Bállás-Ylläsduoddara šattolašvuohta
Duottarráiddu šaddošlájat čájehit Sámi vuovde- ja jeaggeluonddu buoremus lági mielde. Guovllus leat buhttemeahttun árvvolaš boares vuovddit mieskamuoraideasetguin ja luondduviđajeakkit. Dutkamušain leat Ylläs-Aakenus -guovllus gávdnon 28 áitatvuloš bohccišaddošlája ja 108 čátnašlája, mii lea Sámi diliin hui stuora mearri.
Duoddarat
Duoddariid šlájain leat earret gálkkagáibideddjiid measta buot Davvi-Sámi šlájat. Oahppásepmosat leat duolbadaŋas, rievssatmuorji, várrevárbu, lieđđedaŋas, suorrejiekta ja várregieldá.
Jeakkit
Jekkiid šlájat molsašuvvet dábálaš jekkiid ja muorrajekkiid smáittes šlájain gáibideaddji gálkiiliikojeddjiide. Dain orkideat gávdnojit oalle dábálažžan duottarráiddu nuorttabealde earenoamážit Ylläs-Aakenus -guovllus. Luktit gávdnojit máŋggalágánin. Guovllu mihtilmaččamus luktit leat juovkalukti ja šluppotlukti. Njuoska jekkiid šattut leat ee. muošká ja rábátlukti.
Vuovddit
Duottarráiddu vuovddit ovddastit davvigoahccevuovdeavádaga dehege taiga oarjeosiid, ja daid measta boares luondduviđavuovddit leat suodjaleami dáfus earenoamáš divrasat. Allodat erohusaid ja eananvuođu sierra geađgešlájaid dihte luondu lea máŋggabealageabbo go birastahtti eatnamiin. Duoddarat, mat allánit vuvddiin, buktet eatnamiidda buot davviguovllu vuovdešaddotiippaid Gaska- ja Lulli-Sámiguossavuvddiid ja Vuovde-Sámi beahcevuvddiid rájes gitta Duottar-Sámisoahkevuvddiid ja muorahis bálljásiid rádjái. Davviguovllu ealli- ja šaddošlájat gávdnojit duoddariin dábálaš eallinbirraseaset lullelis.
Guolbaniid šlájat čohkiidit eanas oahpes meahccemurjjiin sarrimis ja joŋas. Báikkuid lákta ja bibmos dielkkuin vehkkes šlájat, dego boaresgállarássi ja vuovdegáiskkit gávdnojit hui eatnat. Rođuin šaddet ee. jieret, ávža ja nástelieđga. Hui ebmos jogášrođuid šattut leat vuogodolgi, boska ja jeađjá.
