Čoakkándearvvuođagat

Mannan vahku mánnodaga jotkkiimet ovddit bearjadaga álgán sámedikki stivrra čoakkáma telefunčoakkámin. Stivrra čoakkámis evttoheimmet lahtu ja várrelahtu veahádatáššiid ráđđádallangoddái. Veahádatáittardeaddjis ja vealahanlávdegottis addojun láhkarievdadusa geažil sámediggi oažžu vuosttaš geardde ovddasteaddjis veahádatáššiid ráđđádallangoddái. Ráđđádallangoddi doaibmá veahádatáittardeaddji veahkkin etnihkalaš vealaheamis eastin-, čuovvun- ja bearráigeahččoáššiin dego maid sierra eiseválddiid ovttasbarggu ovddideamis.

Stivra gieđahalai maid sámi ealáhusdoaimma koordinerejeaddjefidnu. Sámediggi mearridii, ahte jagi 2009 álggahuvvo sámi ealáhusdoaimma ovddidanfidnu. Bargui bálkáhuvvo okta sámi ealáhuskoordináhtor ja fidnu ruhtaduvvo BE-guovddáža bakte kanaliserejuvvon EU-ruhtadeami, sámi ruovttuguovllu suohkaniid ruhtadeami ja sámedikki iežasruhtadeami mielde. Barggu ulbmilin lea ovddidit sámi ealáhusdoaimma ja daid doaibmaeavttuid. Fidnui sávvat joatkkaruhtadeami dađi lági mielde, ahte ealáhuskoordináhtora virgi sáhtálii rievdaduvvot bissovažžan. Virggi bissovaš ruhtadeapmi livččii duođaid mávssolaš. Dálá áigge sámedikkis ii bargga oktage virgeolmmoš, gii sáhtálii vuojulduvvat dušše ealáhusdoaimma ovddideapmái. Ealáhusdoaimma ovddideapmi lea dahkkon eará virgebargguid olis ja prošeavttaiguin.

Stivra attii čoakkámisttis cealkámuša stáhtaráđi evttohusas huksenárbevieru suddjemis. Mii gáibideimmet, ahte huksensuodjaleami hálddašeapmi ja ruhtadeapmi galgá sirdojuvvot sámediggái. Stivra attii maid cealkámuša meavrresgárresymbolaid anus. Fáddá lea bures beassan oidnosii, nu ahte in dárbbat dan kommenteret dađi eanet blogistan. Cealkámuš gávdno sámedikki ruovttusiidduin dokumeanttat-oasis ollislažžan.

Mannan vahku oassálasten Dálkediehtaga instituhtas ordnejuvvon seminárii Helssegis. Seminára lea polárajagidáhpáhusaid oassi. Seminára lea SAONa (Sustaining Arctic Observing Networks) lágidan bargobádji. Dollen semináras rahpansáhkavuoru, man sáhttá gávdnat sámedikki ruovttusiidduin ságat-gaskabláđis.

Dán vahku prográmmas lea vuovdesertifiserenbargojoavkku davvi bargojoavkku telefunčoakkán. Sámediggi oassálastá vuovdesertifiserenvuogádaga (FFCS) standárddaid dárkkistanbargui. Áššis gávdno lassidiehtu čujuhusas: http://www.pefc.fi/pages/suomi/standarditarkistus-2008-2009.ph FFCS:a gáibádusat ja njuolggadusat leat čohkkejuvvon standárdaidda. Standárddat stivrejit vuvddiid dikšuma ja anu. Sámediggi lea addán 26.5.08 cealkámuša vuovdesertifiserenkritera nummáris 27, mii guoská sámiid ruovttuguovllu. Cealkámuš gávdno sámedikki ruovttusiidduid cealkámušat-gaskabláđis.

Duorastaga mus lea oba Vuovdesertifiserenbargojoavkku čoakkán Helssegis. Bearjadaga oassálasttán biodiversiteahttabargojoavkku čoakkámii, mas gieđahallojuvvojit earenoamážit áigeguovdilis dutkangažaldagat.

Odne Suoma ráđđehus dohkkehii III lassibušeahta jahkái 2008. Bušeahttaevttohus buvttii somás ođđasiid maid sámediggái, masa mieđihuvvui 50 000 euro lassiruhtadeapmi. Lassibušeahtta dárkkuhan dan, ahte sámediggi ii boađe dahkat vuolláibáhcaga dán jagi rehketdoalloloahpaheamis ja sáhttit doallat loahppajahkái plánejuvvon čoakkámiid.

Vuottesjávrres 21.10.08

Juvvá Lemet