Oassebeallečoahkkimis eanemus ságastallamiid ja ráđđádallamiid gáibideaddji áššeollisvuohta guoskkai biodiversitehtasoahpamuša ruhtadeami ja stáhtaid ruhtadanoasi sierra soahpamušinstrumeanttain. Ng. ovddidanriikkaid biodiversitehtadoaibmabijuid ruhtadeapmi ja doarjaga juohkašuvvan lea leamaš hástaleaddji ságastallanfáddá. Oassebeallečoahkkin mearridii doallat fámus jagi 2012 sohppojuvvon ruhtadanmearrádusas ja duppalastit ovddidanriikkaide čujuhuvvon riikkaidgaskasaš luonddu máŋggahámatvuođa ruhtadeami jagi 2015 rádjai. Lassin oassebeliid roahkasmahtte doarjut eaktodáhtolaččat ng. ovddidanriikkaid luonddu máŋggahámatvuođa doarju fidnuid. Oassebeallečoahkkin árvvoštalai, ahte jahkásaččat luonddu máŋggahámatvuođa dorvvasteapmái geavahuvvo máilmmiviidosaččat 1,3 miljárdda dollara (s. 1,07 miljárdda euro). ” Lea čielggas, ahte luonddu máŋggahámatvuođa dorvvasteapmi gáibida lasseruhtadeami ja EU:a ja eará industrialuvvan stáhtaid ekonomalaš doarjaga ovddidanriikkaide. Industrialuvvan riikkain lea maid stuorra ovddasvástádus luonddu máŋggahámatvuođa dorvvasteamis máilmmiviidosaččat.  Jos ovddidanriikkaid luonddu máŋggahámatvuohta ain geahppána, das lea globála váikkuhus máilmmi lundui, ekonomiai, olbmuid dearvvasvuhtii ja dálkkádatnuppástussii.  Eanaspáppa luonddu máŋggahámatvuođa dorvvasteapmi gáibida buohkain doaimmaid”, ságadoalli Klemetti Näkkäläjärvi gávnnaha. 

Ságastallama bohciidahtii maid artihkkal 8(j)-bargojoavkku ruhtadeapmi. Guhkálaš ságastallamiid maŋŋá riikkaidgaskasaš artihkkal 8(j)-bargojoavkku bušeahtta váldojuvvui oassin oppa soahpamuša bušeahta. ” Dát lea hui dehálaš mearrádus. Ovdal buot soahpamušoassebealit eai leat ruhtadan riikkaidgaskasaš 8(j)-bargojoavkku. Artihkkal lea guovddáš oassi biodiversitehtasoahpamuša ja buot stáhtain lea ovddasvástádus eamiálbmogiid árbevirolaš dieđu dorvvasteamis. Mearrádus buktá maid jotkkolašvuođa ja buktá buorebut ovdan riikkaidgaskasaš oktavuođa čatnašumi eamiálbmogiid vuoigatvuođaid dorvvasteapmái”, sámedikki delegáhtat Näkkäläjärvi, Tapiola ja Heikkuri illudit ovttanjálbmái. 

Biodiversitehtasoahpamuša hálddahusčálli Braulio Ferreira de Souza Dias muitaleamen biodiversitehta suodjaleami mearkkašumis. Govva: sámediggi. 

 

 

Čoahkkimis gieđahallojuvvui maid biodiversitehta dilli. Fuolastahtti lea, ahte biodiversitehta gefo ain, erenomážit mearraluondu ja korállaoazit. Čoahkkimis dohkkehuvvojedje guokte ođđa viiddes árktalaš mearraguovllu mearraluondduset dáfus mávssolaš guovlun. Mielde leat juo ovdal nammaduvvon ovcci Ruošša guovločáziid mávssolaš guovllu. ”Mearaid suodjaleapmi erenomážit árktalaš guovllus lea mearkkašahtti ášši, muhto hui hástaleaddji dálkkádatnuppástusa, mearrajieŋa suddama ja riikkaidgaskasaš politihkalaš ja ekonomalaš dili geažil. Árktalaš mearraluonddu dorvvasteapmi lea hui mearrideaddji ášši máŋgga árktalaš eamiálbmogii ja suodjaleami berre ain ovddidit. Dat, mo dát mávssolaš mearraguovllut suodjaluvvojit, báhcá čoavdinláhkai boahttevuođas”, Pertti Heikkuri ja Nilla Tapiola oaidniba. 

