Pedagogalaš prošeavtta birra

Prošeakta Interaktiivalaš sámegieloahppu Interneahtas lea vuođđuduvvon Oahpa-prográmmaide – giellaoahppanprográmmat Interneahtas. Prográmmat šaddet dehálaš oassin sámegieloahpus, omd. Universitehta sámegiella vierisgiellan-kurssain. Boađus leat fleksibalaš kurssat maiguin lea vejolaš bargat sámegielain okto gáiddusoahppun dahje bargat earáiguin ovttas, omd giellaguovddážiid kurssain. Prošeavtta lea Norgesuniversitetet dorjon.

Giellatekno, Romssa Universitehta Sámi giellateknologalaš guovddáš, lea ráhkadan prográmmaid maiguin sáhttá nannet sátnevuorkká, hárjehallat grammatihka ja gulahalangálggaid davvisámegielas. Dál bargat viidáseappot dainna go .... dan fleks.... oahpppofálaldahkii sámegielas, mas oassi oahpus sáhttá váldit oktolohkamin Interneahtas. Go hukset vidáseappot Oahpa-programmaide ja maiddái ráhkadit ođđa fukšuvnnaid, de studeanttat ožžot pedagogalaččat ja teknologalaččat bures heivehuvvon flek... oahppofálgaldaga.

Davvisámegiella geavahuvvo golmma riikkas, ja vuoruhuvvot ahte Oahpa sáhttá geavahuvvot maid Norgga olggobealde. Sihkkarastin pedagogalaš kvaliteahta de ovttasbargat guvttiin Suoma universitehtain, mat leat mielde hábmeme ja maiddái geahčaladdame min oppl..... Suomabeal studeanttat ožžot sierra oahppanbálgáid.

Ođđa utviklin Oahpas leat:

1. Sátnevuorkká viiddideapmi, e.e. suoma universitehtaid oahpponeavvuide heiveheapmi
2. Frásaid lasiheapmi Leksa-prográmmii
3. Máŋgga lágan pronomeniid lasiheapmi Morfa-S- ja Morfa-C-prográmmaide
4. Eanet vearbasojahallan Morfa-S ja Morfa-C-prográmmaide
5. Ođđa Vasta-prográmmaid variánttaid ráhkadeapmi, omd. Vasta-S mas studentii addojuvvojit lemmaid maid son galgá geavahit vástadusas
6. Sahka-prográmmii ođđa ságastallamiid lasiheami. Ságastallamat galget leat čadnon kurssaid sisdollui
7. Dáid prográmmaid máhcahus studentii buorideapmi
8. Lage innlogging for studenter og lærere, noe som bl.a. gir bedre logging av bruk
9. Lage læringsstier for flere universitetskurs med dyplinking til øvelser i Oahpa
10. Lage verktøykasse for viderekomne studenter med bl.a. dependensordbok
11. Lage program for generering av grammatikkoppgaver fra autentiske tekster på internett.

Mii áigut čuovvulit mo studeanttat geavahit prográmmaid. Dát lea ávkkálaš, sihke buoridan dihte min reaidduid, muhto dainna sáhttit maid oažžut máhtu pedagogalaš geavaheamis IKT:s.

Dát barget dainna:

• Lene Antonsen, lingvista/pedagoga (prošeaktjođiheaddji)
• Berit Anne Bals Baal, lingvista/pedagoga ja sus lea váldoovddasvástadus oahppanbálgáid ovddas
• Bjørn Hatteng, oahppanbálgáid grafalaš hábmejeaddji
• Trond Trosterud, lingvist
• Ryan Johnson, programmerer Oahpa
• Ciprian Gerstenberger, programmerer Oahpa
• Heli Uibo, programmerer Oahpa
• Oulun yliopisto: Irja Seurajärvi-Kari

Prošeavtta lei ruhtadan Norgga Sámediggi (405.000 ru) ja Romssa universitehta Humanisttalaš fakultehta. Bargu álggahuvvui 2007 geasi ja lei válmmaš jagi ođđajagimánus 2009.

Prošeavttas leat guokte váldoulbmila:

1. Ráhkadit prográmmaid vai studeanttat ja oahppit sáhttet interaktiivalaččat hárjehallat gulahallangálggaid sámegielas.
2. Ráhkadit interaktiivalaš spealuid sámegillii.

Min mielas lea lunddolaš prošektii čatnat maid eará heivvolaš resurssaid maid Romssa universitehta Giellatekno lea ráhkadan. Dan dihte leat ráhkadeamen OAHPA!-portála.

Prošeavtta váimmus lea atnit automáhtalaš cealkkaanalysa ja sániid sojaheami go ráhkada prográmma mii ovttas geavaheddjiin ráhkada lunddolaš dialogaid juohkebeaivválaš fáttáid birra. Prográmma šaddá dehálaš lasáhus ohppiide ja studeanttaide geat oahpahallet sámegiela, muhto maid váhnemiidda ja earáide geat juo máhttet binnáš sámi, muhte eai dovdda ahte sii máhttet doarvái. Sii besset hárjehallat atnit sámegiela, ja ožžot seammás bagadeami. Prográmma galgá leat interneahtas ja leat nuvttá buot berošteddjiide, ležžetgo skuvlaoahppit vai eai.

Prográmmaid vuđđui gullet maid leksikonat main leat su. 100.000 sáni, daid gaskkas su 40.000 nama. Nammaleksikonat dahket vejolažžan ráhkadit bargobihtáid maid bokte geavaheaddji sáhttá oahppat eanet namaid ja maid hárjehallat sojahit daid.

Mii ráhkadit interaktiivalaš spealuid sámegillii nu ahte heivehit davvisámi cealkagiid ja integrere daid VISL Visual Interactive Syntax Learning-prográmmaide. Spealuiguin olmmoš hárjehallá dovdat sátneluohkáid ja čoavdit cealkagiid. VISL ráhkaduvvui álgoálggus dánska studeanttaid várás, muhto lea dán áigge geavahusas vuođđo- ja joatkkaskuvllain sihke Dánmárkkus ja Norggas.

Ulbmiljoavkun leat studeanttat ja oahppit, muhte maid olbmot siiddas. Interneahtta lea dábálaš eanaš siiddain, ja dáinna sáhttet maid váhnemat, iehčanassii dahje ovttas mánáiguin, hárjehallat sámegiela spealuid bokte dahje go čáhttejit prográmmain. Geavaheaddji vállje fáttá, prográmma ráhkada jearaldagaid maidda son galgá vástidit. Prográmma árvvoštallá vearbasojahusa ja kasusgeavaheami ja muitala geavaheaddjái maid son lea bargan vearrut. Prográmma sáhttá maid áddestaddat albma gulahallama danne go vástádus muhtun muddui váikkuha čuovvovaš jearaldahkii. Jus geavaheaddji omd. vástida ahte sus lea beana, de son sáhttá oažžut jearaldagaid beatnaga birra.

Romssa universitehta sámi giellateknologiijabargojoavku leat jagi 2000 rájes ráhkadan analyserenprográmmaid ee. davvisámegillii, prográmmaid maiguin sáhttá analyseret ja ráhkadit sátnehámiid davvisámegiel teavsttas ja sirret homonyma sátnehámiid syntávssalaš oktavuođaid mielde.

Prošeaktabargit leat: