Vássán vahku fearánat

Vássán vahkku lean leamaš measta ollásii čoakkámiin Helssegis. Disdaga oassálasten Succes in the north (menestupmi davvin) –semináras, mii gieđahalai Barentsa guovllu fitnodat- ja industriijadoaimma. Semináras ožžon olu dieđu eandalii Murmánskka guovllu doaimmain. Gaskavahkko sámedikki ovddasteaddjit deaivvade vuosttaš geardde Meahcceráđđehusa bajimus hoavdda. Ságastalaimet ee. sámedikki ja Meahcceráđđehusa ovttasbarggus ja sámegielalaš interneahttasiidduin. Čoakkáma ságastallama boađusin mearriduvvui vuođđuduvvot bargojoavku, masa maŋŋel nammaduvvojit sámedikki ja meahcceráđđehusa ovddasteaddjit. Bargojoavkku bargun šaddá suokkardallat konkrehtalaš dásis ovttasbargovugiid ja mot sámediggi buoremusat gullojuvvolii meahcceráđđehuslága 4 § mielde, mas lea sáhka sámi kultuvrra bargama dego maid boazodoalu eavttuid dorvvasteamis sámiid ruovttuguovllus. Meahcceráđđehusa njunnošat ja sámedikki stivra deivet maid dás duohko sierra jahkásaččat. Sámediggi atná ovdamearkalažžan Meahcceráđđehusa doaimma sámegielaid geavaheamis fierbmebálvalusainis ja sávvá dan joatkit seamma ládje.

Seamma beaivve sámedikki ovddasteaddjit deive maid birasministeriija ovddasteddjiid. Deaivvadeamis ságastalaimet sámi ruovttuguovllu suvdilis ja ceavzilis gárggiideamis, meahcceguovllu áhpásnuhttingeavahusas, láhkaásaheami ođasnuhttinfidnuin ja sámedikki sávaldagain birasministeriija hálddašansuorggi áššiide. Sámediggi evttohii, ahte birasministeriija ja sámediggi vuođđudivččiiga oktasaš bargojoavkku ráhkadit sámi kultuvrra ja sámi ealáhusaid várás iežas lávvamerkemiid. Dálá áigge dákkár lávvamerkemat eai leat ja omd. boazobarggu ja –doalu lávvamerkemat leat merkejuvvon oktasaš lávvamerkemii vuovdedoaluin. Evttoheimmet maid, ahte sámediggái galggalii sirdit sámi kulturbirrasa ja –árbbi gáhttema ruhtadeapmi. Sámedikki geahččanguovllus meahcceguovlluid atnu galgá ceavzit sosiálalaččat ja ekologalaččat. Luonddu áhpásnuhttingeavahus ii oaččo ráfehuhttit sámi ealáhusaid. Ođđa mohtorgielkájohtolagat eai galgga vuođđuduvvot sámiid ruovttuguvlui čoahkkebáikkiid olggobeallái. Sámediggi háliida ovddidit ekologalaš ja ávddalaš mátkedoaibmaealáhusa sámiid ruovttuguovllus ja mátkedoaibmaealáhus galggalii vuođđuduvvat guovllu olmuid searvamii, vai boađut bázále báikkálaš dássái.

Duorastaga sámedikki ovddasteaddjit besse muitalit oainnuset ođđa ruvkeláhkahápmosis Bargo- ja ealáhusministeriijas. Sámediggi ii leat duhtavaš evttohuvvon ruvkeláhkii. Sámediggi deattuhii sámiid vuođđolága sajádaga ja sierra riikkaidgaskasaš soahpamušaid sámi kultuvrra dorvvasteamis ruvkelága ođasnuhttinbarggu olis. Sámi kultuvrra ealáhusaiguin bárgama vejolašvuođaid dorvvasteapmi galggalii leat oktan vuođđooaidnun, mii vuhtto oba lágas. Sámediggi gáibida, ahte sámiid ruovttuguovllu ođđa ruvkeohcamušat galget dohkkehahttojuvvot Sámedikkis, eaige dušše ministeriijas. Ruvkket, daid ráhkkanusat ja luottat eai oaččo leat sámi kultuvrra ja –ealáhusaiguin bargama eavttuid árrun. Sámedikki loahpalaš mearkkašumit ruvkelágas guđđojuvvojit maŋŋel ministeriijai.

Sámedikki stivra čoahkkanii duorastaga ja bearjadaga čoakkámastit Helssegis. Áššelisttus ledje sámedikki hálddahussii gullevaš áššit, ovddasteddjiid válljen sierra doaimmaide ja cealkámušaid addimat. Bearjadaga jotkkimet čoakkáma ja eahkesbeaivve deaivvadeimmet vuoigatvuohtaministtar Braxa. Ságastalaimet áigeguovdilis sámi láhkaaddináššiin sihke ILO 169-soahpamušas ja ratifiserema eavttuin. Sámediggi sávai, ahte válmmaštallamii oassálasttále eanan- ja meahccedoalloministeriija ja vuoigatvuohtaministeriija lassin maid eará guovddáš ministeriijat. Sámediggi gohčui vuoigatvuohtaministara ja ministeriija ovddasteddjiid buktit oainnuset eananvuoigatvuohtaáššis ja ILO-soahpamuša ratifiserema eavttuin giđđat eananvuoigatvuohtasemináras, man sámediggi ordne dán giđa mielde. Dasa lassin ságastalaimet ovttaveardásašvuohtalága ođasnuhttinbarggus ja sámedikki gáibádusas beassat mielde máinnašuvvon bargui ja ahte lágas galggale váldojuvvot vuhtii sámiguovllu olggobealde orru sápmelaččaid vuoigatvuođat.

Vuottesjávrres 16.03.2008
Juvvá Lemet