KESKIVIIKKO 27. LOKAKUUTA 2010

Vahku ságat
Lean máhccan čakčaluomus bargohoahpuide. Ovdal luomu oassálasten suvdilis gárganeami doaibmagotti čoakkámii. Čoakkáma fáddán ledje báikkálaš ovdamearkkat suvdilis gárganeami ovddideami várás. Bukten čoakkámis ovdan, ahte suvdilis gárganeami prinsihpat galggale buorebut váldojuvvot vuhtii ollislaččat guovlluidgárgeheami oassin. Bukten ovdan, ahte sámiid ruovttuguovllu suohkaniid geahččanguovllus sámiid ruovttuguovlu adnojuvvon lulliluopmostalliid áhpásnuvvangeavahusa researvan, daningo dat buktá ruđa guvlui. Lávvaráhkadeamis suvdilis gárganeami prinsihpat sámiid ruovttuguovllus dávjá vajálduvvet ja unna ekologalaš juolgeluottaža dahkki EU:a áidna álgoálbmoga oasálaččaid vejolašvuođat návddašit vuođđolága rivttiineaset álgoálbmogin báhcet lávvaráhkadeamis vuhtii válddekeahttá. Válden ovdan váilevaš suvdilis gárganeami geahččanguovllu vuhtii váldima ee. Anárjávrre oasseoppalašlávas ja Gilbbešjávri 2020-gárgehanfidnus.

Sámediggi lágida lávvordaga 30.10. diibmu 13 rájes gullandilálašvuođa Gilbbešjávri 2020-gárgehanfidnus. Gullandilálašvuođa dárkkuhussan lea oažžut guovllu sápmelaččaid oainnuid sámedikki cealkámuša vuođđun. Dán vuoru Gilbbešjávri 2020-gárgehanfidnus plánejuvvo ee. árktalaš fearánpárkka ráhkadeapmi Čoalmmevárrái, girdiseaivunsaji ráhkadeapmi Gilbbešjávrre gillái, ”luonddu seasti” hissa huksen Sáná nala, Jiekŋameara ruovderáŧi huksen ja ođđa luottaid dahkan Natura-viidodahkii. Gilbbešjávrre 2020-prošeakta lea ruhtaduvvon EU-ruđain ja ohcamuša okta ággan lea leamaš sámi kultuvrra vuhtii váldin. Sámi kultuvrra ovdamuniid mielde ii leat sihkkarit gávdnat saji árktalaš fearanpárkii uhkivuloš luonddutiippaid guovllus ja boazodoalloguovllus, humakeahttáge oba ruovderáŧi huksemis boazodoalu guohtoneatnamiid čađa. Gullat guovllu sápmelaččaid ovdal loahpalaš beali hábmema. Fidnu stivrenjoavku čoahkkana 9.11., gosa buktit áššis sámedikki čálalaš cealkámuša.

Ovdal luomu ledje maid sámediggelága 9 § ráđđádallamat meahccejohtaluslága oasseođastusas birasministeriijas. Sámediggi attii iežas evttohusa meahccejohtaluslága ođasteamis, mii vuođđuduvai sámedikki stivrra dohkkehan cealkámuššii áššis. Váldogáibádussan lei, ahte láhkii váldojuvvolii máinnašupmi das, ahte meahccejohtolagat ja meahccejohtalusdoaibma ii oaččo dagahit unnanačča eanet áru sámi kultuvrii. Sávvat, ahte evttohus manna čađa, daningo dat čuovvu mearrádusaid, mat leat váldon ođasnuhtti čáhceláhkii.

Sámediggi attii cealkámuša álbmotlaš vuovdeprográmma 2015 (KMO2015) ođasnuhttimis. Evttoheimmet dárkilmahttojumiid sámi kultuvrra vuhtii váldimis ja kulturárbbi inventerema joatkimii vuovdeekonomiijaviidodagas. Evttoheimmet maid, ahte prográmmas biddjon ulbmil ráhkadit kulturárbeprográmma vuovdeekonomiijaviidodahkii galggalii ráhkaduvvot sámiid ruovttuguvlui ovttas sámedikkiin. 

Boahtte vahku lea sámi parlamentáralaš ráđi stivrra čoakkán. Oažžut čoakkáma guossin veahádatáittardeaddji ja ON:a álgoálbmogiid bissovaš foruma boahttevaš ovddasteaddji Eva Biaudeta. Ságastallat Spr:a stivrra čoakkámis ee. sámi parlamentáralaš ráđi ja ON:a álgoálbmogiid bissovaš foruma ovttasbarggus.


Vuottesjávrres 27.10.2010

Juvvá Lemet