#http://web.archive.org/web/20141012063917/http://klemetti.blogspot.fi/2012_11_11_archive.html

SUNNUNTAI 11. MARRASKUUTA 2012

Meahccái manai fas – Kärnä dulkome Ilo 111 –soahpamuša

Eanodaga suohkanhoavda Mikko Kärnä lea fas movttiidan dieđihastališgoahtit oainnuinis. Árabut dán čavčča son dieđihasttalii biodiversiteahttasoahpamušas ja mot soahpamuš galggalii su oainnu mielde dulkojuvvot. Dieđáhus manai binnánaš meahccái ja su dulkon lei riikkaidgaskasaš vuoigatvuođa vuostásaš. Dađi bahábut Kärnä ii leat lihkostuvvan dađi buorebut ođđaseamos dieđáhusastisge. Kärnä gáibidii, ahte Meahcceráđđehus, Näkkela bálges ja Suopma galget doahttalit ILO 111-soahpamuša. Kärnä lei movttiidan dieđihit áššis čielgasit vuoigatvuohtaministtar Henrikssona guossástallama dihte ja son joatká dieđáhusastis ain Akwé: Kon –rávvagiid ja Meahcceráđđehusas cuiggodeami. Lea gal oba buorre, ahte suohkanhoavda lea movttáskan riikkaidgaskasaš vuoigatvuođas ja lea oahpásnuvvan juobe ovtta Suoma ratifiseren soahpamuššii. Dasa dat positiivvalaš áššit nohketnai.

Ilo 111 –soahpamuš jagi 1958 gieđahallá vealahangielddu bargomárkaniin ja ámmátbargama olis. Vealahangieldu gieđahallojuvvo maid Suoma ratifiseren siviila- ja politihkalaš vuoigatvuođaid oktasašsoahpamušas, Eurohpá olmmošriektesoahpamušas, ON:a nállevealaheami vuostásaš oktasašsoahpamušas ja Eurohpá Uniovnna ovttaveardásašvuohtadirektiivvas. Dát buot geatnegasvuođat lea váldojuvvon Suoma lágaid oassin, dego vuođđoláhkii, ovttaveardásašvuohtaláhkii ja sierralágaide, mat stivrejit bargoeallima. Vuođđoláhka (§ 17, § 22) go ovttaveardásašvuohtaláhkage (§ 7) dahket vejolažžan positiivvalaš sierrameannudeami duođalaš dásseárvvu joksama várás. Riikkaidgaskasaš soahpamušat leat dakko bakte miellagiddevaččat, ahte dain ii sáhte luvvet dušše ovtta artikla, muhto dat fertejit dulkojuvvot ovttas buot artiklaiguin, eará riikkaidgaskasaš geatnegasvuođaiguin ja sisriikkalaš lágaiguin, maidda riikkaidgaskasaš geatnegasvuođat leat implementerejuvvon dehege olláhuhttojuvvon.

Positiivvalaš sierrameannudeapmi lea iešalddes maiddái ILO 111-soahpamuša okta geatnegahttin ášši. Soahpamuša artikla 5 mielde earenoamáš suodjalan- ja veahkehandoaibmabijut, maiddá galgá riepmat ILO soahpamušaid dehe ávžžuhusaid geažil, eai galgga adnojuvvot vealaheapmin – dán lei Kärnäge dieđáhusastis fuobmán. Dasa lassin seamma artiklas namalassii mearriduvvo, ahte vealaheapmin eai adnojuvvo dakkár sierradoaibmabijut, mat leat dárbbatlaččat dakkár olbmuid dárbbuid dorvvasteami várás, geat dárbbahit earenoamáš veahki dehe doarjaga omd. kultuvrralaš sajádagas vuođul. Sáhtán leat hui ovttaoaivilis Kärnäin das, ahte ILO 111-soahpamuš galgá gudnejahttojuvvot (vaikko dat gal juo gudnejahttojuvvo daningo dat lea min álbmotlaš lágaid oassin), vaikko Kärnä leanai dulkon soahpamuša ollásit vearrut.

