Roavenjárgga čoakkáma muosáhusat

Mannan vahku disdaga Roavenjárggas dollojuvvui sámi parlamentarihkkáriid konfereansa, mii dollojuvvo juohke njealját jagi. Konfereanssa virggálaš ovddasteaddjin ledje Norgga, Ruoŧa ja Suoma sámedikkiid ovddasteaddjit sihke Ruošša beale sámi servviid ovddasteaddjit. Konfereansa gulai davviriikkaid mánáidáittardeddjiid čilgehusa sámi mánáid ja nuoraid dilis ja čilgehusa signála lei, ahte sámi mánáid ja nuoraid oassálastima galgá buoridit. Sin dego máid nuoraid konfereanssa ávžžuhusat váldojuvvoje konfereanssa julggaštusa oassin. Konfereanssas doalai sámedikki I várreságadoalli Irja Seurujärvi-Kari ovdasága sámi giellaovttasbarggu ja dan hálddahusa gárgeheamis. Su ovdasáhka gávdno davvisámegillii sámedikki ruovttusiidduin ságat-gaskabláđi vuolde. Dollen konfereanssa loahpahansága, mii gávdno seamma čujuhusas.

Čoakkáma julggaštus ávžžuhii stáhtaid doapmat olláhuhttit davviriikkalaš sámi soahpamuša ja ávžžuhii stáhtaid ovttaáigásaččat olláhuhttit našuvnnalaš čovdosiid dehege ILO 169-soahpamuša čoavdima. Julggaštusas maid deattuhuvvui ahte davviriikkalaš sámi guovllus galgá leat sápmelaš allaoahppanbiras. Julggaštus gávdno sámedikki ruovttusiidduin áigeguovdil-oasis.

Gaskavahkko sámedikki ságadoallit deaivvade Ovttastuvvan našuvnnaid spesiálaraporterejeaddji S. James Anaya. Ságastalaimet suinna sámiid vuoigatvuođaid olláhuvvamis, davviriikkalaš sámi soahpamuša ja ILO 169-soahpamuša ratifiserema ovdáneamis. Dieđáhus Anaya deaivvadeamis gávdno sámedikki ruovttusiidduin áigeguovdil-siiddus. Deaivvadeami maŋŋel vuorus lei sámi parlamentáralaš ráđi čoakkán. Parlamentáralaš ráđđái gullet čieža ovddasteaddji Norgga, Suoma ja Ruoŧa sámedikkis ja guokte dárkojeaddji Ruošša sámi servviin. Čoakkámis gieđahalaimet ee. sámi giellaovttasbarggu, sámi nuoraid oassálastima gárgeheami sihke Norgga, Suoma ja Ruoŧa mánáidáittardeddjiid raportta, mii guoskkai sámi mánáid ja nuoraid dili. Čoakkámis sirdásii sámi parlamentáralaš ráđi ságadoalli doaibma Norggas Ruŧŧii.

Duorastaga ledjen juo ollen dábálaš rutiinabargguid ollái. Rahpen PEFC-vuovdesertifikašuvnna vuollebargojoavkku rávdnjeboastačoakkáma ng. sámi kritera áigái oažžuma várás. Sámedikki evttohus vuođđuduvvá hui guhkás dan áššis 26.5.08 addin cealkámuššii, mii gávdno sámedikki ruovttusiidduin cealkámušat2008-gaskabláđi vuolde. Duorastateahkesbeaivve ja bearjadaga mannen čađa sosiála- ja dearvvašvuohtaministeriija evttohusa ođđa dearvvašvuohtaláhkan ja sámedikki cealkámušhápmosa láhkaevttohusas. Sámedikkis ii leat jerrojuvvon cealkámuš láhkaevttohusas eaige áššis leat olláhuhttojuvvon ráđđádallamat sámediggelága mielde. Ášši guoská hui čielgasit sápmelaččaid ja sápmelaččaid vuoigatvuođa sámegielalaš ja sámi kultuvrra miel` dearvvašvuohtabálvalusaide ja dán dihte dieđusge cealkit áššis. Sámedikki cealkámuš gávdno ollislažžan sámedikki ruovttusiidduin cealkámusat 2008 gaskabláđi olis.

Dán vahku disdaga ledjen sámedikki ovddasteaddjin oahpahusministeriija ásahan bargojoavkku gulaskuddandilálašvuođas, mas lei sáhka válmmaštallanvuloš sámi oahpahusguovddáža láhkaođastusas. Láhkaođadanbargu lea vel gaskan ja dán muttos sámediggi buvttii evttohusaid mot láhka ja oahpahusguovddáža hálddašeapmi galgá gárgehuvvot. Gullama maŋŋel go oažžut bargojoavkku evttohusa gieđahallamii doalvut ášši joatkkabargama várás áššedovdilávdegotti, skuvlen- ja oahppamateriálalávdegotti, ja dan maŋŋel stivrra gieđahallamii.

Muđuid dán vahku prográmmas lea leamaš cealkámuševttohusaide oahpásnuvvan ja čuovvovaš vahku čoakkámiid válmmaštallan. Boahtte vahku mielde lea mánnodaga vuovdesertifikašuvnna vuollebargojoavkku čoakkán Roavenjárggas ja loahppavahku manná čoakkámiin Helssegis. Gaskavahkko lea sámi áššiid ovddasvástádussuorggi davviriikkalaš ministariid ja sámedikki ságadolliid oktasaščoakkán. Duorastaga Helssegis lea sámedikki, veahádatáittardeaddji ja mánáidáittardeaddji lágidan oktasašseminára, mii gieđahallá sámegiela ja sámegielalaš oahpahusa 2000-logu Suomas. Seminára gieđahallá earenoamážit sámiid ruovttuguovllu olggobeale orru sápmelaččaid dili ja dan olis suokkardallojuvvo mot dorvvastuvvo sámegiela ja sámi giela sirdin ođđa buolvvaide. Seminára lea rabas buohkaide ja sávannai buresboahtima dohko. Bearjadaga oassálasttán PEFC-vuovdesrtikašuvnna stuoračoakkámii.


Áhčibeaivve Vuottesjávrres

Juvvá Lemet