Duottar-Sámi luondduguovddáža čájáhusa plánen ja arkitektuvra
Čájáhusa plánemis
"Duottar-Sámi luondduguovddáža viiddidanbargu álggahuvvui 2005, ja čájáhusplánejeaddjit čoahkkane álgojagis 2006. Oahpásnuvvan sámi musea Siidii, Skábmagovat-filbmafestiválat ja birravuodjin Suoma ja Norgga Sámis sihke idjadeapmi badjestobus Bievrrašjávrre gáttis vajálduvakeahtes gielkávuodjimiin adde álgoduvdileami ja inspirašuvnna čájáhusplánemii. Oassálastin Márjjábeaivve dáhpáhusaide viiddidii gova dálá sámi kultuvrras. Jurdda ráhkadit čájáhussajis saji dáfus rahpasa ja orgánalaččat sodji 360 ceahki duovddapanoráma riegádii Sámi luonddus. Suovnnjit, mat giessasit guovdu čájáhussaji, leat abstrákta dulkomat rievssaha ja muohttaga duddjon hámiin. Suovnnjis ovdanbuktojuvvojit installašuvnnaiguin Sámi olbmot bargguideasetguin. Guossástalli lea johtti, gii johtá duovddabirrasis, mii geažos áigge rievdá báikki ja geahččančiega molsahuvvama mielde.
Kultur- ja luonddučájáhussii beassá molsašuddi čájáhusaid saji bakte dađi lági mielde ahte aitosaš čájáhus álgá baskkádahkii biddjojuvvon jiekŋaáiggis ja gotti áiggis. Čájáhus čuovvu bohccuid gábárdallama ja johttisápmelaččaid johtima bohccuid mielde jagiáiggiid mielde doajáhat- ja dálááiggi guvlui. Seainni badjeoasi panorámaseaidni stuora govvabajážiinnis speadjalastá jagiáiggiid earáhuvvamiid luonddus. Vuolleoasi vitriinnain govvejun boazu bealistis fievrrida galledeaddji fárustis visuálalaččat jagigierddu birra. Čuovggahuvvon vitriinnain leat unnislágán installašuvnnažat, ja seainni gaskaoasi informašuvdnabajážiin muitaluvvo govaiguin ja sániiguin boazosápmelaččaid eallimis ja davviluonddus.
Čuovggaiguin leat háliiduvvon buktojuvvot ovdan panorámagovaid jagiáiggiid sierra dovdamušat sihke seainni sodju ja nuppe dáfus suvnnjiid muohtalágán šlietnjun bajážiid dáfus sevdnjes čájáhussajis. Guovdu čájáhussaji dálvegoahtái čuovggahuvvon čuovga lea luonddus mielde linis ja liekkas kontrástan saji eará čuovggaide.
Jietnaduovdda lea sadjái luvvojuvvon ja nuhtii biddjojuvvon abstrákta elemeanta, mii oažžu guldaleddjiid áiccuid várvešin. Audiovisuála vasáhusa dievsmahttet sadjái biddjojuvvon monitorat, maid lihkadeaddji govva- ja jietnamáilbmi nanne čájáhusa eará ovdanbidjama.
Davvijohttit ja 8 jaagiáiggi jotket váldočájáhussaji visuála geahčastaga ja ráhkadit kontrástta luondduguovddáža sajiid láhkkejuvvon muorrabajážiidda. Čájáhussajiide laktáseaddji Yrjö Kokko girjerádju lea bealistis čiŋahuvvon dovdamušaideaset dáfus guoibmájin ja liekkasin."
Kari Leppänen, arkiteakta
Vuovjjuš –čájáhusa visuála hámis, grafihkas ja govvačoakkáldaga plánemis vástidii plánendoaimmahat Suunnittelutoimisto Karstium Oy.
Bargojoavku:
Dusan Jovanovic
Hilkka Hyvärinen
Nina Turtola