Kärnä mielas meahcceláhka ja várra maid Meahcceráđđehuslága § 4, mas mearriduvvo sámi kultuvrra suojis, livččiiga Ilo 111 –soahpamuša vuostásaččat, daningo dat bidjába ealáhusbargiid sierraárvosaš sajádahkii ja earenoamážit vealahivččiiga turismafitnodatolbmuid. Ilo 111 –soahpamuš go fal ii ane sierra ealáhusaid sierralágán meannudeami vealaheapmin, vealaheapmi lea gildojuvvon náli, oskkoldaga dehe sohkabeali vuođul. Summa summarum: Kärnä manai fas meahccái iežas dulkomiin.

Kärnä váldá maid beali Näkkela bálgesa juohkimii. Ášši ii Kärnäge mielde gula suohkanii, muhto son ii máša leat kommenterekeahttá ášši. Su oainnu mielde suohkan vuostálastá bálgesa rádjeáiddi huksema, daningo dat livččii várra Ilo 111-soahpamuša rihkkun. Rádjeáidihan ii easttále geange bargamis ámmáhisttis iige eandalii uhkidivčče geange ámmáhis bargama. Näkkela bálgesa juohkin nuppegežiid doarjjulii Suoma riikkaidgaskasaš olmmošriektegeatnegasvuođaid olláhuvvama ja buoridivččii sámi boazodoalu sajádaga.

Kärnä váruhii muhtin beaivve Lapin Kansa –aviissas, ahte ruvkeáššiin lea jođus olu disinformašuvdna ja son váruhalai dan viiddideamis. Oktenai gávdno ášši, mas ledne Kärnäin ovtta miela – boasttodieđut ruvkeáššiin viiddiduvvojit duođaidge eatnat, omd. Giehtaruohttasa málbmaohcanfidnuid buohta. Lean ilolaš, ahte Kärnä atná dehálažžan rievttes dieđu juohkima. Dađi bahábut son ii maŋimus áiggiid leat iežas dieđahusain dán ulbmilis riekta lihkostuvvan. Riikkaidgaskasaš soahpamušaid boastto dulkoma lassin Kärnä čuoččuha, ahte sámediggi livččii gáibidan Näkkela bálgesa juohkima. Sámediggi ii leat gáibidan bálgesa juohkima, muhto dat lea bálgesa siskkáldas ášši. Persovnnalaččat doarjjun hui liggosit bálgesa juohkima ja sámediggi addá áššis sihkkarit cealkámušas, jos bálges dan sámedikkis bivdá.

Sámedikki ovddasteaddjit mannet muhtimin logaldeame sierra eiseváldiide sápmelaččaid vuoigatvuođain ja daid gaskavuođas riikkaidgaskasaš olmmošriektesoahpamušaide. Daningo Eanodaga suohkanhoavda lea čájehan stuora beroštumi riikkaidgaskasaš soahpamušaide, de sámediggi fállá suohkanii logaldanbálvalusaid mávssuin sámiid vuoigatvuođain, álbmotlaš sámiide guoskevaš lágain ja riikkaidgaskasaš soahpamušain. Maiddái suohkaniid barggut ja suohkanláhka sáhtále dán oktavuođas gieđahallojuvvot. Dát unnidivččii disinformašuvnna meari.

Mun in gal gáđaš Eanodaga suohkana sápmelaš suohkanpolitihkkariid boahttevaš bargogieddi. Lean duođaid ilus, ahte ná máŋggas sápmelaččain besse suohkanválggain čađa – muhto bargomearri dis gal lea olu. Sávan didjiide veadjima ja movtta bealuštit sápmelaččaid vuoigatvuođaid suohkanis, earenoamážit dan hásttuheaddji eiseváldibirrasis.

Vuottesjávrres 11.11.12

Juvvá lemet