Oanehis čoakkándieđáhusat

Mannan blogistan muitalinnai juo Lappi-bargojoavkku áššiin. Dasa lassin beaivvi ovdal, duorastaga, eanan- ja meahccedoallováljagotti gulai mu fuođđovahátlágas. Lean čujuhan láhkaevttohussii dávjá, iige mus leat láhkaevttohusas jur mihkkege buriid dadjamušaid, daningo evttohus heajuda sápmelaččaid opmodatsuoji, sajádaga ja dinesdási. Iežan válmmaštallan muittuhančálus dilálašvuođa várás gávdno sámedikki ruovttusiidduin bálgás: www.sámediggi.fi
 dokumeanttat  reivvet ja muittuhančállosat.

Mannen deaivvadeame maiddái riikkaarkiivva njunnošiid. Gieđahalaimet deaivvadeamisteamet sámi arkiiva-fidnu ja dan gaskavuođa sámi kulturguovddážii. Sámi arkiivva doaibmaprinsihppa boahtá sámediggái cealkinládje ja áššis lágiduvvo maiddái seminára boahtte giđa bealde. Sámediggi atná sámi arkiiva-fidnu buorrin ja doarju dan. Lea dieđusge earenoamáš buorre ášši, ahte sámiid ruovttuguvlui vuođđuduvvo sámi arkiiva, mas sámegiella ja sámi kultuvrra leaba guovddážis ja buot sámi kultuvrii gullevaš áššebáhpirat leat furkejuvvon sádjohassii ja daiguin barget áššedovdit. Riikkaarkiivva hivvehallá sulaid 200 njealjehasa saji ja bealmmot virggi vakánssa sámi arkiivva dárbbuid várás kulturguovddáža ollái. Deattuhin, ahte livččii hui dehálaš oažžut sámi arkiivva materiálačoakkáldahkii maiddái govaid ja jietnabattiid ja earenoamážit dan, ahte sámi arkiiva ii oaččo njoazidit sámi kulturguovddáža gárvvásnuvvama sohppojun áigemeari.

Bearjadaga ledjen earret Lappi-bargojoavkku luobahandilálašvuođas, de maiddái bargo- ja ealáhusministeriijas sámediggelága § 9 gullamis álbmotlaš kohešuvdna- ja gilvonákcaprográmmas (KOKOs). Sámediggi lea juon ovdal addán áššis cealkámuša ja dat gávdno sámedikki neahttasiidduin cealkámušat-vuollebláđi vuolde. Prográmma ulbmilin lea harmoniseret guovlogárgeheami guovddášfáttáid vuollái. Guovlogárgeheapmái ii leat boahtime lassiruhtadeapmi, muhto olláhuhttin dáhpáhuvvá Eurohpa Uniovnna ráhkadusruhtarájuid ja álbmotlaš eará ruhtadeami bakte. Čoakkámis bukten ovdan, ahte sámediggái galggalii dáhkiduvvot stuorit oassi KOKO prográmma válmmaštallamis ja prográmmafidnuid válmmaštallan- ja dohkkehanproseassas. KOKO prográmmaáššegirjji mielde sámediggi sáhttá leat ohccin KOKO-prográmma olis.

Dán vahku lean válmmaštallan bearjadaga dollojun sámedikki stivrra čoakkáma ja dábálaš virgebarggu dehege cealkámušaid gieđahallama, láhkaásahanfidnuide ja áigeguovdilis čilgehusaide oahpásnuvvama ja muittuhančállosiid ráhkadeami.

Boahtte vahku dollen Helssegii. Oassálasttán Dálkediehtaga instituhtas ordnejuvvon riikkaidgaskasaš dutkičoakkámii, mii gullá riikkaidgaskasaš polárajahkái. Árktalaš Ráđi vuollásažžan doaibmá SAON-bargojoavku, man bargun lea ráhkadit ávžžuhusaid mot árktalaš guovllu čuovvuma sáhttá gárgehit ja koordineret earenoamážit dutkansuorggis. Bargojoavkku oktan bargun lea ráhkadit ávžžuhusaid ja ráhkadit jotkkolašvuođa sierra oassebeliiguin riikkaidgaskasaš polárajagi 2007-2009 fáttáid gárgeheami várás. Doalan semináras guokte sáhkavuoru, rahpansátnevuoru sámedikki ságadoallin ja nuppi sáhkavuoru doalan dutki rollas.


Vuottesjávrres 11.10.2008

Juvvá Lemet