Oassebeallečoahkkimis lea ságastallon viidát maid biodiversitehta ja dearvvasvuođa gaskasaš oktavuođas. Afrihkás bohciidan ebola-kriisa lea dahkan ášši hui áigeguovdilin. ”Lea buorre, ahte biodiversitehtasoahpamuša oktavuođas lea giddejuvvon fuopmášupmi dearvvasvuođa ja luonddu gaskasaš oktavuhtii. Eamiálbmogat, mat ellet luonddus, leat vuosttas indikáhtorat muitaleamen luonddu dilis, dasgo luondduroasut nugo dálkkádatnuppástus čuhcet eanemus aiddo daidda, ja  álbmogiid buresveadjin lea čatnagasas luonddu máŋggahámatvuhtii ja buhtisvuhtii”, Klemetti Näkkäläjärvi deattuha.  

COP 12-čoahkkima váldotemá lei biodiversitehta ja suvdilis ovdáneapmi. Stuorra hástalussan lea, mo biodiversitehta suodjaleapmi váldojuvvo oassin ON:a suvdilis ovdáneami ja geafivuođa geahpedeami ulbmiliid.

Suopma lágidii guokte dáhpáhusa oassebeallečoahkkima oktavuođas, main bohte ovdan maid eamiálbmogiid vuoigatvuođat. Vuosttas dáhpáhus gieđahalai Eurohpa Ruoná avádaga oktasašbarggu ja birassuodjaleami mearkkašumi ráfis. Ruoná avádat johtá Eurohpa čađa Jiekŋamearas Gaskamerrii. Oppa Suoma nuortarádjá gullá Ruoná avádahkii ja sámediggi oassálastá maid Ruoná avádaga oktasašbargui. Dáhpáhusa ságadoallin lei riikkabeaialmmái Pekka Haavisto.

Riikkabeaialmmái Pekka Haavisto ja sámedikki ságadoalli Klemetti Näkkäläjärvi. Govva: Sámediggi. 

 

 

” Oassebeallečoahkkin lea dehálaš dáhpáhus, dasgo eamiálbmogiin lea duođalaš vejolašvuohta váikkuhit. Dasge lea iežas váikkuhus, ahte sámit oidnojit čoahkkinbáikkiin. Lassin čoahkkimat addet vejolašvuođa fierpmáiduvvat ja jurdagiid sáhttá lonuhit viidásabbotge luonddusuodjaleamis ja buohkaide oktasaš luonddu dilis sihke eamiálbmogiid ja sámiid vuoigatvuođain”, Nilla Tapiola ja Pertti Heikkuri deattuheaba. 

  

Meksiko birasministtar Juan José Guerra Abud. Govva: sámediggi

 

 

Čuovvovaš biodiversitehtasoahpamuša oassebeallečoahkkin COP 13 mearriduvvui ordnejuvvot Meksikos Los Cabosa gávpogis skábmamánus  2016. Meksiko vuovdala čalbmáičuohcci vugiin čuovvovaš COP 13 –oassebeallečoahkkima. ”Meksiko hálida lágidit čuovvovaš oassebeallečoahkkima, dasgo Meksiko luonddu máŋggahámatvuohta lea hui rikkis. Meksiko lea čatnasan suvdilis ovdáneapmái ja biodiversitehta suodjaleapmái. Dálkkádatnuppástusa caggan ja biodiversitehta dili fuotnáneapmi leat áššit, maid galgá dikšut dalán. Biodiversitehta stuorámus áitta lea geafivuohta,”  ministtar Abud muitalii dieđihandilálašvuođas 15.10.2014 Meksiko birassuodjalanulbmiliin.  

Čoahkkima buot mearrádusat gávdnojit biodiversitehtasoahpamuša siidduin   giela olgguldas hámi dárkkisteami maŋŋá.