Čoavjebávččas una mánážiin - maid ieš sáhttá dahkat?
Magsjuka hos barn - vad kan man göra själv?

  • Mánná dárbbaha golgosa. Muhtumin lea álkimus addit juhkosa deadjabasttiin ja addit una meriid dávjá.

Váivvit bohtet jođánit

Go mánáin lea čoavjebávččas lea dábálaš ahte sii vuovssadit ja sis lea lužohat. Sis sáhttá maid leahkit čoavjebávččas ja feber. Čoavjebávččas vuolgá dábálepmosit infekšuvnnas man virus lea dagahan. Una mánážiin dárkkuhuvvo dan deavsttas mánáid viđa -guđa jagi rádjái.

Váivvit lávejit álgit moadde beaivvi maŋŋel go lea njommon mánnái ja bohtet jođánit. Dávjá máŋgasat veagas dehe ovdaskuvllas skihppájit. Dábálaččat infekšuvdna manná badjel moatti beaivvis. Vuovssadeamit lávejit heaitit jándora siste, muhto luhčadávddat sáhttet bistit vahku.

Mánát leat hearkkibut golggosmassimiidda

Olmmoš massá golgosa ja sálttiid vuovssademiid ja luhčadávdda bokte. Una mánážat leat olu hearkkibut golggosmassimiidda go ráves olbmot. Jus una mánás massá eanet golgosa go dat oažžu sisa sáhttá dat jođánit hedjonit. Alla feber dagaha ahte mánná massá vel eanet golgosa. Danin lea dehálaš addit juhkosa dakkaviđe infekšuvnna álggu rájes. Unnimus mánát leat erenomáš hearkkit golggosmassimii.

Jus máná njamahit dehe bibmet bohttaliin

Jus máná njamahit galgá joatkit dainna. Galgá njamahit dávjjibut go dábálaččat. Vaikko máná vuovssadeapmi joatkašuvvá galgá joatkit njamahit máná dávjá. Seamma guoská máná gean bibmojuvvo bohttaliin. Jus mánná ii hálit njammat sáhttá geahččalit bohčit dehe pumpet mielkki ja gaccahit basttiin. Mielkki sáhttá bohčit gieđain dehe pumppuin. Vuogas pumpo gávdno oastit apotehkas.

Jus mánná luhču ollu ii leat nuogis ahte mánná oažžu raddemielkki, mánná dárbbaha dalle maid oažžut golggosbuhttehusa.

Golggosbuhttehus

Jus mánná vuovssada ollu golggosbuhttehus lea buoremus. Golggosbuhttehusa mánáide gávdná oastit apotehkas. Daningo golgosis lea sálti máhccá golggosdássedeaddu gorudis bures.

Jus mánná vuovssada ollu dárbbaha addit sullii guokte deadjabastte golgosa juohke viđa minuhtas. Jándoris dárbbahuvvo golggus eanet go jáhkkáge, ovdamearkka dihte jahkásaš dárbbaha badjelaš littara.

Muhtumin soaitá mánná álkibut oažžut alccesat eará juhkosa. Dalle ferte geahččalit dainna vuorustis, daningo lea deháleappo ahte mánná oažžu alccesis golgosa obanassii. Galgá goit vealtit ila njálgga juhkosiid, dego ovdamearkka dihte limonáda ja sávtta, daningo ila olu sohkar dagaha eanet luhčadávdda. Ale atte gehpesjuhkosiidge daningo dain ii leat sohkar obanassiige.

Go vuovssadeamit leat meaddel muhto luhčadávddat ain bistet

Lea dábálaš ahte vuovssadeamit heitet álggos dan sajis go luhčadávddat bistet veháš vel. Jus mánás lea luhčadávda ja jus mánná njamahuvvo jotkojuvvo njamaheapmi dego ovdal. Jus mánná ii njamahuvvo, sáhttá addit eadnemielkebuhttehusa, rise- dehe majsejuvcca váldimiin vuhtii máná agi. Álggat addimiin una meriid gearddiinis vai oainnát bissugo biebmu siste.

Go mánná háliida álgit borrat lea buorre addit dábálaš biepmu masa seaguha liige vuoja. Jus háliida geahččalit juoidá mii bisseha dalle sáhttá addit rušpejuvcca, mii lea dahkkon rušpenjuvdosis ja čázi badjel guđa mánnosaš mánnái. Jurddaš ahte heđen dagaha dipma baikka ja váddásit luhčadávddas ferte vealtit dievasgordnejuvcca. Vuordde fiberrikkis borramušgálvvuin dasságo mánná lea ollásit dearvvas.

Jus vuovssadeamit bohtet ruovttoluotta

Jus vuovssadeamit bohtet ođđasit, álggat fas addit golggosbuhttehusa, muhto leage seamma áigge dárkil jus mánná álgá šaddat šliettas dehe váikkuhuvvon.

Mot sáhttá eastit njoammuma?

Daningo čoavjedávda lea bahá njoammut lea buorre jus mánná ja buot veagas basset gieđaid golgi sáibbuin ovdal borrama ja hivssegis mannama maŋŋel ja ahte buohkain lea iežas sihkaldat dehe gevtet oktiigeavtinsihkaldaga. Hivssega sáhttá maid sihkut dávjá.

Jus mánás lea raksa lea buorre bidjat gevton ravssa plástabussii ovdalgo šlivge rihpadutnorii. Ráidne dikšunbeavddi geavtima maŋŋel ja basa gieđaid ortnegiid ravssamolsuma maŋŋel.

Mánná galgá leahkit ruovttus go vuovssada dehe go das lea luhčadávda. Jus mánná vázzá ovdaskuvlla dehe bearašbeaiveruovttu sáhttá dat mannat dohko go ii leat vuovssadan dehe das ii leat leamaš luhčadávda guovtti jándorii.

Soaitá dárbbahit váldit oktavuođa divššuin

Galgá ohcat dikšui dearvvasvuođaguovddážii dehe fáhkkavuostáváldimii dakkaviđe jus mánás leat dávjjit luhčadávddat ja vuovssadeamit ja čájeha mearkkaid golggosvánis, lea čielgasit váiban iige beroš birrasis, cissa unnán dehe hárvuid iige nagot stoahkat. Galgá maid ohcat dikšui dakkaviđe jus mánás vuovssademiid ja luhčadávdda lassin lea alla feber dehe hirbmat čoavjebávččas, dehe lužohagas lea seahkalaga varra ja šliivi.

Galgá riŋget buohccedikšorávahahkii dehe váldit oktavuođa dearvvasvuođaguovddážiin jus mánná ii leat šaddan buoret jándoris, dehe mánná čoavjedávdda maŋŋel lea virkui muhto lea leamaš dipma čoavji guhkit go guokte vahku.

Jus vuollái guđamánnosaš mánná vuovssada ja sus leat luhčadávddat galgá álot váldit oktavuođa buohccedikšorávahagain dehe dearvvasvuođaguovddážiin.

Jus mánná lea ožžon luhčadávdda olgoriikkareaissu oktavuođas galgá váldit oktavuođa dearvvasvuođaguovddážiin dehe mánáiddoavttervuostáváldimiin.

Publicerad:
2013-11-07
Redaktör:


Redaktevra: 

Jenny Magnusson Österberg, 1177 Vårdguiden

Granskare:

Dárkkisteaddji: Leif Ekholm, mánáiddoavttir, Barnhälsovården, Örebro

Illustratör:

Devdnejeaddji: Lotta Persson, devdnejeaddji, Göteborg