Sámi parlamentáralaš ráđđi  

Sámi parlamentáralaš ráđđi (SPR) lea Suoma, Norgga ja Ruoŧa sámedikkiid gaskasaš parlamentáralaš ovttasbargoorgána. Ruošša sámeorganisašuvnnat oassálastet ovttasbargui dárkojeaddjin SPR:s.  Murmánskka guovllu sámiparlameanta lea ohcan bissovaš lahttovuođa SPR:s. SPR vuođđuduvvui njukčamánu 2. beaivve jagis 2000. Ruoŧa Sámediggi searvvai SPR:i cuoŋománus 2002. Norgga, Ruoŧa ja Suoma sámediggi jođihit SPR 16 mánotbaji áigodagain. Čállingoddin doaibmá dat sámediggi, geas jođihanvástu ain lea. SPR:a doaimma stivrejit jagi 1997 sohppojun ovttasbargosoahpamuš  ja jagi 2003 dohkkehuvvon bargoortnet . Ságajođihanvuorru lea dál Ruoŧa sámedikkis. Jagi 2015 ságajođihanvuorus lea Suoma sámediggi.

SPR logo

  
Suoma sámedikki ovddasteaddjit SPR:s 

Sámedikki čoahkkin vállje ovddasteaddjiid sámi parlamentáralaš ráđđái válgabadjái. SPR ovttasbargosoahpamuša mielde sámedikki politihkalaš njunnošat galget gullat SPR:i. 

Doaibmabajis 2012-2015 ovddasteaddjin leat:

Klemetti Näkkäläjärvi  (várrelahttun  Ulla Magga )

Tiina Sanila-Aikio (várrelahttun Pertti Heikkuri )

Heikki Paltto  (várrelahttun Yrjö Musta ) 

Anne Nuorgam (várrelahttun Ilmari Tapiola )

Rauni Äärelä ( várrelahttun Petra Magga-Vars )

Nihkolas Valkeapää  (várrelahttun Veikko Porsanger )

Pentti Valle (várrelahttun Tauno Haltta )

Sámi parlamentáralaš ráđi stivrras Suoma sámedikki ovddastit Klemetti Näkkäläjärvi ja Tiina Sanila-Aikio. SPR:a ovttasbargosoahpamuša mielde sámedikki polithkalaš njunnosat galget oassálastit lahttun SPR:a stivrra doaimmaide. 

Doaimmat

SPR:a doaimmaid stivre jahkásaččat dievasčoahkkin, mii  ordnejuvvo unnimustá oktii jagis. Čoahkkin dohkkeha SPR doaibmaplána, mii ráhkaduvvo guovtti jahkái hávil. SPR doalai ovddit geardde čoahkkimis Ubmis čakčat 2013.  SPR lea vuođđudan iežas oktavuhtii nuoraidlávdegotti, masa bohtet ovddasteaddjit guđege riikka sámedikki nuoráidráđiin /-lávdegottiin. Nuoraidlávdegoddi čoahkkana SPR dievasčoahkkima oktavuođas. Suoma sámedikki ovddasteaddjin lávdegottis leat nuoraidráđi ságajođiheaddji Nilla Rahko ja lahttu Anne-Máret Labba. SPR lea vuođđudan maiddái beahtoáššiid lávdegotti. Lávdegottis Suoma sámedikki ovddasta II várreságajođiheaddji Heikki Paltto

SPR doaibmaplána lágida SPR stivra, mii čoahkkana sullii 4 geardde jagis. 

SPR doaibman lea ovddidit sámedikki gaskasaš ovttasbarggu sihke gieđahallat áššiid, mat gusket dahje sáhttet guoskat sámiid máŋgga riikkas dahje sámiid álbmogin. SPR ovddasta Suoma, Ruođa ja Norgga sámiid davviriikkain ja riikkaidgaskasaš oktavuođain. 

SPR váldoulbmilat leat davviriikkalaš sámesoahpamuša dohkkeheapmi, SPR doaimma ovddideapmi ja sámiid vuoigatvuođalassajádaga buorideapmi. SPR lea mearridan, ahte sámit ráhkadit oktasaš oaivila SPR:s davviriikkalaš sámesoahpamuša joatkkaráđđádallamiin. Ulbmilin lea ovddidit SPR doaimmaid davviriikkalaš sámesoahpamuša geatnegasvuođaid ektui sihke buoridit  Ruošša sámiid vejolašvuođa oassálastit ovttasbargui. 

 
Sámeparlamentárihkkáriid konfereansa

Sámeparlamentárihkkáriid vuosttas konfereansa lágiduvvui Johkamohkis 24.2.2005. Konferensii oassálaste Norgga, Ruoŧa ja Suoma sámedikkiid sihke Ruošša sámiid ovddasteaddjit. Ovdal konfereanssa guđege riikka sámedikkit dolle iežaset dievasčoahkkima Johkamohkis.  Sámeparlamentárihkkáriid konfereansa lei historjjálaš dáhpáhus. Konfereansa dohkkehii Johkamohki julggáštusa, man mielde oktasaš konfereansa lei historjjálaš mearka sámepolitihkalaš barggus. Konfereansa muittuhii das, ahte sámit leat okta álbmot, man oktilašvuođa riikkaid ráját eai oaččo rihkkut. Julggáštus deattuha earet eará sámiid iešmearridanvuoigatvuođa ja barggu davviriikkalaš sámesoahpamuša áigái oažžuma dihtii. Johkamohkis mearriduvvui, ahte sámeparlamentárihkkáriid oktasaš konfereansa ordnejuvvo golmma jagi gaskkaid. Nubbi sámeparlamentárihkkáriid konfereansa  lágiduvvui Roavvenjárggas 28.10.2008.

Goalmmát sámeparlamentárihkkáriid konfereansa ordnejuvvui Girkonjárggas 10.11.2011. Konferenssa julggáštusas gieđahallet sámiid ovttasbarggu ovddideami, sámiid iešmearridanvuoigatvuođa ollašuvvama sihke ávžžuhit stáhta ratifiseret ILO-169 soahpamuša eamiálbmogiid vuoigatvuođain. Konfereanssa mielde meroštallama das, geaid atnit sápmelažžan, galgá  vuođđuduvvat sámiid iežaset ja oktasaš áddejupmái áššis.

Njealját sámeparlamentárihkkáriid konfereansa lágiduvvui Ubmis 20.2.2014. Konfereanssa fáddán lei sámiid árbevirolaš ássanguovlluid luondduriggodagaid ávkkástallan ja davviriikkalaš sámesoahpamuš. Konferensii oassálaste Norgga, Ruoŧa ja Suoma sámedikkiid lahtut sihke Ruošša sámeservviid ovddasteaddjit. Suoma sámedikkis konferensii oassálaste 16 parlamentárihkkára. 

Sámeparlamentárihkkárat čoahkkanedje Ubmis. Govva: Pia Ruotsala

Ubmi konfereansa dohkkehii julggáštusadavviriikkalaš sámesoahpamušas sihke sámiid árbevirolaš ássanguovlluid luondduriggodagaid ávkkástallama gieđahalli julggáštusa. Suoma sámedikki ovcci lahtu guđđe sierra cealkámuša luondduriggodagaid ávkkástallama sámiid árbevirolaš ássanguovlluid gieđahalli julggáštusa artihkkalii 4. Eará oasil buot Suoma sámedikki ovddasteaddjit dorjo julggáštusa.