Piilola bálggis
Davvi-Lappi
Anár (www.inari.fi), Sør-Varanger (www.sor-varanger.kommune.no)
Váhčira meahcceguovlu, Øvre Pasvik Nasjonalpark (www.bioforsk.no)
Piilola bálggis lea miellagiddevaš, historjjálaš meahcceluodda davi goahccevuvddiidavádagas. Dát 35 kilomehtera guhkes geassejohtolat ovttasta norgalaš Badje-Báhčaveaijoga álbmotmeahci ja Váhčira meahcceguovllu Suoma bealde. Johtolat heive buoremusat hárjánan vánddardeddjiide.
Vánddardanjohtolaga duovdagiid hálddašit juovvás beahceguolbanat. Álgovuovddit, gaskastuorra šelgesčázát meahccejávrrit, unna jogažat, jeakkážat buktet viidodaga ja molsašuddama vuovdebirrasii. Váikke luondu ii dovddage stáhtaid rájáid, lea Norgga ja Suoma luondduduovdagiin erohusat earret eará duovdagiid bajildusdási hámiide.
Áicilis vánddardeaddji oaidná birrasis mearkkaid meahcceelliin ja luonddu molsašuddamis. Doppe gos čáihni lea ohcan biebmu beahcebárkku vuolde, lea muora siiddus jeavddalaš ráigeráidu. Maiddái guovžžat gullet meahci ássiide, ja daid maŋit gávdnojit rabas rokkastuvvon gotkkabeasit. Davi goahccevuovddi gárgananmuttus vuovdebuollimat ja stoarbmat lea dehálaš vuovddi ođasmahttit. Buollinravddat beziid siidduin muitalit vássán áiggis illástan vuovdebuollimiin. Ráddjejuvvon guovllus ovtta ja seamma guvlui eatnamii gahččan muora ruŋggut muitalit guđe guovllus stoarbma áigge biekkai.
Piilola bálggis lea maiddái kultuvrralaš johtolat, man mielde vánddardettiin sáhttá govahallat ovddešáiggi áiggi meahcis. Guollerikkis jávrriid gáttiid viesuid eallinlahki lei hui iešbirgejeaddji. Meahcis ledje moadde gusa ja bohccot, olbmot guolástedje, meahcástedje ja min oainnus sii sáhtte eallit hui vuollegaš eallindásis guhkkin eret čoahkkebáikkiin. Vánddardangeinnodat manná boares meahcceviesuid, čoahkkebáikkiid, Suoma Njellima ja Norgga Vaggatema gaskasaš johtinmađis. Ákšuin čuolastuvvon mearkkat boares beziid siidduin čájehit dološ johtingeainnuid. Váhčira meahccedálut guorranišgohte 1970-logu rájes. Dán áigge Váhčir lea jaskes meahcceguovlu, gos báikkálaš olbmot johtet boazobargguin, meahcásteame ja guolásteame.
Piilola bálgá earáláganvuođa lasiha geinnodaga riikkaidgaskasašvuohta. Piilola bálggis lea šaddan Norgga, Ruošša ja Suoma gaskasaš luonddusuodjalan – ja luondduturismaovttasbarggu boađusin. Vánddardanjohtolat manná dan golmma riikka guovllu oktasaš Báhčaveadji-Anára – rádjemeahcis (www.pasvik-inari.net).
Dán siiddu čujuhus lea www.lundui.fi/piilolabalggis
