Sámenuorat ožžo iežaset váikkuhankanála go sámediggi vuođđudii iežas oktavuhtii nuoraidráđi njukčamánus 2010. Ođđa nuoraidráđđi álggahii doaimmas cuoŋománus 2011. Nuoraid áššiid sámedikki hálddahusas dikšu skábmamánus 2010 barggus álggahan nuoraidčálli Niina Siltala. Jearaimet Niinas logi gažaldaga, maidda son vástida ná:  

1. Gii leat ja gos leat eret?

Lean Niina Siltala (iežas goargu Aikio). Lean eret Avvilis, mu sohka lea eret Idjajávrri guovllus.

2. Maid leat bargan ovdal go du válljejedje nuoraidčállin?

Gárvvásmuvven stuđeantan Avvila logahagas giđđat 2009 ja čakčat vulgen Durdnosii Humanisttalaš ámmátallaskuvlii lohkat servodatdoaimma ja nuoraidbarggu, nu ahte jagi gergen stuđeret ovdal bargui boahtima. Barggu olis livččii oaivil gárvvásmuvvatge maŋimuštá golmma ja bealle jagi geažes.

3. Manin hálidit nuoraidčállin?

Vejolašvuohta bargat sámenuoraiguin iežan ruovttuguovllus geasuhii sakka.

4. Mii nuoraidčálli doaibmagovvii gullá?

Nuoraidčálli doaibmá nuoraidráđi ollesáigásaš čállin, mii oaivvilda ahte válmmaštalan buot nuoraidráđi álgagiid, cealkámušaid ja eará bealiváldimiid, bovden čoahkkái ja válmmaštalan nuoraidráđi čoahkkimiid ja fuolahan das ahte nuoraidráđi mearrádusat šaddet duohtan. Die dat váldobarggut iešalddes leat. Leamašan maiddái veahkkin ordnemin Sámenuoraid dáiddadáhpáhusa ja geahččalan fierpmáiduvvat nuoraidsuorggi eará doaibmiiguin (ee. sámeguovllu ja Lappi gielddaid nuoraiddoaimmaiguin).

5. Makkár lea du dábálaš bargobeaivi?

Boađán bargui iđđes gávcci sulain ja vuosttasin manan čađa šleađgapoastta. Dasto válmmaštalan čoahkkima, divššon geavatlaš áššiid (omd. čoahkkinkáfestallama dahje dáiddadáhpáhusa sáhtuid), doalan smávva ráđđádallama bargoskihpáriin/-skihpáriiguin, vástidan telefovdnii ja čálán šleađgapoastta. Dakkár áibba dábálaš doaimmahatbargu, mii gal boahtá sihkkarit vehá rievdat go nuoraidráđđi álggaha doaimmas albmaláhkai. Sullii oktii mánus oassálasttán Selvä Peli-bargojoavkku čoahkkimii ja sullii oktii guovtti mánus mis lea nuoraidráđi iežas čoahkkin.

6. Mii nuoraidráđđi lea?

Nuoraidráđđi lea okta sámedikki lávdegottiin, masa gullet 5 fásta lahtu ja persovnnalaš várrelahtut sihke 5 áššedovdilahtu. Fásta lahtut ja várrelahtut leat 18-25-jahkásaččat ja áššedovdilahtut 15-17-jahkásaččat. Nuoraidráđi doaibmasuorgái gullet buot sámenuoraide ja sámenuoraid eallindiliide guoski áššit.

7. Mo nuoraidráđđi sáhttá doaimmainisguin ovddidit sámenuoraid sajádaga Suomas?

Nuoraidráđđi sáhttá dahkat álgagiid ja addit cealkámušaid daid áššiin, mat gusket sámenuoraide dahje sámenuoraid eallindiliide. Nuoraidráđđi sáhttá maid ordnet dáhpáhusaid ja oassálastit sierralágan dáhpáhusaide.

8. Mo sámenuoraid sajádat buorránii Suomas nuoraidráđi mielde?

Stuorámus ášši lea sihkkarit dat, ahte dál sámenuorat sáhttet ieža váikkuhit iežaset vuoigatvuođaide ja daid ollašuhttimii. Dasa lassin sámenuorain lea dál kanála, man bokte sii sáhttet addit virggálaš cealkámušaid ja dahkat álgagiid. Nuoraidráđđi dahká vejolažžan maiddái dan, ahte sámenuorat sáhttet leat ollu beaktilabbot fárus sámedikki doaimmas ja mearrádusaid dahkamis nuoraide guoski áššiin.

9. Makkár áššiide áiggot giddet erenomáš fuopmášumi nuoraidčállin?

Geahččalan doaibmat nu, ahte nuoraidráđđi dieđihivččii aktiivvalaččat doaimmastis. In hálidivčče dakkár dili, ahte ráđđi dušše mearrida áššiid birra čoahkkimiin ja eará nuorat eai dieđe oppa dange geat čoahkkimiin čohkkájit, hálakeahttáge áššelisttuin dahje earás. Anáražžan hálidan dieđusge maid giddet fuopmášumi anáraš- ja nuortalašgielat nuoraid gielalaš vuoigatvuođaide.

10. Makkárin oainnát sámenuoraid sajádaga Suomas logi jagi geažes?

Doaivvu miel nuoraidráđđi lea stáđásmahttán sajádagas nu sámenuoraid gaskavuođas go riikkaviidosaččatge dakkár doaibmin, man beallái lea álki jorgalit sámenuoraide guoski áššiin. Sávan ahte logi jagi geažes buot sámenuorain leat ássanbáikkis ja giellajoavkkus fuolakeahttá ovttalágan vejolašvuođat stuđeret giela skuvllas. Sávan maiddái, ahte sámenuorat anášedje ain árvvus iežaset kultuvrra ja dan ahte sii leat sápmelaččat.