuođa geavahit iežaset giela, ja mearrida eiseválddiide geatnegasvuođa aktiivvalaččat ja mearrediđolaččat fuolahit dan ollašuvvamis geavatlaččat sihke maid dieđiheamis. Sámedikki logiid jagiid bistán váikkuhanbarggus fuolakeahttá dát áššit eai leat vel buot eiseválddiid ja mearrideaddjiid dieđus. Sámegielat bálvalusat leat ain dušše ráddjejuvvon mearri ja deivvolaččat oažžunláhkai.

Lassin guorahallat konkrehtalaš áššiid, mat gusket sámi bálvalusaid ovddidanbarggu, máhttima ja dieđubuvttadeami ráhkadusaid, sámiid vuhtiiváldima buresveadjinčilgehusain sihke sámeorganisašuvnnaid rola bálvalusbuvttadeamis. Seminára davviriikkalaš guossit Norgga Kárášjogas buktet ovdan dehálaš gažaldagaid rádjaeastagiid elimineremis boahttevuođa bálvalusráhkadusas. Ovttaveardásaš ja lagasvuohtaprinsihpain ollašuhtton bálvalusat gáibidit, ahte lagašguovlluid bálvalusfálaldaga geavaheapmi šaddá álkidabbon dálážis. Seammás berre láhčit buoret vejolašvuođaid gáiddusbálvalusaid buvttadeapmái, vai daid sáhttá fállat birra Suoma ássi sápmelaččaide.

Dilálašvuođa lágidit ovttas Sámediggi, Lappi lihtu Sote-Savotta -fidnu (EAKR), LSHP, Lappi univeristethta SÁRA -fidnu (ESR) ja Poske.