« Takaisin

Jegilveagis govven ja golgadeapmi

6/30/14

Meahciráđđehus ordnii geassemánu álggus nuppe háve sámegielat filbmaleairra mánáide. Oassálastit ledje Anára ja Ohcejoga gielddain, sihke anáraš- ja davvisámegielat mánát. Boahtteáiggis sávaldahkan lea oažžut mielde maid goalmmát Suoma sámejoavkku, nuortalaččaid ovddasteddjiid.

Govve: Ida Ikonen

Mánáid filbmaleirii oassálaste oktiibuot 18 mánáidskuvlaahkásaš sámegielat máná. Leairra áigge mánát doibme sihke ovttas ja joavkkuin, giellarájiin beroškeahttá. Leairra áigge bargogiellan lei measta čađat sámegiella ja loahpaguvlui sámegiela geavaheapmi buot doaimmain nanosmuvai, eanemus árgges hállit duostagohte maid sámástit. Leairras gullui sihke davvi- ja anárašgiella, sihke mánáid ja bagadeddjiid njálmmis. Guovtti sámegiela geavaheapmi nanosmahtii positiivvalaš beroštumi nuppi sámegiela vuostá.

Leairra áigge mánát plánejedje, čálle mánusiid ja nekte ieža oanehisfilmmaid. Filmmaid boahtit atnit leairra ovttasbargoguoimmi Yle Sápmi mánáidprográmmas Unna Junnás. Golmma jovkui juhkkon mánát atne filmmaid filbmenbirasin Jeagilveagi Guhkes Ánte báikki (Välimaa), boares áittiid ja gođiid. Miellagovvádus ii giehtačálliin váilon, ja muitalusain Jeagilveagi boares dálu báikkit ealáskedje áibbas ođđa vugiin.

Filbmadahkama lassin mánát oahpahalle meahccedáidduid, leairras ovdamearkka dihte ođđe lávuin ja dola geahččaledje bidjat dološ málliin dolaiguin. Daningo leaira lei Deatnogáttis, ii guolásteami sáhtát guođđit fuomáškeahttá. Buot mánát besse golgadit, nappo geahččalit árbevirolaš luossabivddu firpmiin. Sállaša godde dušše anárašgiela lunttaid joavku, muhto bures borahii njealjekilosaš luosjuolgi dollagáttis bassima maŋŋel buohkaide.

Välimaa boares dállu Jeagilveagis fálai fiinna birrasa leirii. Juo leairra álggus rájes mánát meannudedje dološ dáluiguin dáidda heivvolaš árvvuin, eaige leairralaččat muosehuhttán báikkis áŋgiruššan divodanbargiid.

Välimaa dálu divodanbarggut joatkašuvvet čakčat. Sámemusea Siidda kulturbirasovttadaga arkeologa Eija Ojanlatva sihke Meahciráđđehisa kulturárbbi sierraplánejeaddji, arkeologa Paula Pelttari inverteriiga Välimaa dálu ovdal leairra. Juo dieđus leahkki dološ orrunsajiid lassin báikkis gávdnojedje ođđa goahtesajit ja dállosajit.

Meahciráđđehus áigu boahtteáiggisge doarjut mánáid kultur- ja luonddubajásgeassima maid sámegillii. Čuovvovaš filbmaleaira leage juo jurdagiin, dohko leat fas buresboahtán buot sámegielat mánát giellajoavkkus dahje orrunbáikkis beroškeahttá.